Mersin'de inşa edilen ve Türkiye'nin ilk nükleer enerji santrali olacak olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde (NGS) önemli bir aşama için gün sayılıyor. Perşembe günü yapılacak törene Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin törene telekonferans ile katılacak.
Törenle santrale ilk nükleer yakıt gelecek ve böylece santral, "Nükleer yakıt tesisi" statüsü kazanacak. Daha sonra yakıtın testleri ve sertifikasyon süreçleri başlayacak. Bu süreçlerin ardından 1 yıl içinde de santralin elektrik üretmeye başlaması bekleniyor.
TÜRKİYE'NİN ELEKTRİK İHTİYACININ YÜZDE 10'UNU KARŞILAYACAK
Santral, her biri bin 200 megavat olmak üzere, toplam 4 bin 800 megavat gücünde dört üniteden oluşacak. Türkiye ile Rusya arasında gerçekleşen en büyük proje olma özelliğini taşıyan Akkuyu NGS'nin Türkiye ekonomisine sadece inşaat sürecinde yaklaşık 6 milyar dolarlık katkı sunması öngörülüyor.
Ayrıca, Akkuyu'da dört reaktörün de birer yıl arayla işletmeye alınması planlanıyor. İşletmeye alındığında dört reaktörden yılda toplam 35 milyar kilovatsaat elektrik üretilmesi ve bunun da Türkiye'nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10'unu karşılaması bekleniyor. Bu, aynı zamanda yıllık 7 milyar metreküp doğalgaz tasarrufu anlamına geliyor.
URANYUM PELETLERİ GETİRİLECEK
Öte yandan uranyum ile enerji üretecek Akkuyu NGS'ye getirilecek uranyum peletlerinin getirileceği güzergah ve günü ise güvenlik tedbirleri nedeniyle sır gibi saklanıyor. Her biri 4.5 gram ağırlığında olan uranyum peletleri, 350 kilogram petrole ve 400 kilogram kömüre eşdeğer.
1 kilogram ağırlığında taşkömürü yakıldığında 7 kilovatsaat enerji, 1 kilogram gaz yakıldığında ise 14 kilovatsaat enerji açığa çıkarken, 1 kilogram uranyumdan 620 bin kilovatsaat elde edilebiliyor. Yani bu değer kömür yakıldığında elde edilen değerden 90 bin kat daha büyük.
Hazırlanan peletler, yaklaşık 3.7 metre uzunluğundaki yakıt zarfı denilen metal tüplere yerleştirildikten sonra bir araya getirilen yakıt çubukları ile yakıt demetleri oluşturulacak.
Akkuyu NGS'de kullanılacak reaktör içinde 163 yakıt demeti olacak ve bunlar reaktör içine koyulacak. Bunların 3'te birinin 18-24 ayda bir değiştirilmesi planlanıyor.
50 YILLIK HAYAL GERÇEK OLUYOR
Türkiye'de 1970'li yıllarda ortaya atılan nükleer santral kurma hayali, Türkiye Yüzyılı olan 2023 yılında gerçek oluyor. Türkiye'de 1970 yılında kurulan Türkiye Elektrik Kurumu'na (TEK) bağlı olarak Nükleer Enerji Dairesi 1972 yılı başında çalışmaya başladı.
1970'li yılların başlarında, nükleer santral sahası için fizibilite ve yer araştırmaları gerçekleştirildi. Bu çalışmalar kapsamında, nükleer santralın maliyet/fayda açısından kurulabileceği en uygun yerler olarak; Mersin-Akkuyu, Sinop-İnceburun, ve Kırklareli-İğneada sahaları belirlendi.
1976 yılında Akkuyu için yer lisansı verildi. 600 megavat üretim planlanarak ihaleye çıkıldı. İhaleyi alan İsveç merkezli ASEA Atom şirketi dış kredi bulamayınca proje durdu. 1983 sonlarına doğru ise başkaca üç şirket ile görüşüldü.
Görüşmenin ileri safhalarında firmalar mali konuda Türkiye Cumhuriyeti'nin garantisini istedi ancak hükûmet bu garantiyi vermedi, bunun yerine yap-işlet-devret modelini teklif edince görüşmeler son buldu.
1998'de üçüncü kez ihaleye çıkıldı ancak bu ihale Bülent Ecevit'in başka enerji kaynaklarının geliştirilmesiyle gerekli olmayacağını belirtmesiyle Bakanlar Kurulu kararı ile iptal edildi.
TÜRKİYE - RUSYA İŞBİRLİĞİNDE ÇALIŞMALAR 2010 YILINDA BAŞLADI
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Arasında Akkuyu Sahasında bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma'nın 12 Mayıs 2010 tarihinde imzalanması, Türkiye'nin nükleer güç santrali kurma hedefi açısından son derece önemli bir kilometre taşı oldu.
Anlaşmanın imzalanması sonrasında 13 Aralık 2010 tarihinde Proje Şirketi kuruldu ve çalışmalara başlandı. 1 Aralık 2014 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan ÇED Olumlu kararı, 15 Haziran 2017 tarihinde de EPDK'dan elektrik üretim lisansı alındı.
3 Mart 2017 tarihinde ilk ünite için inşaat lisansı başvurusunda bulunuldu ve 19 Ekim 2017 tarihinde alınan sınırlı çalışma izni ile sahada nükleer güvenlikle ilgili olmayan yapıların inşaat faaliyetleri başladı. 2 Nisan 2018 tarihinde ilk ünite için inşaat lisansının verilmesi ile birlikte ilk ünitenin reaktör binasının inşası da başladı.
İLK TEMELİ ERDOĞAN VE PUTİN ATTI
2018 Yılının Nisan ayı başında Başkan Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde video konferans yoluyla Akkuyu Nükleer Santrali Temel Atma Töreni'ni gerçekleştirdi.
Santralin ikinci ünitesinin temeli 8 Nisan 2020'de atıldı. Üçüncü güç ünitesine ilk beton 10 Mart 2021'de yine Başkan Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in video konferans yöntemiyle katıldığı törenle dökülürken, dördüncü ve son ünitenin temeli ise 21 Temmuz 2022'de atıldı. Böylelikle projede en yoğun inşaat aşamasına geçildi.
