Pnömoni, genellikle bulaşıcı değildir. Hastaların çoğu vücut direncinin kırılması veya tetikleyen diğer kronik hastalıklara bağlı olarak kendi ağız, boğaz veya sindirim sistemindeki mikropların akciğere ulaşmasıyla pnömoni olurlar. Yani bağışıklığı sağlam kişilere hastalardan pnömoni bulaşmaz. Ancak COVID-19'da izlediğimiz gibi bulaştırıcılığı çok yüksek ve solunum yoluyla hızla yayılan virüslerin neden olduğu pnömoni türlerinde hasta kişiden sağlam kişilere solunum yoluyla bulaşma riski yüksektir. Ayrıca bu tip viral pnömonilerde bakteriyel akciğer enfeksiyonların da tabloya eklenmesi ölümcül sonuçlara neden olabilmektedir.
Pnömoni (Zatürre) belirtileri nelerdir?
Yüksek ateş, halsizlik, öksürük, balgam, göğüs ağrısı en sık belirtilerdir. COVID-19'a bağlı viral pnömonide ise bu tablo asemptomatik durumdan solunum yetmezliğine kadar geniş bir yelpazede karşımıza çıkabiliyor. Hangi tip olursa olsun zatürre hekim kontrolünde tedavi edilmelidir.
Kimler risk altında?
65 yaş üzeri bireyler, kronik kalp, akciğer, böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar, kanser hastaları, şeker hastaları, inme, felç gibi nörolojik hastalığı olanlar, Alzheimer gibi durumlara bağlı olarak yutma fonksiyonlarında bozulma olanlar ve bağışıklığı baskılanmış kişiler pnömoni için en riskli kişilerdir. Ancak, kronik hastalıkları olmasa bile sigara ve alkol kullananlar, iyi beslenmeyenler, kontrolsüz ve çok sıkı zayıflama diyeti uygulayanlar, dalağı alınmış olanlar, aşırı stres gibi nedenlerle vücut direncinde ani düşüş yaşayanlar da pnömoni riski yüksek kişilerdir.
Tanısı ve tedavisi nasıldır?
Akciğer enfeksiyonlarının tanısında detaylı bir muayene, akciğer grafisi ve kan tetkikleri genellikle tanı için yeterlidir. Şüpheli durumlar akciğer tomografisi de oldukça yardımcı olur. Etken mikroorganizmanın tespiti için balgam kültürü istenebilir. Sebep ne olursa olsun bir hastaya pnömoni tanısı konulduktan sonra tedavi planlaması yapılmalıdır. Bu planlama içinde hastanın ayaktan mı hastanede yatarak mı tedavi edilmesi gerektiği konusunda da kara verilir. Sonrasında pnömnoiye neden olan mikroroganizma için en uygun antibiyotik tedavisi ve destek tedavileri ile hasta yakın takip edilir.
Zatürreden korunmak mümkün mü?
Her dönem için genel önerimiz olan ileri yaş bireylerin, kronik hastalığı olanların ve bağışıklığı zayıf kişilerin kalabalıktan kaçınması, maske kullanması gibi tedbirler COVID-19 pandemisi ile daha da büyük öneme sahip hale gelmiştir. Ayrıca en sık karşılaşılan pnömoni etkeni olan "pnömokok" bakterisinden elde edilen zatürre aşılarının da önemi daha da anlamlı hale gelmiştir. Zatürre aşısı kişinin aktif bir enfeksiyon ya da ateşinin olmadığı herhangi bir zamanda yapılabilir. Grip aşısı gibi mevsimsel zamanlaması yoktur.
Kimlere pnömoni aşısı öneriyoruz?
