Erzurum'dan çıkıp Kars yoluna saptıktan yarım saat sonra Pasinler'e ulaşmak mümkün. Tabii kar, yağmur ya da sel suları yolu yutup kesmediyse. Şükür ki mevsim normalleri yolumuzu açık eylemiş. Dağlar, ormanlar, meralar arasından süzülerek Pasinler'e doğru ilerliyoruz bizde. KORKUTULUYORLAR Pasinler'i geçip Sarıkamış'a ilerlerken renkli çadırlar ilişiyor gözümüze. Onlar Abdal'larmış meğer. Adana, Osmaniye, Kahramanmaraş esas yerleriymiş ama, mevsime göre göçer, seyyar satıcılık, pazarcılık, bohçacılık yaparlarmış. Bu Abdal kabilesinin büyükleri hiç okula gitmemiş küçükken. Şimdi de mektep yüzü görmeme, okulla, öğretmenle, alfabeyle tanışmama sırası çocuklardaymış. Kızların çoğu aslında çok istiyormuş okumayı. Ama büyükler korkutuyormuş onları. "Okula gidene öğretmen dayak atar, ceza verir" diyorlarmış. Yolda kaçırılacaklarını, organ mafyasına yem olacaklarını bile düşünen var. Yine de cesur davranıp, okumak için 'tutturanlar', ailelerinden tepki görüyormuş. "Bizim 1 ayımız şuradaysa 3 ayımız öbür yerde. Siz nerede, nasıl okuyacaksınız?" diyormuş ebeveynleri.