Sosyal medyada en çok konuşulanlar arasında yer alan narsist ne demek sorusunun yanıtı sorgulanmaya devam ediyor. Bu rahatsızlığa sahip kişiler; kendini orantısız şekilde bir başkasından üstün görebilir, özel ya da eşi benzeri bulunmaz biri olduğunu düşünebilir, çok beğenilmek ister, sınırsız güç, zeka ya da güzellik gibi kavramlarla uğraşırlar. Narsist hastalar kolay kolay kendindeki ruh sağlığı bozukluğunu da kabul etmezler. Buna göre; narsist ne demektir, ne anlama gelir? Narsist kişilik bozukluğu nedir, belirtileri ile özellikleri nelerdir ve tedavisi var mı?
Narsisizm veya özseverlik, kişinin kendi bedensel ve/veya zihinsel benliğine karşı duyduğu hayranlık ve bağlılık, kabaca tabirle kişinin kendisine aşık olması olarak tanımlanan bir terimdir. Kelime kökeni Yunan mitolojisinde bir kahraman olan Narkissos'dan gelir.
NARSİST NEDİR?
Narsisistik kişilik bozukluğu olan kişiler, başkalarının düşünce ya da isteklerine gereken ilgiyi gösteremeyen kişilerdir. Plan ve hedeflerine ulaşamadıklarında, gereken ilgiyi göremediklerinde aynı Narkissos gibi erirler, çökerler. Başkalarının hakkına saygı göstermeden ve gerçeklerle bağdaşmasa bile daima kendilerini haklı göstererek ve o hedefi, gerekli emeği vermeden bile hak etmiş sayarak en önde, en gözde ve tek olmak isterler.
Narsisistik kişilik bozukluğunun belirtileri
Büyüklenmek, sınırsız başarı ve güçle uğraşmak, kendi çıkarı için başkasını kullanmak, empati yapmamak, çok beğenilme isteği, başkasına saygısız davranma, kıskançlık olarak devam ettirilebilir. Güzel giyinirler ve dikkat çekerler, insanları aşağılamayı severler, duygularını dışa vurmazlar, kontrolü daima kendilerinde isterler, ilişkilerini çıkarları için kurarlar.Gerçek narsistler kendilerinde bir sorun olduğunu kabul etmezler, kişisel kusurlarını kabul etmeye ikna etmek olanaksızdır. Narsist kişiliğin altında, paradoksal olarak derin bir kendine güvensizlik yatar. Narsistin belirtileri hayat ile bağdaşmaz. Ne kadar yükseğe çıksalar da daha yüksektekini kıskanırlar, içlerinde doyurulamayan bir boşluk vardır.
NARSİSTİK KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ
DSM'4 (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) göre belirlenen kriterlerde, kişinin narsisistik kişilik bozukluğu tanısı alabilmesi için aşağıdaki maddelerden en az 5 tanesini ya da 5 taneden daha fazlasını karşılaması gerekmektedir. Bu maddeler;
1-Büyüklenirler (Örn. Başarılarını ve yeteneklerini abartır, gösterdiği başarılarla oransız biçimde üstün biri olarak görünme beklentisi içindedir.)
2- Sınırsız başarı, güç, zeka, güzellik ya da yüce bir sevgi düşlemleriyle uğraşır durur.
3- Özel ve eşi benzeri bulunmaz biri olduğuna ve ancak özel ya da üstün diğer kişilerce ya da kurumlarca anlaşılabileceğine ve ancak onlarla ilişki kurması gerektiğine inanır.
4- Çok beğenilmek ister.
5- Hak ettiği duygusu içindedir (Özellikle kayırılacak bir tedavi göreceğine ya da her ne istiyorsa yapılacağına ilişkin anlamsız beklentiler içinde olma.)
6- Kendi çıkarı için başkalarını kullanır.
7- Eş duyum yapamaz. Başkalarının duygularını ve gereksinimlerini anlamak istemez.
8- Sıklıkla başkalarını kıskanır ya da başkalarının kendisini kıskandığına inanır.
9- Başkalarına saygısız davranır, kendini beğenmiş davranışlar ya da tutumlar sergiler. (Amerikan Psikiyatri Birliği, 2014; çev. Köroğlu).Bu kişilik bozukluğunun oluşum sebeplerine bakıldığında tek bir nedeni olmadığı gibi tamamen nedeni saptanmamıştır. Ancak narsisistik kişilerde çocukluk dönemlerinde anne tarafından duygusal olarak aç bırakılan verici olmayan bir aile yapıları olabilmektedir. Ailenin çocuğa karşı abartılı övgüleri, yere göğe sığdıramama davranışları ve aşırı hoşgörülü olması da bu kişilik bozukluğunu besleyen diğer etkenler arasındadır. Dolayısıyla, kişilerin aşağılık ve değersizlik duyguları ile baş etmesi olarak da bu durum yorumlanabilir. Kişinin çocukluktan itibaren başarı ile takdir görmesi ve sevgiden yoksun yetiştirilmesi bu duruma malzeme çıkarmış olabilir. Fakat tamamen nedeni budur denilebilecek bir olgu yoktur fakat tetikleyiciler olarak bunlar düşünülmektedir.
Histerik Kişilik Bozukluğu nedir?
Histerik (Histirionik) kişilik bozukluğu olan bireyler genel olarak şöyle tanımlamak mümkün:
Görünümlerine önem veren, renkli, çevrelerine karşı olumlu izlenim bırakmaya çalışan, dikkatleri üzerine çekmeye isteği ve çabası olan, bu nedenle ilişkilerinde etkileyici tutumlar sergileyen, olayları olduğundan daha abartılı yaşayan çoğu zaman dramatize eden, iş birliği kurup çabuk arkadaş edinebilen fakat bir o kadar da kendilerini çabuk reddedilmiş hisseden bireylerdir. Bireyler duygularını uygunsuz ve abartılı sergileyebilirler. Duygularında ani değişimler görülebilir. Sürekli bir yenilik ve heyecan arayışı içinde olabilirler. Sıradan günlük olaylar karşısında sıkkınlık yaşayabilirler.
Histerik Kişilik Bozukluğu Olanlarda Görülen Düşünce Biçimleri
• İnsanların ilgisini çeken biriyim. Mutlu olabilmem için insanların ilgisinin benim üzerimde olması gerekir. İnsanlar bana ilgi göstermezse mutlu olamam. Herkes benimle ilgilenmeli.
• İnsanlar beni eğlenceli biri olarak tanımalı. Böylece zayıf yanlarımı fark etmezler.
• Ben abartılı davranıp aşırıya kaçmadıkça kimse bana ilgi göstermiyor. İnsanların beni görmezden gelmeleri korkunç!
• Duygular ve sezgiler mantıklı düşünmekten daha önemlidir.
Histirionik Kişilik Bozukluğu; aşağıdakilerden en az beşinin varlığı ile erişkinliğin erken evrelerinde başlayan, aşırı duygusallık ve sürekli kendisiyle ilgilenilmesi çabası ile devam eden bir bozukluktur.
• İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olur.
• Başkalarıyla olan etkileşimi çoğu zaman uygunsuz bir biçimde cinsel yönden ayartıcı ya da baştan çıkartıcı davranışlarla belirlidir.
• Hızlı değişen ve yüzeysel kalan duygular sergiler.
• İlgiyi üzerine çekmek için sürekli olarak fiziksel görünümünü kullanır.
• Aşırı bir düzeyde başkalarını etkilemeye yönelik ve ayrıntıdan yoksun bir konuşma biçimi vardır.
• Gösteriş yapar, yapmacık davranır ve duygularını aşırı bir abartmayla gösterir.
• İlişkilerin normalden çok daha fazla yakın ve fazla içli-dışlı olmasını ister.
Histerik Kişilik Bozukluğu olan bireyler genellikle ilişkilerinde yaşadığı bazı sorunlar ya da başka psikiyatrik bozukluklar nedeniyle uzman yardımı isterler. Bireysel ya da grup psikoterapisi ve ilaç tedavisinden fayda görebilirler.
.
