2006 yılında denetim ve düzenlemesi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'na (BDDK) bağlanan Türk faktoring sektörü, 2016'da 136 milyar liralık işlem hacmine ulaştı. Bu hacim, 5 milyon 785 bin adet fatura ve benzeri belge karşılığı çoğunluğu KOBİ olan 480 bin adet firmaya temas edilerek gerçekleştirildi. Sektörün işlem hacmi Türkiye'nin milli gelirinin yüzde 4.5'ini oluştururken, ihracattaki payı ise yüzde 7. Türk faktoring sektörü GSYH'da aldığı pay itibarıyla 8, işlem hacminde ise Avrupa'da 9'ncu sırada yer alıyor.
KAMUNUN DESTEĞİ GEREK
Reel sektörle iç içe girmiş olan faktoring firmaları, sektöre yönelik algıyı güçlendirmek için, 2011'den bu yana Anadolu Turları'nı organize ediyor. Ticaretin dijitalleşmesi ve finansmana erişimin kolaylaşması ile sektörün isminin de yaptığı işe uygun olarak "Ticaret Finansmanı olarak değiştirilmesi ve kamu tarafından daha fazla desteklenmesi gerekiyor. KOBİ'lerin maliyetlerinin düşürülmesi için kamu nezdinde de ticari alacakları doğrudan finanse eden sektöre, banka ve diğer finans sektörleri ile rekabet eşitliğinin sağlanması gerekiyor.
FAİZ ORANLARI YÜKSEK DEĞİL
Faktoring şirketleri gerçek bir ticari ilişkiden kaynaklanmayan hiçbir alacağa finansman sağlayamaz, bu alacakları garanti altına alamaz ve tahsilini üstlenemez. Sektör istatistikleri 2016 yılında faktoring işlemlerinin yüzde 53'ünün büyük perakende zincirlerine mal satan küçük KOBİ'lere fatura karşılığı finansmandan ve inşaat gibi bazı sektörlerdeki taahhüt sözleşmelerinden kaynaklandığını gösteriyor. İşlemlerin kalan yüzde 47'si ise çekli ödeme yapılan faturalı işlemlerden geliyor. Bankacılık kesimininde KOBİ kredileri yüzde 24 pay alırken, bu oran faktoring sektöründe yüzde 55'ler seviyesinde bulunuyor. Şirketlerin mevzuat gereği faktoring işlemi dışında herhangi bir gelir elde etmesi yasak olduğundan komisyon gelirlerinin faiz gelirlerine oranı bankacılık kesiminde yüzde 20'lerde iken faktoring sektöründe sadece yüzde 4. Reel sektöre uyguladığı yıllık ortalama faiz oranları ise 2015'te yüzde 15, 2016'da ise yüzde 16 olarak gerçekleşti. Sektörün gerek özkaynak kârlılığı, gerekse kanuni takip oranları, bankacılık sektörüne yakın oranlarda gerçekleşiyor. Ayrıca faktoring sektörünün cirosunun yüzde 20'si ihracat faktoringinden geliyor. Türkiye'de faktoring faaliyetleri 1988'de bir bankanın departmanında başlandı. Ancak ilk mevzuat düzenleme 1994'te faktoring şirketlerinin ikrazatçılarla ilgili olan 90 sayılı "Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"ye dahil edilmesi ile gerçekleşti ve sektör Hazine Müsteşarlığı'na bağlandı. 1994-2006 yılları arasında 12 yıl boyunca sektör denetlenmediği gibi ikrazatçılar ile beraber anıldı. 2006'da sektörün denetimi ve mevzuat düzenlemeleri BDDK'ya geçti. Sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı 61'e düştü.
2012'DE YASAYA KAVUŞTU
Setör, 2012 Aralık'ta 6361 sayılı "Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu" ile yasaya kavuştu. 2013 yılında, Finansal Kurumlar Birliği kuruldu. Kanun uyarınca faktoringe konu olan fatura ve diğer ticari alacak belgelerinin kayıt edilmesi zorunlu olan MFKS oluşturuldu ve 2 Ocak 2015'te faaliyete geçirildi. MFKS'ye kayıt zorunluluğu ile aynı faturanın birden fazla finansmana konu olması engellendi. Ayrıca e-faturaların doğruluğu GİB'den teyit edilmeye başlandı.
YENİ İSİM: TİCARET FİNANSMANI
e-fatura kullanımının artması, ticaretin dijitalleşmesi ve finansmana erişimin kolaylaşması ile sektörün isminin de yaptığı işe uygun olarak "Ticaret Finansmanı" olarak değiştirilmesi hedefleniyor. Ocak 2018'de faaliyete geçecek Tedarik Zinciri Finansmanı portalı ile KOBİ'lerin finansmana erişim oranının yüzde 24'ten 35'e çıkarılması hedefleniyor.
DÜNYADA BİR İLK: MFKS
Ticari
fatura ve alacakları devir alarak finansman sağlanırken, kayıt içi ekonomiyi destekleyen ve çifte finansmanı engelleyen "Merkezi Fatura Kaydı Sistemi (MFKS)", Finansal Kurumlar Birliği (FKB) çatısı altında faktoring sektörü tarafından kurularak Ocak 2015'te faaliyete geçti. Dünyada bir örneği bulunmayan Merkezi Fatura Kaydı Sistemi'ne 61 faktoring şirketi, 18 banka finansmanına aracılık ettikleri ticari alacaklarını kayıt ediyor.
300 BİN RİSKLİ İŞLEM
MFKS'ye dahil olan 18 banka; Akbank, Alternatif Bank, Citi Bank, Deniz Bank, Fiba Banka, HSBC Bank, ING Bank, Intesa Sanpaolo, Nurol Yatırım Bankası, Qnb Finansbank, Ziraat Bankası, Turkish Bank, Turkland Bank, Türkiye Ekonomi Bankası, Garanti Bankası, İş Bankası, Pasha Bank ve Bank Of Tokyo. Sistem kurulduğundan itibaren toplam 15 milyon fatura ve alacak belgesi kaydedilirken, 300 bin adet riskli işlem önlendi. Sistem kurulduğunda yüzde 20 olan e-fatura oranı 50'lere ulaştı. Gelir İdaresi Başkanlığı e-fatura sistemi ile entegre çalışan MFKS, eşzamanlı olarak e-faturaların doğruluğunu Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan teyit ediyor.
KOBİ'LERE DAKİKALAR İÇİNDE FİNANSMAN
Finansal Kurumlar Birliği
çatısı altındaki
sektörün son
dönemde gerçekleştirdiği
en
önemli hamlelerden
biri ise
Tedarik Zinciri
Finansmanı.
Ticari alacakların
elektronik
ortamda finansal
varlıklara
dönüştürülmesi
anlamına gelen
Tedarik Zinciri
Finansmanı'nın
temeli, güçlü alıcılar
ile ticaret
yapan küçük
tedarikçilerin
(KOBİ'ler) kendi
ticari alacakları
karşılığı finanse
edilmesine dayanıyor.
Dünyada
da örnek oluşturacak
bu sistem
ile tüm ticari
satış zincirinin
finansmanı elektronik
ortamda
sağlanabilecek
ve takip edilebilecek.
Kredibilitesi
yüksek alıcıların
fatura onayı
ile KOBİ'lerin
ucuz finansmana
erişimi dakikalar
içinde mümkün
olacak.
DIŞARIDA KREBİLİTE YÜKSEK
Türk
faktoring sektörü yurtdışında inovatif (MFKS, Ticaret Zinciri Finansmanı Platformu vb), kaliteli (400 üyeli FCI bünyesinde son 10 yılın 9'unda Türk faktoring sektörü en iyi hizmet veren şirket ödülü) ve temsili yüksek (FCI Başkanlığı'nı Türk faktoring sektörü temsilcisi yürütüyor) bir sektör olarak biliniyor. Türkiye'den 19 üyesi bulunan Dünya Factoring Organizasyonu'nun (Factors Chain International FCI) 90 ülkede 400 üyesi ile yıllık cirosu 3 trilyon dolar civarında bulunuyor.