1 yaşına girdi, ama hala yürümüyor olabilir bebeğiniz. Herhangi bir fiziksel problemi yoksa bu gelişim özellikleri her çocukta farklılıklar gösterir. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Fuat Bigat, yürüme dönemini emeklemeye geçiş sürecinden itibaren anlattı. Üstelik bebeklerin yürüme döneminde onları cesaretlendirmenizi sağlayacak ipuçları da verdi.
Emekleme hareketleri
Her bebeğin emekleme zamanı farklılık gösterir. Bebekler 5 aylık olduklarında yüz üstü pozisyondayken yüzmeye benzer hareketler yaparlar. Kafayı yere dayayıp popoyu kaldırarak ve kendini ileriye doğru iterek hareket etmeye çalışırlar. 6. ayda ise dirsekleri üzerinde kendini çekerek, bazen de kulaç atma şeklinde yanlara dönerek öne doğru ilerlerler. Bebekler genellikle tam olarak 8. ayda emeklemeye başlarlar. Bazı bebeklerse hiç emeklemeden de yürümeye geçebilirler.
Yürümeye geçiş
Her çocuk; emekleme, yürüme ve konuşma gibi önemli gelişim basamaklarına normal yaş aralığı içerisinde farklı zamanlarda ulaşır. Bazı çocuklar 6 aylık, bazıları da 12 aylık olduklarında emeklemeye başlayabilirler. Diğer bakımlardan genel gelişimleri normal olduğu sürece, "erken" emekleyen bebekler ile "geç" emekleyen bebekler arasında hiçbir fark yoktur. Ayrıca bebeğin bir yerden başka bir yere hareket etmesi için kullandığı yöntemlerin tümü emekleme hareketlerinden sayılır; sürünme, popo ile ileriye atılma vb. gibi… Bebekler en geç 18. aylarında yürümeye başlarlar. Bebeğin baş kontrolü 5. ayda hala yetersizse, 9 aylıkken desteksiz oturamıyorsa, sürekli parmak uçlarına basıyorsa ve 18. ayında yürümüyorsa sorun olabileceği düşünülmelidir. Bebeğin gelişim sürecinde bir sağlık sorunu yoksa ailenin bebek üzerinde kesinlikle etkili olduğu tek alan konuşmadır. Bebek hazır olduğunda, yani kas gelişimi izin verdiği zaman oturur, sıralar ve elbette ki yürür.
Yürümesi gecikiyorsa…
Yürüme dışındaki kaba motor becerilerini çocuklar yapabiliyor, ancak yürümekte zorlanıyorlarsa yürüme gecikmesinin nedenlerine mutlaka bakılmalıdır. Bu nedenler; emekleme konusunda başarılı olma, fazla kilo, ailenin tutumu veya motivasyon eksikliği olabilir. Bebeklerin gelişimi birbirinden farklı olsa da bazı bebekler diğerlerine oranla daha geç yürümeye başlarlar. 18. ayını doldurduğu halde çocuk hala yürümeye başlamadıysa, hatta emeklemiyorsa, yatar pozisyonda iken bacaklarıyla tekme atma hareketleri yapmıyorsa ve bir eşyaya tutunup ayağa kalkamıyorsa mutlaka nörolojik tetkiklerin yaptırılması gerekir.
Yürüteç kullanımı
Bebeklerin hemen hemen hepsi yürüteçte olmaktan çok hoşlanırlar. Anne-babalar da sürekli ilgi isteyen bebeklerini oyalayan, böylece kendilerine boş vakit kazandıran bu aracı kurtarıcı olarak görürler. Ancak yürüteç, bebeğin doğal yürüme dönemleri sırasında (refleksler dönemi, tam basamadığı çökme dönemi, tekrar ayakları üzerine bastığı istemli ayağa kalkma dönemi ve sıralama - yürüme dönemleri) duraklamaya ve kesintiye neden olur. Bu nedenle yürüteç yerine, bebeğin yere konulan bir örtünün üzerinde özgürce oynamasına ve gelişmesine yardımcı olunmalıdır. Çocuğun yürümeyi öğrenmesi için oyuncak pusetini veya bir iskemleyi itmeye çalışması daha faydalıdır.
İlk ayakkabısını seçerken...
Çocuklar kendi başlarına ayakta durmayı öğrendikten sonra yürümeye başlarlar. Anne-baba ve bebek için bu, son derece heyecan verici bir gelişmedir. Ancak, yürümeye başladıktan sonraki dönemde bebeğin ayakkabı seçimine de dikkat edilmesi gerekir. Çünkü yanlış ayakkabı seçimi, ayak ağrısına, ayak kemiğinin yapısı üzerinde olumsuz etki oluşmasına ve yapısal problemlere neden olabilir. Ayrıca çocuk ayaklarının üzerine düzgün basmadığı için anatomik yük dağılımı bozulabilir, bunun sonucunda diz, kalça ve bel problemleri de oluşabilir. Bu nedenle bebek ayakkabısı yumuşak ve esnek olmalı, bebeğin dengesini kurabilmesine izin vermelidir. Ayak topuğu, ayakkabının içinde kaymamalıdır. Yüksek bilek desteği olan ayakkabılar (bot) ilk yıllarda çok gerekli değildirler; ama ille de kullanılacak ise ayağın ve bileğin bebek tarafından rahat hareket ettirilebildiğinden emin olunmalıdır. Ayakkabı, ayağı sıkmamalı hava alarak ayağın serin, rahat, koku yapmayan, kuru ortamda kalmasına izin vermelidir. Özellikle tahriş ve alerji yapmayan ayakkabılar tercih edilmelidir.
Hazırlayan: Şenay ÇELİK
