Tasarruf açığı bulunan Türkiye'de finansal okuryazarlık son yılların en önemli gündem maddelerinden biri haline geldi. Finansal okuryazarlık gelirinizle/ bütçenizle ilgili bilgi sahibi olmak ve onu etkin bir şekilde yönetebilmeyi ifade eder. Finansal okuryazarlık, kişinin gelirini akıllıca finansa edebilmesinin yanı sıra, doğru yatırım ve tasarruflara yönelebilmesini sağlar. Bankalardan derneklere, SPK, Borsa İstanbul, Kredi Kayıt Bürosu gibi birçok devlet kurumundan aracı kuruma kadar finansal okuryazarlığın geliştirilmesi için verilen eğitimler, son dönemde meyvelerini veriyor. 2000'li yılların başında yüzde 17'li seviyelere inen tasarruf oranı, 2021'de yüzde 30'u aştı. Bunun önümüzdeki dönemde de yükselmeye devam etmesi bekleniyor.
VARLIKLAR 1 TRİLYON LİRA ARTTI
Hane halkının 2020'de 2 trilyon 426 milyar TL, 2021'de 3 trilyon 747 milyar lira olan finansal varlıkları, bu yılın haziran sonunda 4.7 trilyon liraya ulaştı. Hane halkının 2020'de 852.7 milyar TL, 2021'de 1 trilyon 26 milyar TL olan borcu ise, bu yılın haziran sonunda 1 trilyon 242 milyar lira olarak gerçekleşti. Hane halkının 2020'de yüzde 284.5 olan varlıklarının borçlara oranı, bu yılın haziranında yüzde 380.6'ya çıktı. Hane halkının varlıklarının 3.7 trilyon lirasını mevduat oluştururken, bunun 1.5 trilyonu tasarruf mevduatından kaynaklandı. 549.5 milyar liraya ulaşan yatırım fonları içerisinde 298.7 milyar lirayı emeklilik fonları oluşturdu. Hisse senedi varlıkları ise 397 milyara ulaştı.
YILLIK PROGRAMA DA GİRDİ
Finansal okuryazarlık, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda da geniş yer buldu. Programda, Türkiye ekonomisinin hedeflenen güçlü ve istikrarlı büyümeyi sağlaması için gerekli yatırımların finansmanının salgın ve jeopolitik gerilimler gibi dış şoklara karşı daha az kırılgan ve sürdürülebilir kaynaklardan sağlanması bakımından yurt içi tasarrufların büyük önem taşıdığına dikkat çekildi.
ORAN YÜKSELDİ
Toplam yurt içi tasarruf oranı, 2009-2021 yılları arasında ortalama yüzde 25.1 olarak gerçekleşti. 2020 yılında yüzde 26.7 olarak gerçekleşen yurt içi tasarruf oranı kamu tasarruflarındaki 1.8 puanlık artışın katkısıyla 2021 yılında yüzde 30.3 seviyesine yükseldi. Yurtiçi tasarruf oranının bu yıl yüzde 30.7, 2023'te ise yüzde 31.6 olması hedefleniyor. 2020 yılında yurt içi tasarruf oranı OECD, Avrupa Birliği ve Yüksek Gelirli Ülkeler ortalamasının üzerinde ancak Orta- Gelirli ve Üst-Orta Gelirli Ülkeler ortalamasının altında kalırken, 2021 yılında ise AB ortalamasına göre toplam yurt içi tasarruf oranının bir miktar daha yüksek olduğu dikkat çekti.
DIŞ KAYNAK İHTİYACI AZALACAK
Programın temel amacının, Türkiye ekonomisinde yüksek oranlı ve istikrarlı büyümenin sağlanmasında finansmanın sürdürülebilir ve sağlıklı kaynaklardan temin edilmesi, dış kaynaklara olan bağımlılığın azaltılması ve kaynakların gelir artırıcı, istihdam sağlayıcı ve verimlilik potansiyeli yüksek alanlara yönlendirilmesi olduğuna dikkat çekildi. Tasarruf yapma farkındalığı ve tasarrufların yönlendirileceği finansal araçlara yönelik bilgi düzeyinin artırılması için KOBİ'lerde finansal okuryazarlığın artırılmasının hedeflendiği kaydedildi.
4 KOLDAN EĞİTİM
BES'teki fon tutarı ve katılımcı sayısı artışının istikrarlı bir şekilde devam ettirilmesi için katılımcıların finansman ihtiyaçları sebebi ile sözleşmelerini sonlandırmak yerine sistemden ayrılmadan avantajlı koşullarla kredi çekebilmelerine yönelik düzenlemeler yapılacağı vurgulandı. KOBİ'lerin finansal okuryazarlığının artırılması için SPK ve diğer ilgili kuruluşlarla birlikte eğitim çalışmalarının yapılması, KOSGEB e-Akademi üzerinden KOBİ'lere ücretsiz olarak finansal eğitim modülleri de içeren eğitimler verileceği, Kredi Kayıt Bürosu ile işbirliği kapsamında kredi okuryazarlığı eğitimleri düzenleneceği vurgulandı.
Finansal okuryazar olmak isteyen kişiler nelere dikkat etmeli?
Gelirin bir kısmı mutlaka tasarrufa ayrılmalı.
Harcamalar yazılarak ödeme planı yapılmalı.
Kesinlikle gelirden fazla harcama yapılmamalı.
Finansal planlar uzun vadeli ve gerçekçi olmalı.
Bütçe planı senelik yapılmalı.
Hanedeki harcamalar kontrol altına alınmalı.
Çocuklar da ev bütçesini konuşulurken konuya dahil edilmeli.
Maddi durumumuz ne olursa olsun tasarruflu olmayı bir alışkanlık haline getirmeliyiz
