Türkiye'de SSK ve Bağ-Kur'lu 100 binin üzerinde emekli hem emekli aylığı alıyor hem de çalışmaya devam ediyor. Emekli aylığı bağlanıp yaşlılık aylığı kesilmeden yeniden çalışması durumunda sosyal güvenlik destek primi kesiliyor. İşçi olarak çalışanlardan prim, memurlardan da emekli aylığından kesinti yapılıyor. Ticari faaliyette bulunanlardan ise emekli olduktan sonra maaşlarında herhangi bir kesinti yapılmıyor. Destek primi ödenen süreler yaşlılık, ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmiyor, toptan ödeme, hizmet birleştirmesi yapılamıyor. Memurların emekli olduktan sonra çalışmaya başlamaları çalıştığı işyeri, statüye göre farklı sonuçları bulunuyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu, emeklilik sonrası çalışmaya yönelik merak edilen sorulara yanıt verdi.
İşte merak edilen 15 sorunun yanıtı şöyle:
1- Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edenlerin maaşında kesintiye gidiliyor mu, destek primleri nasıl ödeniyor?
Emekli aylığı bağlanıp çalışmaya devam edenlerden Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yapılıyor. Hem çalışan hem de işverenden kesinti yapılıyor. Memurlar da emekli aylığından kesinti yapılarak emekli olarak çalışmaya devam edebiliyor.
2- Emekli oldum, kamuda çalışmaya başlamam nedeniyle temsil, görev tazminatım kesilir mi?
Aylıkla birlikte makam ve yüksek hâkimlik tazminatından yararlandırılan emeklilere verilen "temsil veya görev tazminatı ödemeleri", yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dâhil olmak üzere kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmadan görev almaları halinde madde ile belirlenen istisnalar dışında kesiliyor.
3- Bağ-Kur kapsamında emekli olup çalışmaya devam eden esnaftan da kesinti yapılıyor mu?
Bağ-Kur'lu ve vergi mükellefi olup emeklilik sonrası ticarete devam edenlerden prim ya da maaş kesintisi yapılmıyor.
4- Tarım işçileri Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların aylıkları kesilir mi?
Aylıkları kesilmez. Ekim 2007'den sonra 4A kapsamında çalışmaya başlamaları halinde tercih hakkı olmaksızın destek primi uygulanacak. Bağ-Kur kapsamında çalışmaya başlaması halinde ise yaşlılık aylığı ödenmeye devam edilecek ve aylıklarından destek primi kesintisi yapılmayacak. Aylıklarının kesilmesi yönünde yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıkları yazılı taleplerini takip eden aybaşından itibaren kesilecek.
5- Çalışanların maaşlarından yapılan kesinti oranı nedir?
İşçi olarak (4A) çalışanlardan, emekli olmadan önceki şekilde yüzde 7.5 işçi payı, yüzde 22.5 ve yüzde 2 kısa vadeli sigorta kolu için olmak üzere toplam yüzde 32 kesinti yapılıyor.
6- Destek primi kesilen yıllar sigortalılık süresine dâhil mi?
İşçi olarak çalışanların destek primi süresi sigortalılık süresinden sayılmıyor, hizmet birleştirilmesi yapılamıyor. Bu kesintilerin iadesi de söz konusu olmuyor.
7- Emekli Sandığı kapsamındaki emeklilerin yeniden çalışmaları durumunda kesinti nasıl yapılıyor?
Kamu görevlilerinin emekli olduktan sonra yeniden çalışmaya başlamaları, çalıştığı işyeri ve statüye göre farklı sonuçları bulunuyor. Bu kapsamda olup da özel sektörde çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmiyor, destek primine tabi olarak çalışılabiliyor. Ancak, kamuda 4A kapsamında çalışmaya başlayanların aylıklarından kesinti yapılıyor. Aylıklarından tüm sigorta kolları için prim yatırılması gerekiyor. SGDP yatırılmıyor.
8- Emekli öğretmenler ücretli öğretmen olarak çalıştığında kesinti oluyor mu?
Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenlerin hem aylıkları kesilmiyor hem de SGDP kapsamında çalışmaları mümkün oluyor.
9- Milli istihbarat, emniyet, bekçi kadrolarında çalışanlardan emekli olanlara yapılan ek ödeme yeniden çalışmaya başladıklarında kesilir mi?
Destek primi ödemek suretiyle çalışma dâhil herhangi bir sigortalılık statüsüne tabi olarak çalışmaları bu ödemenin kesilme nedeni olacak. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler, en geç bir ay içinde durumu SGK'ye bildirmekle yükümlü bulunuyor.
10- Avukat ve noterler hakkında prim kesintisi yönünden nasıl işlem yapılır?
Ekim 2008 öncesi 4A kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra aylıklarından yüzde 15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesiliyor. (4/A) ya da (4/C) kapsamında çalışanlar hariç avukatlık ve noterlik mesleği gelir vergisi mükellefiyetine tabi olmayı gerektirdiğinden, (4/B) kapsamında çalışma olarak değerlendiriliyor.
11- Destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler için toptan ödeme yapılır mı?
Bildirilmiş süreler malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmeyecek.
12- Destek primi kesintisi yapılan sigortalılar için kısa vadeli sigorta kolları primi alınır mı?
Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilen sigortalılardan ayrıca kısa vadeli sigorta kolları primi alınmayacak olup sigortalının iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde, bu sigorta kollarından sağlanan yardımlar yapılmayacak.
13- Süresinde ödenmeyen sosyal güvenlik destek primi borçları için ceza var mıdır?
Bu borçlar için gecikme cezası ve zam uygulanacak.
14- SGDP'li çalışanlar yeniden emekli aylıklarına dönebilir mi? kesintisi ne zamana kadar devam eder?
Evet dönebilirler. Ancak, destek primi kesintisine tabi hizmetleri yaşlılık aylığı hesabında dikkate alınmaz. Sigortalıların terk işlemi yapılmadığı sürece aylıklarından prim kesintisi yapılmaya devam edilecek.
15- Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmakta iken ölen sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçlarında yapılması gereken nedir?
Bu sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçları gecikme cezası ve zammı uygulanmak suretiyle hak sahiplerinin aylıklarından dörtte biri oranında kesilecek. Reddi miras halinde, söz konusu borçlar ölüm aylıklarından kesilmeyecek.
