TÜRKİYE CUMHURİYETİ OSMANLI'YI REDDETTİ
Cumhuriyet demişken, cumhuriyeti kuran kadronun Osmanlı'ya bakışı nasıl?
Bir imparatorluktan bir ulus devlet çıkarmaya çalışan ve bunun doğru olduğuna inanan bir kadro. Padişahlık sistemi yerine de cumhuriyeti koymaya çalışan bir kadro. Ve bu kadro olduğu gibi Osmanlı'yı reddediyor. Biz bunu Sovyet devriminde de görüyoruz. Puşkin'i reddedelim, Tolstoy'u reddedelim, Dostoyevski'yi reddedelim dediler... Bunu anlamak lazım! Bu bir tepkidir, tabii yanlış bir şey. Niye yanlış? Çünkü altı yüz yıllık bir imparatorluk bu, bizim imparatorluğumuz. Sen bunu reddederek bunun mirasına sahip çıkmayarak var olamazsın. Biz Osmanlı'ya aidiz...
Harf İnkilabı'nın da o mesafenin açılmasında katkısı olduğunu söyleyebilir miyiz? 400-500 senenin daha çok hissedilmesinde etkili mi bu?
Çok acı bir şey. Çocuğum olsa ya da benim şimdiki aklım olsa şunu yapmak isterim: Okullarda Osmanlıca zorunlu ders, Latince zorunlu ders, Yunanca zorunlu ders. Çünkü bu topraklardaki o kültürü kavramamız için bu dilleri bilmeniz lazım! Yunanca yazılmış bir metne Osmanlıca yazılmış bir kitabeye bakıyoruz. "Aa ne güzel" deyip dönüyoruz! Okumak için bir tercüman lazım, o kadar acı bir şey ki!
Ekol bir edebiyatımız olamamasında bunun da etkisi var mı peki?
Mutlaka çok derin bir şekilde etkisi olmuştur. Bir kere dil değişiyor ki edebiyatın enstrümanı dildir! Dil değişince başka bir şey ortaya çıkar. Bu hiç kuşkusuz tartışmayı yer bırakmayacak şekilde edebiyatımızı etkilemiştir.
"ORHAN PAMUK'UN İYİ BİR YAZAR OLUP OLMADIĞI HENÜZ BELLİ DEĞİL"
Yakın dönem Türk edebiyatında uluslararası başarı denince doğal olarak akla ilk Orhan Pamuk ismi geliyor. Aldığı Nobel'i Ermeni meselesine indirgeyenler var. Siz ne söylemek istersiniz? Orhan Pamuk 50 yıl sonra etkili bir yazar olarak anılır mı?
Orhan Pamuk için de, benim için de, Yaşar ağabey için, Kemal Tahir için, Nazım Hikmet için de… Bir yazarın iyi bir yazar olup olmadığını bir tek ölçüt var, o da zaman. Zamana direnen yazarlar iyi yazar olarak devam ediyorlar. Bir ödül almak, benim gibi çok satıyor olmak, eserlerimizin filmlere uyarlanıyor olması… Bunların hiçbiri bizim iyi birer yazar olduğumuzu göstermez. Nobel'i Orhan Pamuk'un alıyor olması sevindirici bir durumdur. Biraz daha Türk edebiyatına dikkat çekmiştir. Bu noktada kalkıp "Orhan Pamuk Nobel Edebiyat ödülünü aldı ve bunun tek sebebi Ermeni meselesidir" demeyi ben şu anda çok doğru bulmuyorum ve yakıştıramıyorum. Orhan Pamuk'un eserlerini severek okurum, hepsini olmasa bile bir kısmını severek okurum. Son tahlilde Orhan Pamuk'un iyi bir yazar olup olmadığı meselesi, hepimizinki gibi zamana bağlı. O ödülü almış pek çok yazar var ki biz onların adını bile bilmiyoruz. Kafka Nobel Edebiyat Ödülü almadı, Proust'un, Dostoyevski'nin, Tolstoy'un böyle bir ödülleri yok. Anlatabiliyor muyum! Nobel almış kaç yazar tanıyorsunuz ki? Ama bu Nobel alan yazarların değersiz yazarlar olduğu anlamına da gelmiyor elbette.