Rusya, geçtiğimiz günlerde kendilerine uygulanan bazı ambargoların kaldırılmasını şart koşarak Tahıl Koridoru Anlaşması'ndan çekilmişti. Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Genel Müdürü Ali Kırali, söz konusu kararın Türkiye'yi nasıl etkileyeceğini, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) bu durumu nasıl yöneteceğini, TMO'nun yapacağı alımları ve lisanslı depoların doluluk oranlarını İHA muhabirine değerlendirdi. Kırali, "Hem dünya hem Türkiye hasadın ortasında. 2022'nin başında başlayan savaşla ciddi tedbirler alındı. Ülkeler de yüklü stokla 2023 hasadına girdi. Bu nedenle etkinin minimum olmasını bekliyoruz. Zaten kısa vadeli dalgalanma olsa da yurt dışı fiyatlarda iki üç gün içinde toparladı. Tahıl koridorunun iptali kararı yurt içi fiyatlara hiç etki etmedi. Biz de gerçekten bu sene yurt içindeki hasatta bolluğu yönetmeye çalışıyoruz. 2022'den beri savaştan sonra alınan tedbirler ve iki sezon arka arkaya çok verimli hasat geçirmemiz nedeniyle TMO bolluğu yönetmeye çalışıyor. Bu nedenle tahıl koridorunun iptali kararının yurt içi fiyatlara minimum etkisi olmasını bekliyoruz" dedi.
"RUSYA'NIN BİR SÜRE SONRA (TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI'NA) GERİ DÖNECEĞİNİ TAHMİN EDİYORUM"
Tahıl koridorunun iptali kararının uzayacağını düşünmediğini dile getiren Kırali, "Sonuçta Rusya ve Ukrayna dünyanın tahıl ambarı. Ukrayna kadar Rusya'nın da ürünlerini çıkarması gerekiyor. Tabii ki bir diplomatik mücadele, restleşmeler oluyor. Bunlar ekonomik araç olarak kullanılıyor. Tahıl koridoru da bunlardan biri. Ben Rusya'nın bir süre sonra anlaşmaya geri döneceğini tahmin ediyorum. Bu nedenle uzamadığı sürece tahıl koridorunun iptali kararının en azından önümüzdeki iki-üç ayda minimum kalacağını düşünüyorum" değerlendirmesini yaptı.
"TÜRKİYE'NİN DEPOLARI DOLU"
Tahıl koridorunun iptal edilmesinin etkilerini Türkiye özelinde değerlendiren Kırali, "Türkiye'nin etkileneceğini zannetmiyorum. Türkiye'nin depoları dolu. Hasat devam ediyor. Rekolte çok iyi. Yağışlar şubata kadar bizi biraz tedirgin etti ama şubattan sonra iklim şartları mükemmeldi. O yüzden de iyi bir hasat oluyor. TMO alım sözü verdi. Son kiloya kadar alacaklarını söyledi. Bunu da uygulayacaktır devletimiz. O nedenle ben stok anlamında Türkiye'nin hiçbir sıkıntısı olacağını düşünmüyorum kısa vadede. Uzun vadede de mutlaka bu karara çözüm bulunacağını düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
"Son teknoloji ürünü lisanlı depolardaki ürünlerin burada güvenli, şeffaf, derin bir piyasada el değiştirmesini her beraber sağlayalım"
26 Temmuz'da TÜRİB'in dört yaşını dolduracağını hatırlatan Kırali, "Kısa dönemde çok ciddi bir büyüme kaydetti TÜRİB. Elektronik ürün senetlerinin ticaretinde 126 milyar liralık işlem gerçekleşti. 32 milyon ton ürün el değiştirdi bu dört yılda borsamızda. Son iki yılda TMO ağırlığı koydu piyasaya her yerde olduğu gibi bizim borsamızda da. 2020 ve 2021 yılında yüzde 90'lara varan özel sektör işlemleri gördük borsada. İnşallah bu ekstrem iki yılın ardından TMO da geri çekilerek daha dengeli bir piyasa olmasını sağlayacak. Bugüne kadar olduğu gibi çiftçilerimizi, sanayicilerimizi borsamıza davet ediyorum. Son teknoloji ürünü lisanlı depolardaki ürünlerin burada güvenli, şeffaf, derin bir piyasada el değiştirmesini her beraber sağlayalım" diye konuştu.
"(LİSANSLI) DEPOLARI ÇOĞALTMAMIZ GEREKİYOR"
Lisanlı depoculuğun ve Ürün İhtisas Borsası'nın gıda güvenliği konusunda Türkiye'nin ürettiği son 15 yıldaki en somut proje olduğunu dile getiren Kırali, "Hedefine de vardı bu proje. Bunu daha da büyütmemiz gerekiyor. Çünkü son iki yılda olduğu gibi bolluk yıllarında depo sıkıntısı çekiyoruz. Şu anda bu sıkıntı yaşanıyor. Sıkıntılar içinde en istediğimiz malın bol olduğu ve nereye koyacağımızı bilmediğimiz bir ortam. Ama yine de bu lisanlı depoları artırmamız gerekiyor. Çünkü bir iklim krizinin içindeyiz. İki sene bolluk oldu ama önümüzdeki senenin ne olacağını hiçbirimiz bilmiyoruz. Belki de rekor sıcaklıklar kaydedilecek. Belki yine bir kuraklık senesi olacak. O nedenle bu depoları çoğaltmamız gerekiyor" dedi.
