Salgının etkili olduğu 2020'de dünyada nadir büyüme performansı gösteren ülkeler arasında yer alan, 2021'de ise çift haneli büyüme gerçekleştirmesi beklenen Türkiye, ekonomide tarihi bir dönüm noktasında bulunuyor. İhracat önderliğinde, istihdam ve sürdürülebilir büyüme ile cari açık problemini tamamen ortadan kaldırıp, ekonomide kalıcı istikrarı hedefleyen yeni ekonomi modelinin en önemli saç ayağını ise güçlü Türk Lirası oluşturuyor.
FIRTINAYI DİNDİRDİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 20 Aralık'taki Kabine Toplantısı'nın ardından müjdesini verdiği Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı ile Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı, Türkiye piyasalarında 20 Aralık öncesi kopan fırtınayı dindirdi. 20 Aralık'ta 18.5 TL ile zirveyi gören dolar, o günün akşamında Başkan Erdoğan'ın açıklamalarının ardından yüzde 30 ile tarihinin en büyük düşüşlerinden birini yaşadı.
Dolardaki oynaklığı bitiren bu yeni enstürman kapsamına daha sonra şirketler de dahil edilerken, altın hesapları da uygulamaya katıldı. Gerek vatandaşların gerekse de şirketlerin büyük ilgisini çeken kur korumalı hesapların büyüklüğü dün itibarıyla 200 milyar liraya dayandı. Bu kapsamda açılan hesap sayısı ise 500 bine ulaştı.
KIRILGANLIK SONA ERDİ
Kur korumalı hesaplar, finansal istikrarın tesisinde büyük rol oynayacak. Bu hesaplar ile vatandaşların tasarrufları küresel finans etkileşimlerine karşı koruma altına alındı. Ulusal para biriminin tarihsel olarak küresel para birimlerine karşı yaşamış olduğu değer kaybı riski de vatandaşlarının tasarrufları açısından ortadan kaldırıldı.
Diğer bir ifadeyle, tarihsel olarak TL'nin dolar ve euro gibi para birimlerine karşı değeri, TL'ye inanan ve güvenen halkın sorunu olmaktan çıkarıldı. Bu tarihi karar ile bir anlamda Türkiye Cumhuriyeti'nin yabancı para birimlerine karşı kırılganlığı da sona erdi. Yeni ürünle iş dünyasının ve piyasaların ihtiyacı olan güven ortamı önemli derecede sağlanmış oldu.
FARKLI BANKA OLABİLİR
Hazine
ve Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bu yeni ürünün geliştirilmesi ve tabana yayılması için önemli adımlar attı. TCMB, TL'ye dönüşüm hesaplarında tasarruf sahiplerinin hesaplarının olduğu bankadan başka bir bankaya transfer edilebilmesine olanak sağladı. Hesaplarında bulunan tutarlarını, mevcut hesapların bulunduğu banka dışında bir bankaya transfer eden gerçek veya tüzel kişilerin söz konusu uygulamalardan faydalanabileceği belirtildi.
10 SORUDA KUR KORUMALI MEVDUAT HESABI
Hazine ve Maliye Bakanlığı, "Kur Korumalı TL Mevduat Hesabı" konusunda merak edilen sorulara yanıt verdi. Merak edilen yanıtlar şöyle:
1- Kur Korumalı Hesabı (KKH) kimler açabilir?
Hesap sahibinin "yurtdışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşı ya da Türkiye'de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişi olması" gerekiyor.
2- Yararlanıcı, açtığı hesabı vadesinden önce kapatırsa aynı kişiye yeniden hesap açılabilir mi?
Yararlanıcı, açtığı hesabı vadesinden önce kapatırsa yeniden hesap açmasının önünde bir engel bulunmaması öngörülüyor.
3- Bankalara saat 11:00'den önce hesap açmak isteyen müşteriler için nasıl bir yol izlemeli?
Merkez Bankası'nın saat 11'de ilan edeceği USD/TRY, EUR/TRY ve GBP/TRY döviz alış kurları baz alınarak hesap açılabilir.
4- Müşterek hesap açılıp/açılmaması durumu ve açılması durumunda uygulanacak kriterler nelerdir?
Müşterek hesap açmak isteyen paydaşların; kur korumalı hesap açmak için gerekli kriterleri sağlaması durumunda müşterek olarak da hesap açabilmesi öngörülüyor.
5- Yararlanıcı, birden fazla bankada hesap açabilir mi?
Birden fazla hesap açabilirse farklı vadelerde, tutarlarda ve para birimlerinde mevduat yatırabilir mi? Açtığı hesabı vadesinden önce kapatırsa tekrardan hesap açmak mümkün mü? Yararlanıcının birden fazla bankada hesap açmasının önünde bir engel bulunmamaktadır. Hesap; farklı vadelerde (3, 6, 9, 12 ay), tutarlarda ve para birimlerinde (USD/TRY, EUR/TRY ve GBP/TRY) de olabilecek.
6- Kur Korumalı Hesapların açılabileceği belirli bir tarih aralığı var mıdır?
Kur Korumalı Hesaplar'ın; mevcut durumda 21 Aralık 2021 ve 31 Aralık 2022 tarihleri arasında açılmış veya açılacak olması gerekiyor.
7- Hesap açılışlarında dikkate alınacak kur ne zaman ilan edilecek?
Vade başı/vade sonu kurunda Merkez Bankası'nın saat 11.00'de açıkladığı USD/TRY, EUR/ TRY ve GBP/TRY döviz alış kurları kullanılacak. Vade sonunda kur farkı desteğinin tamamı hesap sahibine aynı gün ödenecek. Kur farkından kaynaklı ödeme yapılması gerekirse, bankalar tutara ilişkin talebini Merkez Bankası'na iletecek. Hazine aynı gün parayı aktaracak.
8- 3 ay, 6 ay, 9 ay ve 1 yıl olarak belirlenen vadelerinin bu vadeye tekabül edecek şekilde kırık vade olarak belirlenmesi mümkün müdür?
Bu hesaplar 3 ay, 6 ay, 9 ay ve 1 yıl olarak açılabilmektedir. Vade sonunun iş günü dışında bir güne denk gelmesi durumunda; takip eden ilk iş günü vade sonu tarihi olarak kabul edilmesi planlanıyor. Bunun dışında kırık vade uygulaması öngörülüyor.
9- KKH'a, işletilecek faiz oranında sınırlama var mı?
Faiz, Merkez Bankası'nca belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olmayacak. Bankalarca uygulanacak azami faiz oranı ise asgari faiz oranının en fazla 300 puan üstünde belirlenecek. Azami faiz oranı Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca güncellenebilecek ve güncelleme tarihi ile sonrasında açılacak hesaplar için geçerli olacak.
10- Söz konusu işlemlere yönelik örnek senaryolar neler?
Döviz kuru 10 lira , kur korumalı hesap faizi yıllık yüzde 14 ve 100 lira tutarındaki 1 yıllık mevduat için açılacak.
1.SENARYO: Hesap kapanış tarihinde döviz kuru 9 lira olarak gerçekleşirse kur korumalı mevduata parası yatıran kişi, anapara + faiz olarak 114 lira alacak. Bu durumda Merkez Bankası'nca ek bir ödeme yapılmayacak.
2. SENARYO: Hesap kapanış tarihinde döviz kuru 10 lira olarak gerçekleşirse hesap yararlanıcısı anapara + faiz olarak 114 TL alacak. Merkez Bankası'nca ek bir ödeme yapılmayacak. Kur Korumalı Hesapların açılabileceği belirli bir tarih aralığı var mıdır? Kur Korumalı Hesaplar'ın; mevcut durumda 21 Aralık 2021 ve 31 Aralık 2022 tarihleri arasında açılmış veya açılacak olması gerekiyor.
3. SENARYO: Hesap kapanış tarihinde döviz kuru 11 lira olarak gerçekleşirse kur korumalı hesap yararlanıcısı anapara + faiz olarak 114 lira alacak. Bu durumda Merkez Bankası tarafından ek bir ödeme yapılmayacak.
4. SENARYO: Hesap kapanış tarihinde döviz kuru 12 lira olursa, hesap yararlanıcısı anapara + faiz + kur farkı olarak 120 lira alacak. Kur farkı dolayısıyla oluşan 6 lira tutarındaki fark MB tarafından bankaya ödenecek.
4 FARKLI SENARYO İLE GETİRİ HESABI
Hazine ve Maliye Bakanlığı "Kur Korumalı TL Mevduat" hesabı açılması durumunda, elde edilecek getiriyi örnek senaryolarla özetledi. Döviz kurunun 10 lira, kur korumalı hesap (KKH) faizinin yıllık yüzde 14 olduğu dönemde, 100 lira tutarındaki 1 yıllık mevduat için açılacak bir hesaba yönelik 4 örnek senaryo paylaşıldı. Öngörülen birinci senaryoya göre, hesap kapanış tarihinde döviz kuru 9 lira olarak gerçekleşirse KKH yararlanıcısı anapara + faiz olarak 114 lira alacak. Bu durumda TCMB tarafından ek bir ödeme yapılmayacak.
KUR FAZLA ARTARSA KORUMA VAR
Hesap kapanış tarihinde döviz kuru 10 lira olarak gerçekleşirse KKH yararlanıcısı anapara + faiz olarak 114 lira alacak. Bu durumda TCMB tarafından ek bir ödeme verilmeyecek. Üçüncü senaryoya göre, hesap kapanış tarihinde döviz kuru 11 lira olarak gerçekleşirse KKH yararlanıcısı anapara + faiz olarak 114 lira alacak. Dördüncü senaryoya göre ise hesap kapanış tarihinde döviz kuru 12 lira olarak gerçekleşirse KKH yararlanıcısı anapara + faiz + kur farkı olarak 120 lira alacak. Kur farkı dolayısıyla oluşan 6 lira tutarındaki fark TCMB tarafından bankaya ödenecek.
