Muhalefet 'koalisyon' vadediyor, peki koalisyon Türkiye'yi ne hale getirir, koalisyondan kimler kurtulmaya çalışıyor, hangi ülkeler koalisyona sığınıyor? Taha DAĞLI/sabah.com.tr SEÇİM ÖNCESİ AVRUPA'DA EKONOMİK DURUM NEDİR? Avrupa'nın 2008 ekonomik krizinden tam olarak kurtulduğu söylenemez, küresel kriz geride ağır bir hasar bıraktı. Bugün hala bir çok ülkede krizin etkileri, izleri var. Bunu Avrupalılar da kabul ediyorlar ki, bir çok ülkede hayat pahalılığı devam ediyor ve ekonomik olarak yaşam standardı düşmüş durumda. HANGİ ÜLKELER KRİZDE? Bir kere Yunanistan örneği var ortada, iflas etmiş bir ülke, onunla birlikte 2008 krizinin en çok darbe vurduğu İzlanda, İspanya, Portekiz, İtalya bu ülkelerde ekonomik şartlar nedeniyle kemer sıkma politikaları uygulanıyor. İspanya'da işsizlik yüzde 26'ya tırmandı, ayrıca memur maaşları donduruluyor. AVRUPA'NIN DIŞINDA TÜRKİYE'NİN ETRAFINDA NELER OLUYOR? Türkiye'nin etrafındaki ülkeler ya ekonomik kriz ya da hem ekonomik kriz hem de çatışma ortamı içerisindeler. Sınır komşumuz Yunanistan, Rusya, Ukrayna, Suriye, İran, Irak bu ülkelerin tamamında ya savaş var ya da ekonomik kriz. Haritayı biraz daha geniş alırsak Libya'dan tutun, Tunus, Mısır, Yemen bu ülkelerde de savaş şartları ve ona bağlı olarak ekonomik krizler mevcut. Hatta İsrail'de bile ekonomik krizin etkilerinin hala çok yoğun şekilde hissedildiğini belirtmek de fayda var. BU COĞRAFYADA TÜRKİYE'NİN DURUMU? Türkiye bu saydığımız ülkelerin ortasında aslında tam da bir ateş çemberinin ortasında ama dimdik ayakta durabiliyor. Bu çok önemli bir nokta. Alışveriş yaptığımız Avrupa'dan tutun da sınır komşularımızda ekonomik kriz ve savaş ortamları hakimken, Türkiye dışarısı için güvenli bir liman halinde. TÜRKİYE GÜVENLİ BİR LİMAN MI? Bunu biz söylemiyoruz bugün dünya için çok önemli olduğu bilinen Arap sermayesi ki özellikle de Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin sermayesinden bahsediyoruz, bu ülkeler için Türkiye en güvenli liman bunu Araplar kendileri söylüyor, kendi sermayelerinin Türkiye'ye yatırım bulmasını kendileri talep ediyorlar bu konuda da özellikle Suudi Arabistan ile Türkiye arasında ciddi bir ticaret işbirliği sürüyor. KOALİSYON İLE EKONOMİK İSTİKRAR AYNI ANDA SAĞLANABİLİR Mİ? Mevcut şartlarda bu çok zor çünkü Türkiye 13 yıl öncesine kadar koalisyon tehlikesinin ne anlama geldiğini en iyi bilen bir ülkeydi, 13 yıldır bu tehlike Türkiye'den uzak, tehlike diyoruz çünkü koalisyon bugün Batı için de terkedilmiş bir sistem. İTALYANLAR NEDEN KOALİSYONU YASAKLIYOR? İtalya son 20 yılını geniş tabanlı koalisyonlarla geçiren bir ülke ve ekonomik istikrarsızlıktan da ciddi olarak rahatsızlar daha geçen ay Milano'daki EXPO fuarı işsiz ordusu öğrenciler tarafından protesto edildi. Yeni seçim yasasıyla koalisyonu yasaklayıp, tek başına iktidar olacak bir sistem getiriyorlar çünkü ekonomik istikrar için önce siyasi istikrarın şart olduğunu düşünüyorlar. AVRUPA'DA BUNUN BAŞKA ÖRNEKLERİ VAR MI? Yunanistan ekonomik krizden batarken koalisyon bile kuramayacak haldeydiler, 2012 Mayıs seçimlerinde ortaya çıkan tabloda koalisyon bile kurulamadı, bir ay sonra seçim tekrar edildi. Sonrasında ise pamuk ipliğine bağlı olan ekonomi komple göçtü. Portekiz'de de benzer bir durum söz konusu. İNGİLTERE'DEKİ DURUM? İngiltere'de bile kemer sıkma durumu halkı rahatsız ediyor kaldı ki son seçimlerde Muhafazakar Parti tek başına iktidar oldu. Ama orada bile insanlar bir hafta boyunca ekonomik şartları protesto ederek Londra'da Parlamento binasının önünde gösteriler yaptılar. İngilizler, seçim sisteminde de koalisyona değil tek başına iktidara öncelik tanıyan dar bölge seçim sistemini uyguluyor. Baraj yüzde 3 ama dar bölge sistemi, büyük partilerin bir çok bölgedeki tüm vekilleri çıkarmasına olanak tanıyor, nitekim son seçimde Muhafazakarlar yüzde 37 oy alarak, parlamentoda yüzde 50'yi aşmış oldular. KOALİSYON KİMLER İÇİN ŞANS? Mesela İspanya, orada tam tersi bir durum var, fiili olarak iki partili bir düzen vardı ancak ekonomik şartlar İspanya'yı, Yunanistan olmaya doğru götürüyor, bu nedenle önümüzdeki seçimde İspanyollar koalisyona bir şans tanımayı düşünüyorlar çünkü ülkede ağır bir ekonomik kriz var ve onlar krizden kurtulmanın yolunu koalisyonda buluyorlar. Tabi bu sadece krizdeki ülkeler için geçerli, Türkiye gibi böyle bir derdi olmayan bir ülkede koalisyon lafının edilmesi bile ilginç geliyor.