Vergi dairelerinde kulağımıza sıklıkla gelen stopaj kelimesinin ne anlama geldiği ve ne tür bir vergiyi kapsadığı çoğu kişinin merak konusudur. Özellikle herhangi bir gelir gider düzeni olan bireylerin bu konu hakkında detaylı bilgileri net bir şekilde öğrenmesi oldukça önemlidir. Bu yazımızda siz değerli okuyucularımız için 'Stopaj vergisi nedir?, Stopaj vergisi nasıl hesaplanır?, Stopaj ne demek?' sorularının yanıtlarını derleyip bir araya getirdik. İşte detaylı bilgiler...
Stopaj kelimesi Fransızca kökenli dilimize sonradan girmiş bir kelimedir. Kelime anlamı ise "ön kesinti/ödeme"dir.
Devlet kurumlarının ve ülkeye yapılan hizmetin aksamadan işleyişine devam etmesi için, devletlerin düzenli olarak çeşitli gelirlerden farklı tutarlarda aldığı ödemelere 'vergi' ismi verilir. Normal vergi ödemeleri gelir sahibi kişilerin beyan vermesi ve o beyandaki gelire göre belirlenen vergi tutarının alınması ile gerçekleşir. Bazı durumlarda gelir beyan edilmeden yani bildirilmeden kesinti yapılır, gelir daha sahibine geçmeden içinden vergi kesintisi yapılır. Bu duruma 'stopaj kesintisi' denir.
Örneğin, bir işyeri sahibi çalışanına maaş ödemesi yaparken stopaj kesintisi yapabilir, çünkü zaten çalışan işçi maaşından kesinti yapılmasa bile gelirinin bir kısmını 'gelir vergisi' olarak vergi dairesine yaptırmakla yükümlüdür. İşveren maaşı işçiye vermeden içinden stopaj kesintisi yapıp bu miktarı işçisi adına vergi dairesine yatırabilir, bu durumda işçinin maaşından kesilen kısım stopaj vergisi olmaktadır. Hangi gelir türlerinin stopaj vergisine tabi olduğu yasalarla belirlenmiştir.
İşveren stopaj kesintisi yapmasa dahi işçinin gelir vergisi adı altında gelirinin bir kısmını vergi dairesine ödemesi gerekir. Stopaj kesintisi yapılırsa, gelir henüz çalışanın eline geçmeden, işveren vergi kesintisini yapar ve çalışan adına vergi dairesine yatırır. Bu sayede çalışanın tekrar vergi ödemekle uğraşmasına gerek kalmaz. Hangi gelirlerin stopaj vergisine tabi tutulduğu kanunlarla belirlenmiştir. Bu gelir türlerini şöyle sıralayabiliriz;
Kiraya verilmiş bir iş yerinin brüt kira bedelinden yapılan belirli kesintiye 'kira stopajı' denir. Kira geliri mülk sahibine ulaşmadan evvel iş yeri kiracısı tarafından kesinti yapılarak vergi dairesine ödemesi ile yapılır. Mülk sahibinin kira stopaj vergisi konusunda bir sorumluluğu yoktur, bu verginin ödeme sorumluluğu iş yerinin kiracısına aittir. Kira stopaj vergisi bedeli, brüt kira bedelinin yüzde 20'sinden oluşur.
Stopaj hesaplama işlemleri, her senenin güncel vergi dilimi oranları ve brüt gelir baz alınarak yapılmaktadır.
Kira stopaj vergisi hesaplaması, brüt kira bedelinin yüzde 20'si ya da 5'te 1'i olacak şekilde yapılırken, ücret stopaj vergisi ücret bedelinden SGK kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutar baz alınır. Ücret stopaj vergisi tutarları en düşük gelirden en yüksek gelir oranlarına göre değişkenlik göstermektedir.
