9 Kasım 1938 gecesi, Hitler Almanyası’nda Yahudi ev, işyerleri ve sinagoglarına saldırılar düzenlendi. O gece 400 Yahudi öldürüldü. 30 bin Yahudi toplama kampına gönderildi. 7 bin 500 işyeri yağmalandı ve 177 sinagog ateşe verildi.\n\nKristal Gece, 7 Kasım’da Paris’te bir suikastle başladı. Almanya, 17 bin Polonyalı Yahudi’yi sınır dışı etmişti. Polonya’nın kabul etmediği Yahudiler iki ülke arasında sıkışıp kaldı. Çoğu soğuk, açlık ve hastalıktan yaşamını yitirdi. Ölenler arasında kendi ailesinin de olduğunu öğrenen 17 yaşındaki Herschel Grynszpan, Paris’teki Alman Büyükelçiliği’ni basıp, konsolos yardımcısı Ernst vom Rath’ı silahla vurdu. Vom Rath, bir gün sonra öldü. Genç adam 1942’de yargılandığı mahkemede, Rath ile Paris’teki eşcinseller kesiminde tanıştığını açıkladı. Gazetelerde yayınlanan suikast haberi, ülkede ateş gibi yayıldı. Bu olay Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) için Yahudi iş ve sosyal yaşamını bitirmek için bulunmaz bir fırsattı. Yahudilerin mallarını kamulaştırma ve meslek yasakları ile onları iş hayatından men etme planları zaten hazırdı. Bu olay, suikast planları gerçekleştirmek ve hızlandırmak için iyi bir olanaktı.\n\n
DURUMDAN VAZİFE ÇIKARANLAR\n\n9 Kasım akşamı Hitler, Goebbels ile yemekteyken vom Rath’in öldürüldüğü haberini alır. Goebbels, suikasti “Yahudi komplosu” olarak tanımlar. Yahudi karşıtı olarak ortaya çıkmak istemediklerini ama Yahudi karşıtı eylemleri de engellemeyeceklerini söyler. Partinin bölge başkanları ve SA-yöneticileri bu dolaylı emiri anlar, hemen uygulamaya geçerler. Saat 22.30’da bütün birimlerini bilgilendirirler:\n\n
ORGANİZE İŞLER\n\n“Yahudi dükkanları ve işyerleri yıkılacaktır. Medya bilgilendirilecektir. Yahudi sinagogları yakılacaktır. Bütün Yahudiler silahsızlandıracaklardır. Yıkılmış dükkan ve sinagoglara “Vom Rath cinayetinin intikamı” yazılı lehvalar asılacaktır. Polis ve itfaiye müdahale etmeyecektir. Karşılık gösterenler hemen vurulacaktır....! Siyasi yöneticiler “Rheinischer Hof” oteline çekilip, eylemleri buradan organize edip, yürütürler. Bu gece, iyi silahlandırılmış “anı intikamcılar”ı Almanya’daki Yahudi hayattı yok eder. SA ve SS üyeleri normal vatandaş gibi giyinip ve halkı kışkırtır. Ülkede çapındaki Yahudilere saldırırlar. Zorla evlere girip, degerli esyaları alırlar. Is yerlerine saldırıp, yağmalanır. Sinagog ve cemiyet evleri ateşe verilir. Bu gecede 400 Yahudi öldürüldü. 30 bin Yahudi toplama kampına götürüldü. 7 bin 500 işyeri yağmalandı ve 177 sinagog yakıldı. Alman halkı, bu eylemleri izledi, şarkı ve marşlarla destekledi. Bazıları ise yardım etti. Yurtdışı eylemleri ayıpladı, elçilerini geri çekti ve Almanlarla olan işbirliklerini dondurdu. Ama kiliseler, ne Katolik ne de Protestan, bu olaylara ilgi gösterdi. 9 Kasım’ı 10 Kasım’a bağlayan gece, Alman tarihinin en uzun ve en karanlık gecesi. Bazen öyle görünüyor ki hâlâ sabah olmamış. 1992’deki Rostock- Lichtanlagen’deki mülteci evine yapılan saldırı, 1991’de Mölln, 1993’te Solingen’de gerçekleştirilen kundaklamalar ve NSU’nun cinayet serisi bu gecenin safağında yapılmış eylemler gibiler.\n\n \n\n
Candan Six ŞAŞMAZ/FRANKFURT\n\n
