İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti, 15 Ocak'ta duyurulan ve 19 Ocak'ta yürürlüğe girmesi beklenen Gazze'deki ateşkes ve esir değişimi anlaşmasını onaylaması yönünde giderek artan uluslararası baskıyla karşı karşıya bulunuyor. Uluslararası baskıya paralel olarak Netanyahu, iktidardaki koalisyonun varlığını tehdit eden bir iç çıkmazla da karşı karşıya.
Aşırı sağcı Yahudi Gücü Partisi lideri, aynı zamanda Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisinin lideri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich anlaşmaya karşı çıkıyor. Anlaşmayı Ben-Gvir "teslimiyet" olarak değerlendirirken, Smotrich "İsrail'in ulusal güvenliği için bir felaket" olarak görüyor.
Ben-Gvir ve Smotrich, 16. ayına giren Gazze'deki yıkıcı saldırıların sürdürülmesinin yanı sıra bu saldırılarla Gazze'yi tamamen işgal etmek, burada yerleşim yerleri kurmak, nüfusunu yerinden etmek ve Hamas hareketini tamamen ortadan kaldırmak şeklindeki hedefleri gerçekleştirmek istiyor. Bu çıkmaz bağlamında Ben-Gvir, partisinin Gazze Anlaşması'nı onaylaması halinde hükümetten istifa edeceği tehdidinde bulundu. Daha önce Ben-Gvir, anlaşmanın kabul edilmesi halinde Smotrich'e hükümetten istifalarını birlikte sunma çağrısı yaptı. İsrail Meclisinde, 7 sandalyeye sahip olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in Dini Siyonizm Partisi ile 6 sandalyeye sahip Ben-Gvir'in Yahudi Gücü Partisi işbirliği yapmaları durumunda hükümeti düşürmeye yetecek çoğunluğa erişebiliyor.
İsrail siyasi sistemine göre, hükümetin iktidarda kalabilmesi için 120 sandalyeli Mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor. Netanyahu'nun iktidar koalisyonu mevcut tabloda 68 milletvekili tarafından destekleniyor. Ana muhalefetteki Gelecek Var Partisi lideri Yair Lapid ise aşırı sağcı Ben-Gvir'in Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması yürürlüğe girmesi halinde hükümetten çekileceğini duyurması üzerine Başbakan Netanyahu hükümetine siyasi destek vadetti.
PAZAR GÜNÜ BAŞLAYACAK
Dünyanın gözünün kilitlendiği ateşkes açmazında yeni gelişmeler belli oldu İsrail kamu kuruluşu KAN, Gazze'de ateşkesin pazar saat 16'da başlayacağını duyurdu.
ANLAŞMA ONAYLANDI
İsrail Güvenlik Kabinesi'nin ateşkesi onaylama yönündeki tavsiyesinin ardından toplanan bakanlar kurulu anlaşmayı onayladı. İsrail Başbakanlık Ofisi'nden yapılan açıklamada, "Hükümet, rehinelerin iadesini öngören anlaşmanın taslağını onayladı. Rehinelerin serbest bırakılmasına ilişkin süreç 19 Ocak 2025 Pazar günü başlayacak" ifadeleri kullanılırken, bakanlar kurulunun ateşkes anlaşmasını 8'e karşı 24 oy çokluğu ile onayladığı bildirildi.
İLK REHİNELER PAZAR GÜNÜ SERBEST
İsrailli yetkililer, ilk rehinelerin pazar günü serbest bırakılmasının öngörüldüğünü duyurdu.
İsrail Başbakanlık Ofisi'nden yapılan açıklamada, rehinelerin serbest bırakılma sürecinin pazar günü başlamasının beklendiği bildirildi. Açıklamada, "Güvenlik Kabinesi ve Hükümet tarafından onaylanması ve anlaşmanın yürürlüğe girmesi halinde rehinelerin serbest bırakılması, rehinelerin pazar günü serbest bırakılmasının beklendiği plan çerçevesine göre uygulanacaktır" ifadelerini kullandı.
HAMAS'TAN AÇIKLAMA
Hamas: İsrail'in ateşkes anlaşmasının şartlarına uymaması nedeniyle ortaya çıkan engeller, arabulucuların çabalarıyla ortadan kalktı
SAVUNMA BAKANI SAĞCILARI MEMNUN ETTİ
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Gazze'de Hamas ile müzakere edilen anlaşmanın Güvenlik Kabinesinde onaylanmasından önce, ateşkese karşı çıkan aşırı sağcıları memnun edecek bir hamle yaparak, "idari tutuklu" olarak hapishanede tutulan Batı Şeria'daki Filistinlilerin topraklarını gasbeden İsraillilerin serbest bırakılacağını duyurdu.
İsrail Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Katz, Batı Şeria'da "idari gözaltında tutulan" İsraillilerin serbest bırakılması kararı aldı. Katz, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması çerçevesinde Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını göz önünde bulundurarak işgal altındaki Batı Şeria'da Filistinlilere saldırması şüphesiyle "idari gözaltında tutulan" İsraillilerin serbest bırakılmasına karar verdiğini açıkladı.
Savunma Bakanı Katz, Batı Şeria'da gasbedilen Filistin topraklarında kurulan İsrail yerleşimlerini "güçlendirmeye ve teşvik etmeye yönelik açık bir mesaj vermek" istediğini ifade etti.
KABİNE KRİZ YARATMIŞTI
İsrail Başbakanlık Ofisi, Hamas'ı Gazze'deki ateşkes anlaşmasında bazı maddelerden caydığını iddia edip taslağı değiştirmekle suçlayarak, "Hamas, anlaşmanın tüm maddelerini kabul ettiğini arabuluculara bildirene kadar İsrail kabinesinin toplanmayacağını" açıkladı. Öte yandan Hamas Siyasi Büro Üyesi İzzet er-Raşak, anlaşmaya bağlı olduklarını duyurdu. Raşak, Hamas'ın sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Hamas arabulucuların duyurduğu ateşkes anlaşmasına bağlı." ifadesini kullandı.
FİLİSTİNLİ TUTUKLULAR TARTIŞMA KONUSU
The Times of Israel gazetesinin haberinde, İsrail müzakere heyetinin Gazze'deki ateşkes ve esir takası üzerindeki ihtilafları Doha'da hala görüştüğü aktarılırken, serbest bırakılacak Filistinli tutukluların isimleri ve bazı detaylar üzerinde ihtilaf olduğu belirtildi.
Başbakan Netanyahu'nun anlaşmanın detayları üzerine müzakereleri sürdüren İsrail heyetinin ülkeye dönmesini beklediği yönündeki kulis bilgisi İsrail basınına yansıdı. Aynı şekilde, anlaşmaya gidilmesi durumunda hükümeti devirmekle tehdit eden aşırı sağcı koalisyon ortaklarını Netanyahu'nun ikna etmeye çalıştığı yorumları yapıldı.
Ben-Gvir'in kendi tutumuna kesin karar verdiği kesin gözüyle bakılırken, Netanyahu'nun hükümetin düşmemesinin Smotrich'e bağlı olduğu düşündüğü iddia ediliyor. İsrail'de muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi lideri Benny Gantz ise Hamas ile varılan ateşkes ve esir takası anlaşmasını memnuniyetle karşıladığını duyuran X paylaşımında bulundu. Gantz, "Daha önce de belirttiğim gibi, Ulusal Birlik bu adımı açıkça, gerekirse siyasi olarak da destekleyecek." ifadesini kullandı.
AŞIRI SAĞCI BAKAN AÇIKLADI
Ben-Gvir, Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşmasının Güvenlik Kabinesinde ve Bakanlar Kurulunda onaylanması halinde hükümetten ayrılacağını ancak "dışarıdan destekleyeceklerini" duyurdu.
Aşırı sağcı Bakan Ben-Gvir, X sosyal medya hesabından, İsrail ile Hamas'ın üzerinde uzlaştığı ateşkes ve esir takası anlaşmasına karşı olduğunu yineleyen bir paylaşımda bulundu. Ben-Gvir, "Başbakan Binyamin Netanyahu'yu seviyorum ve onun başbakan olarak kalmasını sağlayacağım ama (hükümetten) ayrılacağım çünkü imzalanan anlaşma bir felaket." ifadesini kullandı.
"KALBİM KIRIK AYRILACAĞIM"
Hükümetten "kalbi kırık" bir şekilde ayrılacağını belirten Ben-Gvir, İsrail'in Gazze ile Mısır arasındaki Philadelphi Koridioru ve Gazze Şeridi'ndeki bazı "önemli" bölgelerde kendini savunma kabiliyetine zarar verdiğini öne sürdü "Bu hükümeti devirmeyeceğiz ve dışarıdan destekleyeceğiz ancak bozguncu bir anlaşmanın ortağı olmayacağız." ifadesini kullanan Ben-Gvir, üzerinde uzlaşılan anlaşmanın İsrail'e "çok fazla kana mal olan tüm savaş kazanımlarını geri aldığını" savundu.
Öte yandan Ben-Gvir, İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de yürüttüğü saldırıların devam etmesi halinde liderliğini yaptığı Yahudi Gücü Partisi'nin hükümete geri döneceğini belirtti.
BİRİNCİ SENARYO
Eğer Ben-Gvir tek başına istifa ederse ve Smotrich'in partisi hükümette kalırsa Netanyahu hala 62 sandalyeye sahip olacak. Bu da Smotrich'in parti bakanlarının muhalefetine rağmen hükümetin devamını ve anlaşmanın geçmesini sağlayacak.
İKİNCİ SENARYO
Her iki parti de birlikte çekilirse hükümet çoğunluğunu kaybedecek ve bu da düşmesine yol açacak. Ancak gözlemciler, iki partinin kitlesinin farklı öncelikleri sahip olması sebebiyle bu senaryoyu zayıf görüyor. Ben-Gvir'in kitlesi Gazze'yi yeniden işgal etmeye odaklanırken, Smotrich'in kitlesinin Batı Şeria'daki yerleşimlerin güçlendirilmesine öncelik verdiği biliniyor.
Netanyahu'nun, Smotrich'in hükümette kalmasını sağlamak için Batı Şeria'ya yerleşimi teşvik etmek gibi garantiler sağlamaya çalışabileceği yorumları yapılıyor.
ÜÇ AŞAMALI ANLAŞMA
Onaylanması halinde 19 Ocak Pazar günü yürürlüğe girecek anlaşmanın aşamaları şöyle:
1. 42 GÜNLÜK ATEŞKES: Bu süreçte Hamas elinde rehineleri kademeli olarak serbest bırakacak. İsrail de işgal askerlerini çekmeye başlayacak ve insani yardımların girişine izin verecek. İsrail, Netzarim Koridoru da dahil olmak üzere Gazze'deki yerleşim alanlarından askerlerini çekmeye başlayacak. İsrail birliklerinin bu aşamada Mısır ile Gazze arasındaki Philadelphia Koridoru'nda kalmaya devam edeceği bildiriliyor.İsrail rehinelere karşı bine yakın Filistinli tutukluyu iade edecek.
2. KALAN REHİNELERIN İSRAİL'E İADESİ: Katar Başbakanı El Tani, ikinci ve üçüncü aşamanın ayrıntılarının birinci aşamanın uygulanması sırasında kesinleşeceğini söyledi. Biden, planın ikinci aşamasında "savaşın kalıcı bir şekilde sona ermesi" için müzakerelerin öngörüldüğünü belirtti.
3. GAZZE'NİN YENİDEN İNŞASI: Biden, üçüncü aşamada Gazze'nin yeniden yapılanma planının devreye gireceğini söyledi. Gazze'ye insani yardım artacak ve yerinden edilen Filistinliler, Gazze'nin tüm bölgelerine geri dönebilecek. Son rehineler de bırakılacak.
