Belli bir süredir Türk ekonomisine yapılan saldırılar sonucu, Merkez Bankası bir dizi önlemler aldı. Alınan önlemler arasında likidite yönetimi konusundaki maddeler dikkat çekti ve yurttaşlar en çok 'likidite nedir' sorusu ile araştırmalarını yaptı. Likidite kavramını kısa olarak, kolaylıkla paraya çevrilebilecek özellikteki varlıklar olarak tanımlamamız mümkündür. Peki, likidite nedir? İşte detaylar...
Para en likit varlıktır. Günlük hayatta en çok kullanılan değişim aracının para olması, hizmet ve mal alım satımı yapmak için dönüştürülmesine gerek olmaması parayı likiditesi yüksek kılar. Konut, otomobil, tahvil gibi varlıkların nakde dönüştürülmesi zordur. Bu tür varlıkların kağıt üzerinde sahip olduğu ve satıldığı fiyatlar arasındaki fark fazladır. Varlıkları likidite bakımından sıralamak gerekirse; çekler, devlet tahvilleri, şirket tahvilleri, hisse senetleri, dayanıklı tüketim malları ve taşınmazlar olarak sıralayabiliriz.
Bir ekonomide likiditenin fazla olması o ekonomide nakit fazlası olduğunun bir göstergesidir. Nakit paranın çok olması o ülkede nakit işlemlerin fazla gerçekleştiğini gösterir. Likidite oranının düşük olması ise, ilgili ekonomide nakit işlemlerden daha fazla vadeli işlemler vb. likidite oranı az olan işlemlerin gerçekleştiğini gösteririr. Ekonominin dengesi açısından ise nakit miktarının yeterli düzeyde olması gerekir. Ülkedeki likidite oranının ise, her ekonominin finansal yapısına göre optimum seviyede olması istenilen durumdur.
Finansal istikrarın desteklenmesi ve piyasaların etkin işleyişinin sürdürülmesi amaçlarıyla aşağıdaki tedbirler alınmıştır:
1) Merkez Bankası tarafından gün içi ve gecelik vadedeki hazır imkânlar çerçevesinde bankalara ihtiyaç duydukları tüm likidite sağlanacaktır.
2) Türk lirası işlemler karşılığında alınan teminatların iskonto oranları tür ve vadelerine göre güncellenerek bankalara teminat yönetiminde esneklik tanınacaktır. Söz konusu düzenleme ile bankaların mevcut serbest teminatlarının iskonto edilmiş değerinde yaklaşık 3,8 milyar TL tutarında artış olması öngörülmektedir.
3) Bankaların Türk lirası işlemleri için kullanabilecekleri teminat döviz depo limitleri 7,2 milyar Euro seviyesinden 20 milyar Euro'ya çıkarılmıştır.
4) 2018 Yılı Para ve Kur Politikası metninde yer aldığı üzere, temel fonlama aracı olan 1 hafta vadeli repo ihalelerine ilave olarak ihtiyaç duyulan günlerde geleneksel yöntemle 91 güne kadar vadeli repo veya depo satım ihalesi açılabilecektir.
5) Bankacılık sistemi fonlama ihtiyacının yüksek olduğu günlerde vadeleri 6 – 10 gün arasında olmak kaydıyla farklı vadelerde birden fazla repo ihalesi açılabilecektir.
6) Bankaların teminat yönetimine esneklik kazandırılması amacıyla, 1 hafta vadeli repo ihalelerinde kazanan tekliflerin bir bölümünün veya tamamının, bankalar tarafından talep edilmesi halinde repo işlemi yerine aynı faiz oranı ve vade ile Bankalararası Para Piyasasında depo işlemi olarak sonuçlandırılmasına imkân tanınacaktır.
1) Bankalar bir hafta vadeye ek olarak bir ay vadeyle de döviz depo imkânından yararlanabileceklerdir.
2) Merkez Bankası döviz depo piyasasındaki aracılık faaliyetlerine yeniden başlayacaktır. Bu çerçevede, Döviz ve Efektif Piyasaları Uygulama Talimatı ile belirlenen kurallar doğrultusunda döviz depo piyasasında bankalar Merkez Bankası aracılığı ile birbirlerinden borç alıp verebileceklerdir.
3) Bankaların döviz deposu almak üzere de kullanabilecekleri yaklaşık 50 milyar ABD doları seviyesindeki mevcut limitleri gerektiğinde artırılabilecek ve kullanım şartlarında iyileştirmeye gidilebilecektir.
4) Bankalar Döviz ve Efektif Piyasalarında kendilerine tanınan limitler dahilinde döviz karşılığı efektif işlemleri yoluyla Merkez Bankasından efektif temin edebileceklerdir.
Piyasa derinliği ve fiyat oluşumları yakından takip edilecektir. Gerekli görülmesi halinde, finansal istikrarı korumaya yönelik ihtiyaç duyulacak tüm önlemler alınacaktır.
Kamuoyunun bilgisine sunulur.
