Şırnak'ın tarihi Cizre ilçesinde yüz yıllardır serinletici lezzetiyle öne çıkan Cizre Limonatası, diğer adıyla Cizre Leyminete, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle tescillendi. Özellikle yaz ve Ramazan aylarında vatandaşların yoğun ilgi gösterdiği bu yöresel içecek, artık tescilli bir değere sahip. Doğal limon suyu, şeker, süt, su ve vanilin gibi malzemelerle hazırlanan Cizre Limonatası, ferahlatıcı özellikleriyle biliniyor. Cizre Kaymakamı Ahmet Vezir Baycar'ın girişimleriyle başlatılan süreçte, Cizre Kaymakamlığı'nın 12 Kasım 2024 tarihinde yaptığı başvuru, 20 Mayıs 2025 tarihinde Türk Patent Kurumu tarafından 1742 mahreç numarasıyla resmen onaylandı.
Bu tescil, Leyminete'sinin özgünlüğünü ve bölgeye ait kültürel mirası koruma altına alırken, yerel ekonomiye de katkı sağlaması bekleniyor.
Cizre Kaymakamlığı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret belgesiyle onaylanan Cizre Leyminete'sinin yapılışını ve tanıtımını, Dağkapı Mahallesi'nde bulunan tarihi Mehmet Ağa Kasrı'nda (Dengbej Evi) düzenlediği törenle gerçekleştirdi. Bu törenle birlikte, Cizre'ye özgü bir lezzet olan Leyminete'nin hem kültürel değeri vurgulanmış hem de tescillenerek gelecek nesillere aktarılması güvence altına alınmış oldu. Tarihi Mehmet Ağa Kasrı gibi önemli bir mekanda yapılan bu tanıtım, Leyminete'nin yöresel kimliğiyle bütünleşmesini de sağladı. Tarihi Mehmet Ağa Kasrı'nda yapılan Cizre Leyminete'si dış çekim için tarihi mekana gelen Gelin, Damat ile mekanı ziyaret eden vatandaşlara soğuk bir şekilde ikram edildi.
Kendisine ikram edilen limonatanın Cizre'nin sıcağına en iyi gelen şey olduğuna vurgu yapan Nurullah Dadak, Cizre limonatası sıcak yaz günlerinde iyi gelir ve serinletir. Günlük hayatta sürekli tükettiğimiz Cizre Limonatasını ramazan ayında sofralarımızdan eksik etmiyoruz çünkü günün hararetini bir bardak limonata ancak alıyor.Bundan dolayı da hem evlerimizde tükettiğimiz Cizre limonatası hemen hemen her sokak başında satılıyor ve insanlarda serinlemek için bu nefis limonatayı tüketiyor." dedi.
Yaz aylarında ve sıcak havalarda evde yapılan limonatayı günde iki üç defa içtiğini ifade eden Ezel Kayar ise, "Yaz aylarında bir bardak soğuk Cizre Limonatası bizi serinletiyor" dedi.
Cizre İlçe Tarım Müdürlüğü Ziraat Mühendisi ve Yöresel ürünlerin coğrafi işaret tescilleri işleri il koordinatörü Murşid Munis, "Kadim bir tarihi geçmişe sahip olan Cizre gastronomisi ile adından söz ettiren ve mutfak kültürü zengin olan bir yerdir. Özellikle çok sıcak olan Cizre'miz serinletici ferahlatıcı bir içecek olan Cizre Limonatası başka bir tabiri ile Cizre Leyminete'si olarak Cizre Kaymakamlığı himayesinde tescil ettiğimiz Cizre Limonatası veya Cizre Leyminete'si olarak adlandırdığımız içeceğimiz serinletici ve ferahlatıcı bir özelliğe sahiptir. Tamamı ile kendine has bir tadı ve aroması var. Süt, Vanilin, Şeker, su ve taze limon suyu ile yapılan Cizre Limonatası veya Cizre Leyminete'si Türk Paten Enstitüsünden Coğrafi işaret alarak bu içeceğin Cizre'ye ait has bir içecek olduğu tescillenmiş oldu" ifadelerini kullandı.
Munis, ilçeye has bu içeceği tatmak için tüm Türkiye'yi Cizre'ye davet ederek Cizre Limonatası başka bir tabiri ile Cizre Leyminete'si içmeye ve deneyimlemeye çağırdı. Kadim bir geçmişe sahip olan Cizre'nin mutfağı da lezzetlerle dolu olduğuna vurgu yapan Cizreli Araştırmacı Yazar Abdulaziz Bilge ise, "Özellikle Cizre sıcaklıkları ile meşhurdur. Böyle eskiden beri çok sıcak bir şehir olmak ile birlikte bizim ecdadımız bizi serinletecek bir lezzet oluşturmuştur. Cizre Leyminete diğer tabiri ile Leyminato Cizire dediğimiz bu limonata diğer limonatalardan çok farklıdır. Siz bu limonatayı içtiğiniz zaman önceki içtiğiniz bütün limonataları unutturacak bir lezzete sahiptir. İşte bu sıcaklıklarda güzel bir çözüm olarak sunmuştur ecdadımız. Birde özellikle Ramazan ayında en çok tüketilen ay olarak karşımıza çıkıyor.Her tezgahta ve her sofrada siz Cizre Leyminete veya Leyminato Cizire'yi görebilirsiniz. Sofrada bu limonata yoksa büyük bir şey eksiktir diyebiliriz." şeklinde konuştu.
