Uzmanların haftada en az 2 gün yenilmesini tavsiye ettiği balık, diğer gıda ürünlerine nazaran tazelik konusunda daha hassas olarak dikkat çekiyor. Tazelik tüketicinin korunması açısından da en önemli konu olarak karşımıza çıkıyor. Peki bu konuda ne kadar bilinçli olarak yaklaşıyoruz. Uzmanlar, tezgahtaki balığın taze olup olmadığını anlabilmek için 5 temel nokta olduğunu vurguladı. Gözler, solungaçlar, doku testi (parmak testi), koku, pullar ve derideki belirtiler ile şüpheye yer bırakmayacak şekilde balığın tazeliğini anlamak mümkün.
GÖZ TESTİ:
Taze bir balığın genel görünüşü son derece canlı olur. Göz yapısı normaldir ve dışa dönük bombe bozulmamıştır. Taze balıkta göz bebeği net olarak görülür. Göz bebeği ve dış bölüm arası berrak ve şeffaf olur.
SOLUNGAÇ TESTİ:
Taze bir balığın solungaçları kırmızı olur. Kırmızı renk tazeliği belirtir mümkün olduğunca kırmızı olan seçilmelidir. Parmak ile kontrol edildiğinde kayganlık ve bilhassa mukus (sümüksü salgı) olmaz. Solungaçların bir miktar kaygan olması normaldir fakat beyazımsı mukus salgısının oluşması kalite kaybını göstermektedir. Mukus miktarına dikkat edilmelidir. Solungaçlar koklandığında kısmen bozuk olarak nitelenebilecek koku algılanmamalıdır. Balık tezgahta bekledikçe kırmızı olan renk kahverengine dönüşecektir. Kahverengi solungaçlar balığın tazeliğini yitirdiğinin göstergesidir.
PULLAR VE DERİ:
Avlanan ya da yetiştirilmiş balıkların tezgâhlarda sergilenir iken deri ve pul bütünlüğünün olması kalitenin ve tazeliğin diğer bir göstergesidir. Bölgesel pul dökülmesi ya da vücuttan ayrılmış deri parçaları ürünün kalitesinin düştüğünün göstergesidir. Belli bir süre sonra deri ve pul yapısı zamana bağlı olarak dökülme eğiliminde olmaktadır. Diğer yandan bazı balık türlerinde pul olmaması deri görünüşü ve bütünlüğünün tazelik kriteri olmasını ön plana çıkarmaktadır. Bu türlerde deride parlaklık ve doğal renk dağılımı tazelik göstergesi olacaktır. Diğer bir önemli hususta karın bölgesindeki renk dağılımı ve anüs bölgesinin yapısıdır. Çipura ve levrek balıklarından örnek vermek gerekir ise bu bölgede oluşacak sararmalar, çatlaklar balığın tezgâhta beklemiş olduğunu ve bu doğrultuda çok taze olmadığını gösterir.
DOKU TESTİ (PARMAK TESTI):
Taze balığın dokusu daha sert, diri ve elastiki olur. Parmağınızı hafifçe dokundurduğunuzda eğer parmak iziniz bariz bir şekilde kalmıyorsa et tekrar eski haline geliyorsa ürün tazedir. Parmağınızın şekli orada kalıyorsa ve 3 saniye içerisinde kedini toparlamıyorsa beklemiş ya da kısmen bayat bir balıkla karşı karşıya olduğunuz söylenebilir.
KOKU:
Taze balık nasıl kokmalıdır? Bu sorunun cevabı deniz gibi olmalıdır. Peki neden diyecek olur isek; denizden yeni avlanmış bir balık neredeyse kokusuz olarak nitelenebilir. Fakat yosun ve iyot kaynaklı deniz kokusuna sahiptir. Bir süre sonra, dokuya oksijen aktarımı olmaması dolayısı ile oksijensiz ortam bakteri faaliyetlerinin yansıra enzimatik aktiviteler de başlamaktadır. Bu da balıkta amonyak kokusunu andıran bir kokuya sebep olur. Artık uzman düzeyinde, haftada iki gün taze balık yemek için hazırsınız.
