Yeni doğan sarılığı genellikle 0-28 günü kapsamaktadır. Bu durum zamanında doğan bebeklerin %60'ında görülürken erken doğan bebeklerin ise %80'inde yaygın görülmektedir Genellikle kendiliğinden geçen ancak ciddi durumlara yol açma ihtimali olan bir durumdur. Yetersiz beslenme, erken veya geç doğum gibi pek çok etken yenidoğan sarılığının meydana gelmesinde rol oynamaktadır. Bebeğinizde sarılık belirtileri gözlemlediğinizde hemen bir doktora başvurmanız bu açıdan oldukça önemlidir. Sarılık arttıkça yavaş yavaş yüz, kol, bacaklar ve gövde son olarak ise ayak tabanı ve el içlerinde renk değişimine neden olur. İyileşme ilk olarak ayaklardan başlayıp kafaya doğru görülüyor, en son da gözdeki sarılık ortadan kalkıyor. Peki, bebeklerde sarılık nasıl geçer? Yenidoğan bebeklerde sarılık belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır?
YENİDOĞAN BEBEKLERDE SARILIK DEĞERİ KAÇ OLMALI?
Sarılık sıklıkla doğumdan 2-3 sonra görülmekte ve 7-10 gün içinde ortadan kalkmaktadır. Yenidoğan bir bebeğin kanında olması gereken bilirubin değeri 1-2 mg/dl kadardır. Bu değer 5 mg/dl'yi aştığında sarılık vücutta gözlemlenir ve ilk gözlerin ak kısmı sararmaya başlar. Kanda mevcut olan bilirubin düzeyi ile vücuttaki dağılımı arasında bir uyum söz konusudur. Bilirubin 5-8 mg/dl olduğunda baş ve boyun bölgesinde sarılık fark edilir. 8-10 mg/dl olduğunda gövdenin üst kısımlarına doğru bir sararma gelişirken,10-13 mg/dl ise gövdenin altına yayılır. El ve ayaklara kadar inen sarılık 20 mg/dl oranında görülebilir. Bu değerler doktorunuz tarafından ve klinik ölçümler yardımı ile mümkündür. Doktorunuz şüpheli gördüğü takdirde bebeğiniz için bir kan testi önerecek ve böylelikle bilirubin düzeyi ölçülecektir. Sarılık değeri kaç olunca hastaneye gidilir noktasında ise bebeğinizde sarılık ilk 24 saat içinde başlamışsa, bebeğiniz beslenme sorunları yaşıyor, yüksek ateşi mevcut, vücudundaki sarılık yayılıyor ve şiddeti artıyorsa bebeğinizi mutlaka doktora götürmeniz gerekir. Aynı zaman bebeğinizde halsizlik ve sürekli uyku hali gözlemliyorsanız, bu sarılık belirtilerini doktorunuzla paylaşmaya özen gösterin.
SARILIK OLAN BEBEK NASIL UYANDIRILIR?
Sarılık nedeniyle anneler bebeğin uyandırmada zorlanırlar ama beslemek için mutlaka uyandırmanız gerekecektir. Bebeğiniz kucağınıza almanıza rağmen uyanmıyorsa, burnuna dokunabilir, ayaklarını altına hafif çimdik atabilir ya da gıdıklayabilirsiniz. Tenine hafifçe ıslak mendil değdirmekte işe yarayabilir. Bebeğinizi uyandırmak için diğer bir yöntem ise bezini açmaktır.
YENİDOĞAN BEBEKTE SARILIK RİSKİ NE ZAMAN GEÇER?
Yeni doğan bebekte sarılığın geçtiğini nasıl anlarız? Annelerin endişelerini gidermek için merak ettiği soruların başında gelmektedir. Bu sorunun cevabını ise şu şekilde verebiliriz; zamanında doğan bebeklerde sarılık 2 hafta sürerken erken doğan bebeklerde ise sarılığın 3 hafta içinde geçmesi beklenir. Ancak bazı bebeklerde sarılık 2-3 haftadan uzun sürebilir. Uzayan sarılık ise genellikle anne sütü sarılığı nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Bazen 3 aya kadar devam etse de bebeğe bir zararı bulunmaz fakat nadir de olsa idrar yolu enfeksiyonu, hipotiroidi ve metabolik rahatsızlıklardan kaynaklanacağı için bebeğin takip altına alınması gerekir.
SARILIK IŞIK TEDAVİSİ KAÇ GÜN SÜRER?
Erken doğum, anne ve baba arasındaki kan uyuşmazlığı, yeterince beslenememe, annede gebelik şekeri olması, bebekte mevcut bir enfeksiyon olması gibi bazı faktörler sarılık açısından risk oluşturmaktadır. Bebeğin vücudunda sarılığın şiddetinin artması sonucu fototerapi yöntemi uygulanır. En az 6-8 saat boyunca bebek hastanede belirli bir dalga boyunda ışık verilen cihazın altına yatırılır. İşlem esnasında anne bebeğini beslenme saatlerinde emzirebilmektedir.
Bebeklerde sarılık evde bitkisel tedavisi mümkün değildir. Yenidoğan bebeğin sarılığını gidermek için annelere düşen görevlerden biri bol bol emzirmek ve doktora götürmektir. Bebeklerde sarılığı iyi geldiği düşünülen sarı tülbent örtülmesi, şekerli su vermek gibi bazı batıl inançların zaman kaybından başka işe yaramadığı uzmanlar tarafından belirtiliyor. Bu nedenle bebeğinizde sarılık belirtileri mevcut olduğunda erken bir tedavi için doktora götürmeniz gerekiyor. Aynı zamanda bebeğinizi güneş ışığı ya da floresan ışığı altına yatırmak sarılığı gidermede etkili olsa da yaşanabilecek riskler nedeniyle bu yöntemde ebeveynlere önerilmemektedir.
