AŞIRI ZAYIFLIK NEDİR?
Aşırı zayıflığın (uzman dilinde Anoreksiya nervoza veya Anoreksi denir) tipik özelliği aşırı kilo eksikliğidir. Hastalar aşırı zayıf olmalarına rağmen kendilerini şişman bulurlar ve sürekli kilo alabilecekleri korkusuyla yaşarlar. Bu yüzden sıkı perhize girerler, çok fazla spor yaparlar veya bir „yeme krizinden" sonra kilo alma korkusuyla kusma, müshil (laksatif), idrar arttırıcı madde (diuretika) veya başka ilaç kullanma yoluna giderler. Kilo eksikliğinden dolayı diğer rahatsızlıkların yanısıra vücuttaki hormon dengesinde de değişmeler olabilir. Aşırı zayıflık mağduru genç kız ve kadınlar regl olmamaya başlar, erkekler ise cinsel isteksizliğe maruz kalırlar.
AŞIRI ZAYIFLIK TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR HASTALIK MIDIR?
Her 100 hastadan yaklaşık 40 ila 60'ı bir psikoterapiyi tamamlar ve beş yıl sonrasında ise başarılı şekilde tedavi edilmiş sayılır. Her 100 mağdurdan yaklaşık 30'unda aşırı zayıflık kalıcı olarak varlığını korur. Aşırı zayıflık sonucu ölüm riski, diğer ruhsal hastalıklara kıyasla ağır bedensel sonuçları ve yüksek suizid tehlikesi (intihar tehlikesi) dolayısıyla daha fazladır.
AŞIRI ZAYIFLIK HASTALIĞI NASIL OLUŞUR?
Hastalığın oluşumunda, ince olmaktan geçen bir ideal güzellik anlayışımızın olması gibi toplumsal etkiler ve çok kalorili gıdalara sürekli erişimin olması bir rol oynar. Ancak bunun yanında sözkonusu kişinin getirdiği biyolojik faktörler (örneğin irsiyet), kişisel (örneğin düşük özdeğer) ve geçmişiyle alakalı (yakın birinin ölümü) koşullar da, aşırı zayıflık gibi bir yeme bozukluğunun oluşumuna katkıda bulunur.
AŞIRI ZAYIFLIĞA YAKALANIP YAKALANMADIĞINIZI NASIL ANLARSINIZ?
Bir yeme bozukluğu başlangıcının belirtileri şunlardır: Kendi yeme davranışından memnun olmama, kişinin kilosu, vücudu ve beslenmesiyle ilgili endişelenmesi, gıda alımını sınırlama (aç kalma veya perhiz), gizli yemek yemek, kusma veya yeme krizleri.
Aşırı zayıflık hastalığı hemen bir günde oluşmaz. Mağdurların başarılı bir tedaviye başlamak için erkenden yardım aramaları çok önemlidir. Bu aşama genelde aile hekiminde, veya daha da iyisi bir psikoterapistte başlar. Burada bedensel bir muayenenin yanısıra ayrıntılı bir de görüşme yapılır. Muayene sonucuna göre sonraki aşama için hangi tedavinin tavsiye edileceğine karar verilir.
AŞIRI ZAYIFLIK NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Aşırı zayıflık hastalığının tedavisinde, bilişsel davranış terapisi esasına veya psikodinamik yaklaşıma göre yapılan psikoterapinin özellikle etkili olduğu gözlemlenmiştir. Önemli olan, tedaviyi yapan terapistlerin yeme bozuklukları alanında hususi bilgilerinin ve önemli tecrübelerinin olmasıdır. Yaşı küçük hastalarda çoğunlukla, hastaların da görüşü alınarak hasta yakınları zaman zaman terapiye dahil edilir.
Ayakta psikoterapide mağdurlar genelde psikoterapistle haftalık görüşmeler yapar. Tedaviyi yapan hekimle anlaşarak tedaviyi tamamlaması açısından duruma göre ilaç alınması da anlamlı olabilir.
Çoğunlukla ayakta tedavi tek başına yeterli olmaz ve bir hastanenin uzmanlaşmış bölümünde yataklı tedavi tavsiye edilir.