Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı üretim, istihdam, ihracat ve cari fazla üzerine kurulu Türkiye Ekonomi Modeli'yle 2022'de enflasyon hariç tüm makro göstergelerde başarı sağlandı. Kur Korumalı Mevduat (KKM), emeklilere ve asgari ücretlilere yapılan zamlar, esnafa-çiftçiye verilen destekler, dar gelirlileri enflasyona ezdirmemek için alınan tedbirlere rağmen Türkiye, bütçe performansında da göz kamaştırdı.
4 YIL SONRA FAİZ DIŞI FAZLA
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati dün Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde 2022 değerlendirmeleri ve 2023 hedeflerini anlatırken, bütçe sonuçlarını da paylaştı. "2022 yılı bütçe sonuçları yüzümüzü güldürüyor" diyen Nebati, "Toplam bütçe giderimiz 2 trilyon 941 milyar lira, bütçe gelirimiz ise 2 trilyon 802 milyar lira olarak gerçekleşti. Bütçe açığımız yılın tamamında sadece 139.1 milyar lira oldu. Toplam 171.8 milyar lira faiz dışı fazla verdik. Küresel türbülanslar yaşanırken, ülkemiz 4 yıllık aradan sonra yeniden faiz dışı fazla vermeyi başardı" dedi.
AÇIK YÜZDE 1'İN ALTINDA
2022'yi OVP hedefinden daha düşük bir bütçe açığıyla kapattıklarını vurgulayan Nebati, şöyle konuştu: "Bütçe açığımızın GSYH'nın yüzde 3.5 seviyelerinde gerçekleşeceğini öngörmüştük. OVP'de ise bu oranı yüzde 3.4 olarak revize etmiştik. OVP'de ilan ettiğimiz Gayri Safi Yurtiçi Hasıla rakamı esas alındığında, bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzde 1 olarak gerçekleşeceğini görüyoruz. Ancak, GSYH gerçekleşmelerinin OVP beklentilerimizden daha yüksek seviyede olacağına ilişkin öncü göstergeler, bütçe açığımızın da yüzde 1'in altında gerçekleşeceğini işaret ediyor. 2022 yılındaki tüm zorlu koşullara rağmen son 20 yılın en iyi bütçe performanslarından birini yakaladık."
FAİZİN PAYI AZALDI
Mali disiplinden geri adım atmadıklarının altını çizen Nebati, "2002'de faizin bütçe içerisindeki payı yüzde 43 iken, 2022'de bu oran yüzde 10.6'ya düştü. 2002'de toplanan her 100 liralık verginin 85.7 lirası faize giderken, 2022'de bu 13.2 liraya indi" diye konuştu. Nebati, enflasyonun vatandaş üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için 290.4 milyar TL'lik vergi gelirinden vazgeçtiklerini anlattı.
VERGİYİ ARTIRMADIK İNDİRDİK
Bütçe gelirlerini vergi yükünü artırmadan hatta düşürerek artırdıklarını anlatan Nebati, "Türkiye OECD içinde en düşük vergi yüküne sahip 5'inci ülkedir. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payını yüzde 42'ye düşürdük. Böylece son 19 yılda vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin payını 5 puan azaltmış olduk. 2022 yılında 350.8 milyar lira vergi iadesi yaptık. İadeler, bir önceki yıla göre yüzde 107 oranında muazzam bir artış göstermiştir" diye konuştu.
TİCARİ KREDİ BÜYÜMESİ % 36.1
Selektif kredi anlayışıyla ve Hazine Destekli Kefalet Sistemi'yle 116 milyar lira kredi imkânı oluşturduklarını söyleyen Nebati, "Ticari kredi büyümesi 2021 yılının 25 puan üzerine çıkarak yüzde 36.1 seviyesine ulaştı" dedi. Nebati, rekor tazeleyen ihracat ve turizm gelirleri sayesinde kasım itibarıyla enerji ve altın hariç cari fazlanın 51.3 milyar dolara çıktığını söyledi.
2023 İÇİN BÜTÇEDE ALAN AÇILDI
2022 bütçe performansı nedeniyle bu yıl için kamu maliyesinde alan açıldığını söyleyen Bakan Nebati, "Doğalgaz ve elektrik tüketimlerinde sübvansiyona devam ediyoruz. Kamu görevlilerinin ve memur emeklilerinin aylıklarında ilave refah payı vererek ocakta yüzde 30 artış sağladık. Temmuzda da artış yapacağız. En düşük emekli aylığını 5.500 liraya yükselttik. EYT ve sözleşmeli personelin kadroya alınmasına ilişkin düzenlemeleri tamamlayacağız. Türkiye Ekonomi Modeli'nin sağladığı güçlü büyüme sayesinde çok şükür bütçemiz de kasamız da sağlam durumdadır" dedi.
KİŞİ BAŞI GELİR 12 BİN DOLARI GEÇER
"2022 yılının ilk üç çeyreğinde ülke ekonomimizin performansını diğer ülkelerle kıyasladığımızda çok berrak bir tablo ortaya çıkmaktadır" diyen Bakan Nebati, "Bu dönemde Çin bizim yarımız; ABD ve Almanya ise yarımızdan da düşük bir oranda büyüme kaydetmiştir. 2022'de kişi başına gelirimiz 10 bin dolar seviyesini aşacak. 2023'te de kişi başına gelirimiz inşallah 12 bin doların üzerine çıkacaktır" değerlendirmesini yaptı.
BORÇLULUK AZALIYOR
Uygulanan mali disiplin ve etkin borç yönetimiyle AB tanımlı Genel Yönetim Borç Stoku'nun GSYH'ye oranını 2022 üçüncü çeyrek itibarıyla yüzde 34.8'e kadar düşürdüklerini anlatan Bakan Nebati, "Bu oran 2021 sonuna göre 7 puan geriledi. AB üyesi ülkelerin borç stokunun GSYH'ye oranı yüzde 86.4. 2022'de toplam borçluluğumuzu 2021 yılına kıyasla GSYH'ya oran olarak 23 puan azaltırken, gelişmekte olan ekonomilerde bu oran arttı" dedi.
TOGG'A YÖNELİK KAMU ALIM GARANTİSİ GELİYOR
Bu yıl 'Yeni Evim Projesi'ni hayata geçirdiklerini, KGF kefaletli kredi paketiyle işletmelere 250 milyar liralık kaynak sağlayacaklarını anlatan Bakan Nebati, "Yeşil, sosyal ve sürdürülebilir alanlar için yeşil tahvil ihracı planlıyoruz. Finansal mimari çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Togg'a yönelik kamu alım garantisini de hayata geçiriyoruz" dedi. Bakan Yardımcısı Murat Zaman da yeşil tahvil ihracının, ilk çeyrekte gerçekleşeceğini söyledi.
ÜRETİM ARTIŞI ABD'NİN 7.5 KATI
"Türkiye Ekonomi Modeli ile önemli bir başarı hikâyesi yazdık" diyen Nebati, şöyle konuştu: "TL cinsi tasarrufları çeşitlendirerek, yatırım ortamını iyileştirerek ve selektif kredi sağlayarak; daha dengeli, daha sürdürülebilir ve daha güçlü büyüyoruz. Makine ve teçhizat yatırımlarında kesintisiz büyüme süreci 12 çeyreğe çıktı. Ülkemizdeki makine-teçhizat yatırımları salgın öncesine göre yaklaşık yüzde 68 artarken, ABD ve Avrupa Birliği'ndeki artış sınırlı düzeyde kalmıştır. Salgın öncesine göre üretimimizi yüzde 20 artırdık. Bu üretim artışı AB'nin 5 katına, ABD'nin ise 7.5 katına tekabül etmektedir."
