Çin'de ortaya çıkan ve şu ana kadar 491 kişinin ölümüne neden olan koronavirüs, ekonomide de dengeleri değiştiriyor. Havayolundan mobilyaya, tekstilden demir çeliğe kadar birçok sektörde üretim ile tedarik zincirinde kartlar yeniden karılıyor. Dünya genelinde milyonlarca firmanın tedarikçisini barındıran Çin'in üretimindeki azalma ve fabrikaların kapalı olmasının Türkiye'ye olumlu yansıması bekleniyor.
TÜRKİYE OLUMLU ETKİLENECEK
Virüsün Çin ekonomisinde yaratacağı daralmanın dünyaya etkisini araştıran ING, çarpıcı sonuçlara ulaştı. Araştırmaya göre, Çin ekonomisindeki yüzde 1'lik daralmadan olumlu etkilenecek tek ülke Türkiye olacak. Çin'deki yüzde 1 daralma Türkiye'de yüzde 0.1 büyümeye neden olacak. Çin ekonomisinde virüs nedeniyle yüzde 1'lik bir daralma olması halinde ticaret bağlantılarının en yüksek olduğu Asya Pasifik bölgesi en çok etkilenecek yerler arasında. Çin'in dünyada en büyük ihracatçı konumunda olduğu bazı alanlarda da Türkiye'nin öne çıkabileceği belirtiliyor. Özellikle tekstil, mobilya, demir-çelik ve meyve-sebze sektörlerinde talebin Türkiye'ye kayabileceği vurgulanıyor. Koronavirüs sonrası Çin'den sebze ve meyve alımını azaltan Rusya, yeni rotasını Türkiye ve Fas'a çevirirken, mobilya sektörü ek siparişlerin katkısının 1 milyar dolar olacağını tahmin ediyor. Tekstilde de yüzde 1'lik siparişin 1.5 milyar dolar katkı sağlayabileceği belirtiliyor. Çin'de üretimin durması züccaciye gibi bazı sektörlerde ise yerli üretimi artıracak.
15 MART SON TARİH
Uzmanlar, Çin fabrikalarının 15 Mart'a kadar üretimi artırmaya başlaması gerektiğini söylüyor. Çinli fabrikalar 1 Mayıs'a kadar atıl kalırsa, perakendecileri zor günler bekliyor. Otomotiv sektörü ise ağır darbe alacak sektörlerden. Salgının başladığı Wuhan kenti, otomotiv üretim merkezi. Komşu şehirlerle birlikte kapatıldı, 50 milyondan fazla insan izole edildi ve fabrikalar durdu. ABD'li otomobil üreticilerinin Çin parçaları için iki üç haftalık süresi kalmış durumda. Aynı zamanda TV ekran panellerinin üretimine ve fiyat artışlarına da kesin gözüyle bakılıyor.
REKABET AVANTAJI YAKALANACAK
Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı (ÇCSİB) Erdem Çenesiz, Türkiye'nin bu krizden avantajlı çıkacağını belirterek, "Çin'den ithalat yapan ülkeler için Türkiye alternatif ülke konumuna gelebilecek ve Çin ile rekabet eden sektörlerimiz lehine olumlu gelişmeler yaşanacaktır" diye konuştu. ZÜCDER (Züccaciyeciler Derneği) Başkanı Mesut Öksüz, "Küçük elektrikli ev aletleri ithalatının yüzde 43 pay ile 183.5 milyon dolarlık önemli bir bölümü Çin'den gerçekleştiriliyor. Yerli üreticilerimizin ince porselen üretimi konusunda yatırımları bulunuyordu. Yerli üretime ağırlık verilecektir" dedi.
PETROLDEKİ DÜŞÜŞ CARİ AÇIĞI AZALTIYOR
Küresel emtia piyasasının en büyük oyuncusu olan Çin ekonomisindeki yavaşlamanın etkisiyle petrol fiyatları da düşüyor. 20 Ocak'tan bu yana petrol fiyatlarında yüzde 15 düşüş yaşandı. Petrol fiyatlarında yaşanan her 6 dolarlık düşüş Türkiye'nin cari açığını 1 milyar dolar azaltıyor. Dün virüse karşı bir ilaç üzerinde çalışıldığı haberleri üzerine ise düşüşü hız kesen petrol fiyatları yüzde 2.5 yükseldi.
MOBİLYADA 1 MİLYAR DOLARLIK EK İHRACAT
MOBILYA Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Başkanı Ahmet Güleç, Çin'deki fuarların ertelenmesi nedeniyle harekete geçtiklerini söyledi. Güleç, "Mobilya ithalatçıları ile yerli firmaları 23-30 Mart'ta bir araya getireceğiz. 2019'da 3.5 milyar dolar ihracat yaptık. 2020'de hedefimiz 4.5 milyar dolardı ancak Çin'in yaşadığı süreçle birlikte avantaj oluştu. 1 milyar dolarlık ilave ihracat yaparak 5.5 milyar dolara yaklaşacağımızı öngörüyoruz" dedi. Mobilya Sanayi İşadamları Derneği Başkanı Nuri Gürcan Çin'in mobilya sektöründe ciddi bir pazar payı kaybedeceğini ve ihracatın 5 milyar doları geçebileceğini söyledi.
TEKSTİLDE % 1'LİK SİPARİŞ 1.5 MİLYAR DOLAR GETİRİR
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hadi Karasu, Çin'den yüzde 1'lik sipariş kayışının 1.5 milyar dolara denk geldiğinin altını çizerek, "Sektör başkanlarıyla görüşüp firmaların müşterilerine 'Çin'de düzelme olmasını bekleyeceğimize Türkiye'deki firmalara ürün geliştirip ürettirebiliriz' teklifi yaptırıyoruz. Çin ve Hong Kong'dan ithal ettiğimiz ürünleri iç piyasada geliştiyoruz" dedi. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Şenocak, Çin'in ihracat yaptığı Avrupa'daki firmalardan Türkiye'ye taleplerin gelmeye başladığını söyledi.
ÇELİK İHRACATINA % 1-2 KATKI
Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, sürecin netleşmesi için virüsün etkisinin görülmesi gerektiğini belirtti. Dalbeder, "Eğer bu süreç böyle devam ederse Türkiye Güney Amerika ve Afrika'da bir avantaj elde edebilir. Ancak bu toplam ihracata en fazla yüzde 1-2 katkı sağlar" dedi. Dalbeler, Türkiye'nin 2019'da 13.8 milyar dolarlık çelik ihracatı gerçekleştirdiğini ekledi.
STOK MALA ZAM GELDİ
Koronavirüs nedeniyle Çin'den ürün ithal edip satan Sirkeci esnafı mal alımını durdurunca stoktaki ürünleri eritme yoluna gitti. Bu durum stoktaki malın fiyatını artırdı. Çin'den elektronik cihaz ithal edip satan Hayyam Çarşısı esnafı Emre Görgülü, virüs nedeniyle stoktaki ürünün fiyatının yüzde 15-20 arasında zamlandığını söyledi. Görgülü, sadece elektronik cihazların değil aksesuvarların da zamlandığını ifade etti. Şark Han'da Bijuteri, yapma çiçek, mutfak eşyaları satan mağazalarda da durum aynı.
AVRUPALI TURİST TÜRKİYE'YE GELİR
Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Sururi Çorabatır, "Türkiye'ye Çin'den geçen yıl 450 bin kişi geldi. Türkiye Turizm Tanırım ve Geliştirme Ajansı, Endonezya, Malezya, Hindistan, Latin Amerika gibi ülkelerdeki tanıtım çalışmalarını artıracak. Kaybı telafi ederiz" dedi. Çin'in 80 milyona yakın turist aldığını anlatan Çorabatır, "Çin'e giden Rus ve Avrupalı turistin de talebi bir miktar bize kayacaktır" diye konuştu. Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin de Avrupalı turistin Çin'e olan taleplerinin düştüğünü söyledi. Eresin, "Daha çok Avrupalı turisti ülkemize çekmeyi hedefliyoruz" dedi.
ALIM HEYETLERİ ROTAYI TÜRKİYE'YE ÇEVİRDİ
CNR Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ceyda Erem, Çin'in planlı fuarlarının iptal edilmesiyle de buralara gidecek olan alım heyetlerinin Türkiye'deki fuarlara gelme kararı aldığını söyledi. CNR Holding olarak CNRİMOB Mobilya Fuarı'nı 21-26 Ocak 2020'de gerçekleştirdiklerini söyleyen Erem, virüs krizi nedeniyle gelen talepleri de değerlendirerek yeni bir mobilya fuarı daha gerçekleştirmeyi planladıklarını söyledi. Erem, "Yapacağımız etkinlikle Çin'deki siparişleri kendimize çekerek kısa sürede mobilya ihracatını 5 milyar dolara çıkabileceğini düşünüyoruz" dedi. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç de, Çin'in bu salgın sebebiyle kaybettiği küresel talebin Türkiye'den de karşılanacağını söyledi.
BARIŞ ERGİN-PINAR ÇELİK NACAR-BETÜL ALAKENT/ EKONOMİ
