Son günlerde en çok konuşulan konuların başında taşeronlara yönelik yasa geliyor. Herkes bir şey söylüyor, yazıyor, çiziyor. Sayıları 1 milyonu aşan taşeron işçinin de kafası karışıyor. 1 Mayıs öncesi işçiyi kışkırtan "herkes taşeron olacak" haberlerini bir kenara bırakıp, işin aslını anlatalım istedik.
Bugün taşeron dediğimiz sistemi düzenleyen durum 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2. maddesinde anlatılıyor. Tabii bu yasa net tanımlar yapmadığı için de özellikle kamuda taşeron sistemi adeta karman çorman olmuş. Yani asıl işler taşerona yaptırılmaya başlanmış, yan yana masalarda farklı statülerde insanlar çalıştırılmış. Özel sektördeki taşeronlar ise şirketlerin insafına kalmış, girdi- çıktı işlemleriyle tazminatları sıfırlanmış, izin hakları ellerinden alınmış.
HERKESE KADRO YOK AMA...
Kamudakiler için ise durum biraz daha farklı. 600 bin taşerona kadro verilmesi diye bir şey yok. Bunu hep söylüyoruz, zaten gerçekliliği de yok ama 'muvazaalı' dediğimiz durumlar var. Yani kadrolu elemanın işlerini, taşeron işçiler yapıyor. Bu durum da muvazaalı diye tarif ediliyor. Yeni yasa asıl iş nedir bunun tanımını getirecek. Asıl işveren ve alt işveren tanımlarını da yapacak. Böylece asıl işi yapan taşeron ortaya çıkacak. Bu sorun da çözülecek.
ÖZLÜK HAKLARI EŞİTLENECEK
Bu durumda kadrolu elemanın görevini yani o kurumun asıl işini yapan taşerona, kadro ihtimali doğabilecek. Yani temizlik görevlisi gibi görünen taşeron hemşire olmayacak. Hemşire kadrolu olacak. Taşeronların kıdem tazminatı hakları güvence altına alınacak. İzin, mesai gibi zaten olması gereken haklar da korunacak. Şimdi bu yasanın çıkmasını bekleyeceğiz. Kimin asıl işi yaptığı da böylece netleşecek. Yeni yasanın getireceği en büyük yeniliklerden biri, taşeron işçi ile asıl işçi arasındaki farkı kaldıracak olması. Böylece aynı işi yapanlar arasında temel ve özlük hakları açısından fark olmayacak. Böylece sıkıntılar giderilecek.
İMD, işsizlikle mücadele neferi
Türkiye'nin 2023 hedefleri arasında yüzde 5 işsizlik de var. Bunun için çok değişik mücadele yöntemleri sürdürülüyor ve önemli mesafeler de alınıyor. Bunlardan biri de iş ve meslek danışmanlığı (İMD). Atamaları yapılan 3 binden fazla İMD sahada başarıyla çalışıyor. Bu arkadaşlarımızın maaş problemleri de torba yasayla çözülecek. Eğitim görüp sertifika almış yaklaşık 7 bin İMD ise atanmayı bekliyor. Kadro umutları sadece İŞKUR'un talebine bağlı. Oysa bu arkadaşlarımızın değerlendirilebileceği çok yer var. Okullarda ders verebilir, belediyelerde danışmanlık yapabilir, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'nda görev alabilirler... 7 bin genç, eğitimli, prıl pırıl İMD işsizlikle mücadele neferi olmak için atama bekliyor...
Erken emekliliğe 2 formül
Yaşı ve yılı tamamlamış ama prim günü eksik olanlar için bir çalışma yürütülüyor. Toplu ödeme ile günler tamamlanıp emeklilik sağlanacak. 2 formül öne çıkıyor. 1- Bundan en az bin 800 prim gününe sahip olanlar yararlanacak. 2- Belli bir yaşın üstünde (60 yaş konuşuluyor) olanlara bu imkân gelecek ya da hiç şart aranmayacak.
İstifa etmeyin, hakkınız yanar
*
İşyerinden kişisel nedenlerden dolayı ayrılmak istiyorum. 4 senedir çalışıyorum. Şirketin iki ayrı yerinde çalışıyorum. Ayrıldığım zaman alacağım haklar nelerdir? İşsizlik maaşı alabilir miyim? Emine FİDAN
Kendi isteğinizle ayrılırsanız, işsizlik maaşı alamazsınız. İşyeri de tazminat ödemek zorunda değil. Hatta sizden ihbar tazminatı bile talep edebilir. 15 yıl ve 3600 günü doldurmuşsanız SGK'dan bir yazı alıp, tazminatınızı talep edebilirsiniz.
İki ay maaşa yetmez
*
8 yıl bir işyerinde çalıştım. Maaş alamadığım için çıktım. Başka bir işe girdim. Orada da 2 ay çalıştım ve kendi isteğimle ayrıldım. İşsizlik maaşını hak edebiliyor muyum Erdem KAYACAN
İşsizlik maaşı için öncelikle işten çıkartılmış olmanız ya da haklı fesihle istifa etmeniz gerekiyor. Üstelik son 3 yılda da 600 gün prim şartı var. Yani 2 ay çalışmayla işten çıkartılsanız da işsizlik maaşı alamazdınız.
İade için 6 ay gerekir
* Bir işyerinde 3 yıldır çalışıyorum. İşten çıkarttılar. İade davası açabilir miyim? İsmail KUZEY
İşe iade davası için en az 6 ay çalışmış olmak gerekiyor. Ayrıca işyerinde en az 30 işçi şartı var. Bu şartlarda işten çıktıktan en fazla 1 ay içinde dava açmanız gerekiyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
11.09.1965 doğumluyum.
15.12.1988'de 4 ay sigortam var.
01.11.2000'den itibaren Bağ-Kur primi ödüyorum. Ne zaman emekli olurum? Yeşim TEKİN
Bağ-Kur'a göre SSK'ya geçmeniz avantajlı. SSK'ya en az 3.5 yıl prim öderseniz SSK'dan emekli olabilirsiniz. Bağ-Kur'dan ise en az 5400 prim gün ve 56 yaşa tabisiniz.
04.03.1971 doğumluyum.
01.10.1989 sigorta başlangıcım.
6100 prim günüm var. 1997 yılında doğum yaptım. Yaşı 2 yıl geriye çekebilir miyim? Canan CAN
Doğum borçlanması size 1440 gün kazandırır, sigortanızı geriye çekmez. Ama zaten 5375 olan prim gün şartınız dolmuş. Boşuna para ödemeyin. 46 yaşınızın dolacağı 04.03.2017'de emekli olursunuz.
10.02.1969 doğumluyum.
01.12.1987 sigorta girişim. 4148 prim günüm var. 3 doğum yaptım, ne zaman nasıl emekli olabilirim Rabiye TÜRKKAN
44 yaş ve 5225 prim günü şartlarına tabisiniz. 1077 gün prime ihtiyacınız var. Bunu da doğum borçlanması ile tamamlayıp, hemen emekli olabilirsiniz.
16.02.1981 doğumluyum.
04.10.1999 SSK başlangıcım. 2010 ve 2014'te 2 çocuğum oldu. 4100 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? Gülçin ERSAN
SSK girişinizden dolayı 58 yaş ve 7000 prim günden tam, 25 yıl, 4500 prim gün ve yine 58 yaştan kısmi emeklilik şartlarına tabisiniz.
58 yaşınız 16.02.2039 tarihinde dolacak. Bu tarihe kadar prim günü dolmazsa doğum borçlanması ile tamamlayabilirsiniz.
Sorularınızı bekliyoruz
Her cumartesi bu köşede çalışma hayatıyla ilgili sorunlarınızı gündeme getiriyoruz.Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz.
HAFTA İÇİ HER GÜN SAAT 16.30'DA AHABER'DE BİZE SORUN PROGRAMI'NDA SORULARINIZI CEVAPLIYORUZ…
Tel: 0212 300 66 66
bizesorun@sabah.com.tr
