“Bombaların babası” FOAB
Rusların geliştirdiği “bombaların babası” adı verilen FOAB bombası havada patlayan ve hedef bölgesine şok dalgaları yayan bir bomba. 44 ton dinamitle eş patlama gücü olan bomba bu özelliğiyle küçük nükleer bomba yıkımı yaratabiliyor. Amerika ve SSCB arasındaki soğuk savaş yarışının bir ürünü olan bomba nükleer felaket yaratma kapasitesi olmamasına karşın etki düzeyi yüksek bir bombaydı.
ABD bu bombanın SSCB tarafından geliştirilmesi ile havada patlayan benzer bir bomba olan “bombaların anası” MOAB’ı geliştirdi. Ancak Rusların bombası 4 kat daha etkili olduğu söylendi. ABD yine de bunun bir savaş propagandası olduğunu bombanın sanıldığı kadar kuvvetli olmadığını iddia etti.
Minor Scale deneyi
Amerikalıların Minor Scale olarak adlandırdıkları deney insanoğlunun kendi eliyle gerçekleştirdiği en şiddetli konvansiyonel patlama olarak kayıtlara geçti. Nükleer bombanın yarattığı etkiyi ölçmek üzere 5000 ton amonyum nitrat yakıtı kullanarak gerçekleştiren patlama ile küçük nükleer silahların ordu araçları üzerindeki etkisi test edildi.
Bomba rekorlar kitabına ise geçemedi. İkinci Dünya Savaşı’nda İngilizlerin kullandığı Heligoland bombası 6700 tonluk malzemenin patlatılmasıyla gerçekleşmişti. Ancak Minor Scale deneyinin yarattığı etki daha büyük oldu. Ölçümlere göre Minor Scale yarım kiloton TNT’den daha güçlü bir patlama yaratmıştı.
Tunguska Patlaması
30 Haziran 1908 günü Rusya’nın Podkamennaya Tunguska Nehri’nde büyük bir patlama yaşandı. 10-15 megaton TNT eş değerinde, Hiroşima’ya düşen atom bombasının ise 1000 katı büyüklüğündeki bu patlamanın kaynağı hakkında onlarca komplo teorisi üretildi. Bilim adamlarının görüşü ise atmosfere girip havada infilak eden bir meteorun patlamaya yol açtığıydı.
Meteor patlamasının havada gerçekleştiği sanılsa da meteorun yarattığı darbe olup olmadığı araştırıldı. Tüm araştırmalara rağmen patlamadan oluşan bir krater bulunamadı. Yine de bölgede 2150 kilometre karelik alan içinde bulunan tüm ağaçlar kökünden koptu.
Çar bombası
Sovyetler Birliği’nin 30 Ekim 1961’de test ettiği hidrojen bombası insan eliyle yapılan en büyük patlamaya sebep oldu. 57 megatonluk güç kayıtlara insan eliyle yapılan en büyük patlama olarak geçti. Rusların asıl hedefi ise 100 megatonluk bir güç elde etmekti. Fakat bu patlamayı yaratabilecek cihazın geliştirilmesi mümkün değildi.
Çar bombası izole bir yer olan Novaya Zemlya’da patlatılmasına rağmen çevre köyler de olumsuz etkilendi. 55 kilometre uzaktaki bir köy dümdüz oldu. Zarar Norveç ve Finlandiya kıyılarına kadar uzandı. Bomba 64 kilometre uzunluğunda bir mantar bulutu yarattı.
Tambora Dağı patlaması
Endonezya’da bulunan volkanik dağ Tambora kaydedilen en büyük dünya kaynaklı patlamayı yarattı. Tambora patlaması 800 megaton dinamit büyüklüğünde gerçekleşti. Bu patlama ile Rus hidrojen bombası olan Çar bombasından 14 kat daha fazla güç açığa çıkardı. 2600 kilometre ötedeki Sumatra şehri bile patlamayı duydu.
Patlama sonrası 4300 metre yüksekliğindeki dağ 2850 metre uzunluğa düştü. Volkan patlaması atmosferde 43 kilometre uzunluğunda kül tabakası yarattı. Bu uzun tabakanın güneşi bloke etmesi sebebiyle 1816 yılı tarihteki en soğuk ikinci yıl olarak kayıtlara geçti. Patlama yüzünden 10 bin kişi yarattığı iklim değişikliği yüzünden ise 70 bin kişi hayatını kaybetti.
Dinazorların sonunu getiren astreoid
65 yıl önce gerçekleştiği sanılan patlama birçok organizmayı yok etti. Birçok bilimadamının tahminine göre bir astreoid tarafından gerçekleşen patlama Yucatan yarım adasındaki Chicxulub kraterine yol açtı.
Patlamanın 96 teraton dinamit patlaması büyüklüğünde olduğu ve 17 milyon adet Çar bombasına denk olduğu sanılıyor. Bu dünya üzerinde gerçekleşen en büyük patlama anlamına geliyor. Bu patlama büyük bir iklim değişikliğine de yol açtı. Dinazorların neslini tüketen de bu iklim değişikliği oldu.
Gama ışını patlaması: GRB 080319B
Gama ışını patlamaları evrendeki en büyük patlama olarak bilinir. Sebebi tam olarak anlaşılmasa da birçok süpernova patlamasını da tetikler. Gama ışını patlamaları genelde 20 ile 40 saniye arasında sürer. Patlamalar çok nadir gözlemlenir. Bir galakside yüz bin yılda bir gama ışını patlaması olur.
19 Mart 2008’de GRB 080319B adı verilen gama ışını patlaması çıplak bir göze 30 saniye boyunca görüldü. 7,5 milyar ışık yılı ötede gerçekleşen patlama teleskop olmadan çıplak gözle görülebilen en uzak mesafeli patlama oldu. Patlama 1034 ton dinamit gücünde ölçüldü.
Süpernova patlaması: SN 2006gy 16
Eylül 2006’da bilinen en büyük süpernova olan SN 2006gy keşfedildi. Yıldızların kendiliğinden patlaması anlamına gelen süpernova patlamaları bazen devasa patlamalar şeklinde gerçekleşebiliyor. 230 milyon ışık yılı uzaklıkta Güneş’ten 150 kat büyük olan bir yıldızda gerçekleşen patlama ile 1035 ton dinamit gücünde enerji yaydı.
Böylesine büyük yıldızların patlaması yıldız tamamen yok olana kadar devam edebiliyor. Hipernova adı verilen bu patlamalar kara delik oluşmasına yol açıyor.
Gama ışını patlaması: GRB 080916C
16 Eylül 2008’de kaydedilen bir başka Gama ışını patlaması 12,2 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti. Tamı tamına 23 dakika süren patlama normal bir gama ışını patlamasından çok daha uzun sürdü. 23 dakika süren bu patlama uzaydaki birçok galaksiden daha fazla enerji yaydı.
Patlamanın boyutları ise muazzam oldu. 1038 ton dinamit gücündeki patlama bir trilyon Çar bombasına eşit enerji yaydı. Güneşten çıkan enerjinin ise 7000 katı 23 dakika boyunca bu patlamada ortaya çıktı.
Big Bang
Bazıları teknik olarak bir patlama olarak kabul etmemişse de Big Bang gerçekleşen en büyük patlama olarak görülür. Bir patlama uzayda yüksek basınç noktasından düşük basınç noktasına gerçekleşen hareketi anlatır. Bu tanım düşünüldüğünde Big Bang’in hala devam ettiği iddia ediliyor. Çünkü hala uzayda bu tip hareketler devam ediyor.
Meşhur Big Bang teorisi hakkında yanlış bilinen kanılardan birisi de evreni yaratması. Oysa Big Bang patlaması evren başladıktan sonra uzayın genişlemesi anlamına geliyor.
