Mevsimsel saç dökülmelerine dikkat çeken Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Prof. Dr. Özlem Dicle, "Mevsimsel geçişlerdeki saç dökülmesi normalde saçlarıyla ilgili sorun yaşamayanlarda da olabilir ve kısa bir süre içinde dökülen saçlar yerine gelir. Sürecin normal olduğunu bilerek endişelenmemek ve geçici olduğunu akılda tutmak gerekir. Ancak mevsimsel saç dökülmesi, eş zamanlı olarak saç ile ilgili başka nedenlerle sorunlar yaşanıyorsa dökülme artacağından sıkıntı yaratabilir, tanısal karışıklıklar yaşanabilir ya da tedaviye daha zor yanıt alınabilir" diyor.
SAÇLAR HORMONLARIN KONTROLÜ ALTINDA
İnsanlarda ve hayvanlarda kılların ve saçların yaşam döngüsü hormonların kontrolü altındadır. Bu nedenle bedensel gelişim dönemlerinde ve bazı çevresel faktörlere yanıt olarak bu döngü değişim gösterebilir. Kıl foliküllerindeki mevsimsel değişimin hayvanlarda belirgin olarak gözlendiğini biliyoruz. Ilıman iklimlerde hayvanlarda bu değişim genellikle yılda iki kez gerçekleşir. İlki, soğuk havada kışı daha rahat ve ılık geçirebilmek için kalın bir posta sahip olacak şekilde kıllarda uzama ve kalınlaşma, ikincisi ise yaza girişte postu hafifletmek için kıllarda incelme ve azalma şeklindedir. Bu değişimler, günlerde uzama yani gün ışığının süresine ve bir miktar da ısı farklılıklarına bağlı olarak gerçekleşir. Kontrolü melatonin hormonu sağlar. Normalde epifiz bezi tarafından salgılanan melatonin hormonu, gece salınan, gün ışığının azalmasıyla salınımı artan bir hormondur. Yazın günler uzamaya başladığında epifiz bezi daha az melatonin salgılar, kısaldığında ise kış aylarına melatonin salgısı artar. Aslında bu şekilde gün ışığı, uyarısını melatonin ile dinamik bir doku olan kıl foliküllerine aktarmış olur.
SAÇLAR GÜN IŞIĞI VE ISIDAN ETKİLENİYOR
Mevsimsel değişiklik insanlarda bu kadar belirgin değildir. Çünkü insanlarda kıl folikül döngüsü hayvanlarda olduğu gibi senkronize değildir. Yani hep beraber dökülüp hep beraber uzamaz, farklı olarak, saçların bir kısmı uzayıp kalınlaşırken bir kısmı incelip dökülmekte ve düzenli olarak günlük ortalama sadece 50-100 adet saç kaybı olmaktadır. Dolayısıyla kıl yaşam döngüsü insanlarda bunu çok fark etmeden gerçekleşir. Ancak insanlarda da ve özellikle de kadınlarda, ılıman iklimlerde periyodik olarak yılın bazı dönemlerinde saçların daha fazla döküldüğü çalışmalarla saptanmıştır. Dökülmenin en belirgin olduğu dönem ekim ve kasım aylarıdır. İkinci dalgalanma ise daha hafif olmak üzere ilkbaharda gözlenir. Yazın, günlerin uzamasıyla tıpkı hayvanlarda olduğu gibi melatonin salgısında azalmakta, büyüme gelişme evresindeki saçlar telojen evre diye tanımladığımız küçülme, gerileme evresine geçmektedir. İnsanlarda telojen evreye geçen saçların dökülerek atılması ortalama 3 ay kadar bir süre almaktadır. Bu nedenle yazın gerileme evresine giren saçlar yerlerine yenileri çıkacak şekilde sonbaharda dökülmektedir. Mevsimsel dökülmelerde gün ışığı yanı sıra ısı da etkili olur. Tüm bunlarla birlikte, şehir yaşamında ışık ve karanlık artifisyel olarak değişebildiğinden insanlardaki mevsimsel saç dökülmesi yanıtının baskılanabildiği de büyük bir olasılıktır.
Önlemek için neler yapılmalı?
