Hamileliğin sağlıklı olarak ilerlemesindeki en önemli etkenler arasında beslenme de yer alıyor. Bu nedenle anne adaylarının 9 ay boyunca aldığı besinlerin sağlıklı olmasına dikkat etmeleri gerekiyor. Uzmanlar uyarıyor; Aşırıya kaçmadan, mümkün olduğunca tatlı ve tuzlu besinleri az tüketerek beslenin. Çünkü aşırı beslenme şekli bebekten çok anne adayına fazla kilo olarak kalabiliyor. Çevrenizden duyduğunuz; "Sen iki canlısın ye, bebeğin beslensin, onu da ye, bunu da ye..." gibi söylemlere fazla kanmayın ve doktorunuzun tavsiyelerinin dışına çıkmayın.
Çünkü bebeğin doğum tartısını, annenin beslenmesinin yanında genetik faktörlerde etkileyebiliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Başar Önal, 9 ay boyunca bebeğin alması gereken normal kilo hakkında bilgi verirken, Beslenme ve Diyet Uzmanı Gizem Keservuran da sağlıklı bir hamilelik için hangi besinlerin tüketilmesi gerektiğini anlattı ve örnek bir menüyle de size yol gösterdi.
Yeni doğan bir bebeğin doğum tartısı
Hamileliğin son aylarında bebekler hızla kilo alırlar. 3 kilo doğan bir bebeğin 2 kilosu, 4 kilo doğan bir bebeğin 3 kilosu son 3 ayda kazanılır. Bebekler son dönemde haftada ortalama 250 gram alırlar. Herhangi bir sağlık problemi yoksa bebekler, doğumun geciktiği durumlarda da kilo almaya devam ederler. Eğer anneden ya da bebekten kaynaklanan bir problem mevcutsa kilo alma yavaşlayabilir ya da durabilir. Zamanında doğan bir bebek için 2500-4000 gram arası, normal doğum ağırlığı kabul edilebilir. Bebekler sıklıkla 3000-3500 gram arası doğarlar. Bu durum kız ve erkek bebekler arasında, ortalama yüzde 10'luk bir fark yaratabilir.
Anne karnındaki bebeğin kilo alımı
Anne karnındaki bebek hamileliğin başından itibaren gelişmeye başlar. 1 kiloluk değere ortalama 26-27. haftalarda ulaşır. Bebeğin sağlıklı kilo alımı için anne adayının organik ve iyi beslenmesi, psikolojik olarak sağlıklı olması, sorunsuz bir hamilelik geçirmesi önemli faktördür. Anne adayının kontrolsüz hamilelik şekerinin olması, bebeğin kilolu olmasına, sigara kullanımı sonucunda da düşük doğum ağırlıklı olmasına sebep olur.
Ayrıca genetik faktörler de bebeğin doğum kilosunu belirleyen etkenlerdir. Bebeğin sadece kilosuna bakarak değerlendirme yapmak yanlış olur. Anne adayının sağlıklı beslenmesine rağmen, bebeğe ait problemler, kronik hastalıklar, sigara kullanımı ve genetik faktörler, düşük doğum ağırlık nedeni olabilir.
Hamilelik süresince ideal kilo
Anne adayları hamilelik süresince ayda 1-1.5 kilo almalıdır. Bu süre boyunca 12- 13 kilo alınması ideal olarak önerilir. Hamileliğine yüksek kilodan başlayan anne adayları, daha düşük kilodan başlayan anne adaylarına oranla daha az kilo alması uygun olur.
Sağlıklı kilo alımı için
Bebeğin sağlıklı olarak kilo alımı için anne adayının ara ve ana öğünlerden oluşan ve hamilelik döneminde artan protein, karbonhidrat ve yağ ihtiyacını karşılayan gıdaları; tam tahıllı ve tam buğday ekmekleri günlük olarak tüketmesi gerekir. Karabuğday unundan ekmek de yine sağlıklı alternatifler arasında yer alır.
Bebeğin hücre gelişimi için anne adayının günlük 10 gramdan fazla proteinlere ihtiyacı vardır. Bu nedenle; 1 adet tam yumurta, 150-200 gram et grubundan ve 300 gram yoğurt mutlaka her gün tüketmelidir. Bu değerler ortalama olmakla birlikte anne adayına göre çeşitlilik gösterir. Hamilelik süresince annenin kan hacmindeki artışla birlikte hemoglobin miktarı da azalmaktadır. Kanın bir bileşeni olan hemoglobinin yapımı için demir gereklidir. Hemoglobin, gelişen bebeğe plasenta ile oksijen taşınmasında görev alır.
Hamilelik dönemindeki demir ihtiyacını karşılamak için besinlerle yeterli miktarda demir alımı zor olabilir (demir kaynaklarından emilimin yetersizliği, demirden zengin besin tüketiminin az olması). Bu nedenle kadın doğum doktoru veya beslenme uzmanı; kırmızı et, kümes hayvanları, kuru baklagiller, tam tahıl ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleri gibi demir bakımından zengin besinlerin tüketilmesini önerebilir ve bunlara ek olarak demir ilacı kullanımı verebilir.
Bu ilaçların aç karna veya taze meyve suları ile birlikte alınması demirin vücutta kullanımını artırır. Ayrıca her öğünde sebze ve meyve gibi C vitamini kaynağı besinlerin tüketilmesi, besinlerde bulunan demirin vücutta emilmesine yardımcı olur. Ayrıca, yemeklerle birlikte çay ve kahve alımının demir emilimini azaltarak kansızlığa neden olduğu da unutulmamalıdır.
Fast-food tarzı yiyecekler bebeğin kilosunu etkiler
Fast food diye tabir ettiğimiz yiyecekler, besin değeri düşük, basit işlenmiş karbonhidrat içeren ve besleyici değeri olmayan gıdalardır. Bebeğin kilo alımını etkilemekten çok, bebeğin ihtiyacı olan vitamin ve minerali karşılayacak kalitede değildir. Bu tür gıdaların fazla tüketimiyle annenin vücudu hem fazla yağlanır hem bebek kilo alamaz hem de gerekli vitamin, mineral ve besin ihtiyacını karşılamamış olur.
4 noktaya dikkat!
Hamilelikte kadının vücudunda, yeni bir canlının oluşması ve büyümesi ile bazı değişiklikler izlenir. Oluşan bu değişikliklerle birlikte anne adayı, hem kendisinin hem de bebeğin gereksinimlerini karşılayabilmek için beslenmesine daha fazla dikkat etmek zorundadır. Bu nedenle 9 ay boyunca;
1. Kendi fizyolojik gereksinimlerini (enerji ve besin öğelerini) karşılamak,
2. Vücudundaki depolarını (besin öğeleri yedeğini) dengede tutmak,
3. Anne karnındaki bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlamak,
4. Emzirme döneminde gerekli olan süt ihtiyacı gebelik dönemindeki enerji alımıyla da doğru orantılı olduğundan sağlıklı beslenme prensiplerine tam uymalıdır.
Anne adaylarının hamileliği süresince sağlıklı olarak beslenmesi için örnek bir menü…
Kahvaltı
2 dilim tam buğday-çavdar ekmeği Beyaz peynir-keçi peyniri-light dil peyniri (2-3 dilim ) 1 tam yumurta Bol miktarda (yağsız) mevsim yeşilliği Şekersiz açık çay- ıhlamur çayı Ara Öğün 200 ml günlük süt-1 orta boy şeftali
Öğle Yemeği (12.30-13.30)
Sebze yemeği (limitsiz-kıymalı/ etli/zeytinyağlı) 1 kilo sebzeyi 2 yemek kaşığı zeytinyağı ile pişirin. 1 kase yoğurt-cacık-ayran Bol yeşillikli salata, zeytinyağı veya cevizli 1 dilim tam buğday ekmeği veya 4-5 yemek kaşığı yeşil mercimek ya da barbunya
Ara Öğün (16.00-17.00)
200 gram light yoğurt (4-5 yemek kaşığı)-10 adet kiraz-4-5 adet kara kayısı kurusu veya 200 gram light yoğurt-2 ince dilim karpuz-3-4 adet kırmızı erik
Akşam yemeği (19.00-20.00)
250-300 gram et (kırmızı et, hindiveya balık eti; ızgara, fırın, veya buğulama olarak yapılabilir) 1-2 dilim çavdar ekmeği veya 4-5 yemek kaşığı bulgur pilavı
Gece
1 bardak günlük süt
Her gün tüketilmesi gereken besinler
- 1 tam yumurta
- 500 ml süt-yoğurt-ayran
- Tam tahıllı besinler
- 4-5 porsiyon meyve özellikle; yaz aylarında kiraz, kış aylarındaysa ananas tüketilmeli
- 2-3 litre su
- Tuz kısıtlanmalı
- Basit şekeri hayatından çıkarmalı
- Tatlı veya dondurma (geç değil, özellikle öğleden sonraki saatler de tüketilmelidir)
- Haftada 3-4 öğün balık eti
- Kırmızı et (günlük beslenmede mutlaka yer almalıdır)
Hazırlayan: Şenay ÇELİK
