Hamas ve liderleri

HAMAS 1987'de Şeyh Ahmed Yasin, Abdülaziz el Rantisi ve Muhammed Taha tarafından İlk intifadanın başlangıcında Mısır'daki Müslüman Kardeşler örgütünün Filistin kanadı olarak kuruldu. İsrail'de yayınlanan haftalık Koteret Rashit dergisinin Ekim 1987 sayısında yayınlanan bir yazıya göre '1978'de Gazze'de kurulan İslam Üniversitesi de dahil olmak üzere İslami oluşumlar' Batı Şeria ve Gazze'nin sivil yönetimindeki 'İsrail askeri otoritesi tarafından desteklenmiş ve teşvik görmüştür.' 'Bunlar (İslami oluşumlar ve Üniversite) yurtdışından para toplama yetkisine sahiptiler.' 1988'deki siyasi programında, Hamas Filistin'in asla, Müslüman olmayanlar tarafından etrafı çevrilebilecek bir İslam ülkesi olamayacağını ifade etmekte ve Filistinli Müslümanlar için Filistin'in kontrolünü İsrail'den almak adına kutsal bir savaş vermenin dini bir görev olduğunu söylemekteydi. Bu tespit, 1988'de İsrail'in varolma hakkını tanıyan Filistin Kurtuluş Örgütü ile Hamas'ı çatışma noktasına getirdi. 1992 yılı sonunda Gazze'de 600 cami vardı. Hamas etkileme gücünü sendikalara, üniversitelere, çarşılara, meslek örgütlerine ve 2004'te başlayan yerel siyasi mücadelelere genişletmeden önce vaazlar ve hayır işleri ile kendine sempatizan topladı. Örgütün kuruluş amacı 1948 öncesi İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni kapsayan topraklarda Filistin İslam devletini kurmak. Hamas'a verilen finansal desteğin büyük çoğunluğu Suudi Arabistan'dan kaynaklanır. ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre örgüt yurtdışında yaşayan Filistinliler, İran hükümeti ve Arap ülkelerinden gelen yardımlarla finanse edilmektedir. 6 Mayıs 2005 seçiminde El Fetih oyların yüzde 56'sını, Hamas ise yüzde 33'ünü aldı. Fetih 84 yerden 45'ini kazandı. Hamas 23 yerde seçimi kazandı. Bunlar arasında üç büyük şehir de vardı: Kalkilya, Refah ve Beyt Lahiya. 15 yerde bağımsızlar ya da diğer gruplar kazandı. Avrupalı gözlemcilerin 'adil ve demokratik' olarak nitelendirdiği seçimde 400 bin Filistinli oy kullandı. Katılım Gazze'de yüzde 80 Batı Şeria'da yüzde 70 oranında oldu. Hıristiyanların kalesi olan Beytüllahim'de 15 sandalyeli yerel meclisin Müslümanlara ayrılan 7 sandalyesinin 5'ini Hamas kazandı. 16 Aralık 2005'te yapılan Batı Şeria'daki yerel seçimlerde de Hamas önemli başarı elde etti. Dört büyük kentteki belediye seçiminin üçünü (Nablus, Cenin ve El Bireh'i) Hamas kazandı. Ramallah'ta ise bağımsızlar koalisyonu seçimi aldı. Toplamda Fetih'in oy oranı Hamas'tan fazla çıktı. Bu seçimde 148 bin seçmenin yüzde 75'i oy kullanmıştı. ŞEYH AHMET YASİN TEKERLEKLİ SANDALYESİYLE ŞEHİT EDİLDİ d. 1938, El Cura - ö. 22 Mart 2004, Gazze) doktor Abdülaziz El Rantisi ile birlikte Filistin'in bağımsızlığı için mücadele veren Hamas'ın kurucusudur. İsrail'in düzenlediği bir helikopter saldırısında hayatını yitirmiştir. Yasin Filistin'in Britanya Mandası olarak yönetildiği dönemde Aşkelon yakınlarındaki El Cura köyünde doğdu. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Filistin pasaportuna göre 1 Ocak 1929'da doğmuştur. Ancak kendisi 1938'de doğduğunu iddia etmiştir. İsrail'in kurulmasının ardından yaşanan 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın ardından o da binlerce Filistinli gibi mülteci konumuna düştü ve Gazze Şeridi'ndeki Curat Şams bölgesine sığındı. 12 yaşında spor yaparken yaralandı ve ayakları felç oldu. Lise eğitiminin ardında Kahire'deki El Ezher Üniversitesi'ne gitti ve burada Müslüman Kardeşler'e katıldı. Daha sonra Gazze'ye döndü ve öğretmenlik yapmaya, aynı zamanda camilerde vaazlar vermeye başladı. Hızla ünlenen Yasin, Gazze İslâm Enstitüsü'nün başına getirildi. Bu dönemde evlendi ve 11 çocuğu oldu. Müslüman Kardeşler'in Filistin koluyla ilişkiye geçti. 1987'de İntifada hareketi sırasında Abdülaziz El Rantisi ile Müslüman Kardeşler'in Filistin Kanadı'nı kurdu ve ruhani lideri oldu. 18 Mayıs 1989'da İsrail Güvenlik Güçleri tarafından tutuklandı. Bu dönemde işkenceye uğradı, dört gün süreyle tahta bir sandalyeye bağlı olarak oturtuldu ve uyuması engellendi. Daha sonra Ramallah Cezaevine gönderildi. Sekiz yıl hapiste kaldıktan sonra Eylül 1997'de Ürdün'de yakalanan iki Mossad ajanıyla takas edilerek serbest kaldı. Amman'da El Hüseyin Tıp Merkezi'nde Kral Hüseyin tarafından tedavi ettirildikten sonra Gazze'ye döndü. 6 Eylül 2003 tarihinde İsrail Hava Kuvvetleri'ne mensup bir F-16 Gazze'de bir binaya füze saldırısında bulundu. Yasin saldırı sırasında binadaydı ancak kurtulmayı başardı. İsrailli yetkililer daha sonradan saldırının hedefinin Yasin olduğunu doğruladılar. Ahmed Yasin 22 Mart 2004 tarihinde bir İsrail saldırısıyla öldürüldü. Sabahın erken saatlerinde namazdan dönerken bir İsrail helikopteri Yasin ve iki korumasının üzerine füze fırlattı. Yasin ve korumaları, çevreden geçmekte olan dokuz kişiyle birlikte olay yerinde öldü. İddialara göre aralarında Yasin'in iki oğlunun da olduğu ondan fazla kişi de saldırıda yaralandı. Yasin'in yerine Abdülaziz El Rantisi Gazze Şeridi'nde HAMAS'ın yeni lideri oldu ancak Rantisi de 17 Nisan 2004 tarihinde İsrail tarafından öldürüldü. DR. ABDÜLAZİZ RANTİSİ Abdulaziz Ali Abdulhafız 23.10.1947 tarihinde Askalan ve Yafa arasındaki Yebna adlı dünyaya geldi. Rantisi’nin ailesi işgalden önce zengindi. 1948’deki işgalle birlikte Gazze’ye sığınmak zorunda kaldılar. Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’a yerleşti. Çünkü İsrailli çeteler Rantisi ailesinin tüm mal varlığına el koyduğu için fakir kaldılar. 9 erkek kardeş ve 3 kız kardeşi olan Rantisi 0 zamanlar henüz 6 aylık bir bebekti. Rantisi ailesini şöyle hikaye eder: “Bizler kendi vatanımızda onurlu ve varlıklı bir hayat yaşıyorduk Yebna'da bugüne kadar hâlâ duran doğduğum evimiz her tarafından sarılı geniş bir bahçenin içindeydi Ancak yurdumu işgal edip sahiplerini dağıtan Yahudiler bizi fakirlik kıskacı arasında ezdikçe ezdiler…” 6 yaşındayken İlk okula başlar. Fakat ailesinin maddi durumunun çok kötü olmasından ötürü okuldan arta kalan zamanlarında çalışmak zorunda kalır. Rantisi 1973 yılında evlenir. Düğününü yapmak isteyen Rantisi’nin mahallesinde elektrikler yoktur. Bunun için de ilk defa mahalleye elektrik hattı çektirir. Fakat mahalleye gelen elektrik lambaları bile aydınlatmaz. Bunun için de belediyeden hattı biraz daha güçlendirmelerini ister. Belediye Rantisi’nin ricasını kabul eder ve üç günlüğüne elektrik hattını güçlendirir. Evlendikten kısa bir süre sonra master eğitimi için İskenderiye’ye gitmek ister. Fakat hastane önlerine engeller koyar. Rantisi de arkadaşlarıyla birlikte greve başlar. Kazançlı çıkan taraf Rantisi ve arkadaşları olur. Mısır’a gider ve eğitime başlar. İskenderiye’de yine çocuk sağlığı üzerine master eğitimini tamamlar ve 1976 yılında Gazze’ye döner. 7 Aralık 1987'de bir İsrailli kamyonetiyle Filistinli işçileri taşıyan araca kasıtlı olarak çarpar. 4 Filistinli şehid olur. Filistin’de sular durulmaz. İhvan-ı Müslimin’in Filistin’deki 7 lideri 9 Aralık akşamı toplanır. Bu liderlerden birisi de Rantisi’dir. Liderler karar verirler: İntifada Başlayacak! Rantisi intifadaya karar verme süreci hakkında “1. İntifada olayı meydana geldiğinde ben Gazze şeridindeki İhvan-ı Müslimin Hareketinin 7 yöneticisinden biriydim Siyonistlerin bir aracı Filistinli işçileri taşıyan bir arabaya çarpmış içindekilerin hepsi ölmüştü… Filistinliler sokağa döküldü… Meydana gelen olaylarda bir şehid birkaç tane de yaralı vardı” demişti. Rantisi İntifada kararının verilmesinden sonra halkı örgütleme faaliyetlerine öğretim görevlisi olarak çalıştığı Gazze İslâm Üniversitesi'nden başlar. İntifada’nın başlamasından kısa bir süre sonra 15.01.1998 tarihinde İntifada’dan tam 37 gün sonra işgal askerleri evini basar ve lider kadrosundan ilk tutuklanan isim olarak kayda geçer. Rantisi tutuklanış anı hakkında “Bir cuma gecesi bir de baktım ki işgal askerlerinden çok büyük bir güç evimi kuşatmış Bazı askerler bahçe duvarından içeri atlamak için tırmanıyordu. Bu arada kalabalık bir asker grubu da dış kapıyı şiddetle vuruyor ve korkunç sesler çıkarıyorlardı. Bu seslerden dolayı yattığım odanın bitişiğinde kalmakta olan küçük çocuklar korktu. Ben hemen yataktan fırladım ve yattığım odanın kapısına dayandım. Niyetim askerleri içeri sokmamaktı. Askerlerden üç tanesi içeriye zorla girmeye çalışınca onlara yumruklarla mukavemet ettim. Bunun sonucunda askerlerden biri yaralandı Tam bu esnada bir subay sesi duyuldu. Askerlere oradan uzaklaşmalarını ve çatışmayı kesmelerini emrediyordu. Daha sonra subay benden elbiselerimi giymemi istedi. Ben de elbiselerimi giydim ve onlarla dışarı çıktım. Gözlerimi bağladılar. Arkadan zincirlenen ellerim hemen şişti Uzun süre ellerim tutmaz durumda kaldı” demişti. 21 gün hapis yatan Rantisi sonrasında serbest bırakılır. İkinci kez tutuklanışı 4.03.1998 tarihinde gerçekleşir. Bu defa 2.5 sene hapis yatar. Hamas’ın kuruluşuna katılmakla suçlanır. 04.09.1990 tarihinde serbest bırakılır. Üçüncü defa 14.12.1990 tarihinde daha tutuklanır ve bir yıl hapis yatar. 1997 yılında Gazze’ye dönmesinden sonra Şeyh Ahmed Yasin ile omuz omuza Hamas’ı yeniden yapılandırmak için çalışmaya başlar. Hamas’ın sözcüsü ve siyasi lideri olarak görev yapar. İsrail ordusu 10.06. 2003 tarihinde Rantisi’ye suikast düzenler. Fakat Rantisi bu saldırıdan sağ olarak kurtulur. Şehadetinden 3 hafta önce de yine bir suikast düzenlenir. Fakat bundan da sağ olarak kurtulur. Rantisi 17.04.2004 tarihinde Gifari mahallesinde bulunan Cela caddesinde akşam saatlerinde İsrail savaş helikopterleri tarafından düzenlenen füze saldırısında şehid olur. Rantisi’yle birlikte bir oğlu ve iki koruması da şehid edilir. Prof. Rantisi göğüs ve boyun kısımlarından isabet almıştı. Rantisi Gazze'de on binlerce Filistinlinin katıldığı bir törenle toprağa verildi. Cenazeye katılan kassamiler intikam yeminleri ettiler. İSMAİL HENİYE HAMAS LİDERİ-FİLİSTİN BAŞBAKANI Küçüklüğünden itibaren spora meraklıydı. Bu yüzden on yıl süreyle Gazze'de İslâm Cemiyeti Spor Kulübü'nün başkanlığını yaptı. Ayrıca eş-Şati ve İslâm Cemiyeti futbol takımlarında oynadı. Sadece futbola değil yüzme başta olmak üzere muhtelif spor dallarına ilgi duymuştur. Heniye'nin İslâmî Hareket'le ilgisi 1979'da eş-Şatî mülteci kampındaki Kuzey Camisi'nde Şeyh Ahmed Yasin'le tanışmasıyla başladı. O zaman tabiî HAMAS adında bir yapılanma yoktu ve Ahmed Yasin Müslüman Kardeşler'in Filistin'deki teşkilatlanmasının öncülüğünü yapıyordu. Söz konusu tanışmadan sonra Heniye de bu cemaate katıldı ve aktif elemanlarından oldu. Konuşma ve etkileme konusundaki kabiliyetini de değerlendirerek bu cemaatin toplumda yayılması ve güçlü hâle gelmesi için yoğun çalışma başlattı. Gazze İslâm Üniversitesi'ne girmesinden sonra burada cemaatin öğrenciler arasındaki örgütlenmesinin başını çekti. 1985-86 yıllarında da üniversitenin Öğrenci Meclisi'nin başkanlığını yaptı. Heniye'nin Gazze'de HAMAS'ın lider kadrosu içinde yar aldığı bu dönemde FKÖ ile işgal devleti arasında da 'barış' şemsiyesi altında pazarlıklar başlamıştı ve HAMAS Filistin halkının haklarından önemli tavizler verme anlamına gelen bu pazarlıklara şiddetle karşı çıkıyordu. 1994'te Gazze - Eriha Anlaşması olarak da tarihe geçen Kahire Anlaşması'nın imzalanmasıyla birlikte Arafat yönetimi iş başına geçti. Heniye'nin normalde el-Fetih ve FKÖ'nün ileri gelenleriyle iyi ilişki içinde olmasına rağmen söz konusu anlaşmalara karşı çıkması sebebiyle bu kez onun için özerk yönetim baskıları dönemi başladı. Bu yönetim tarafından da üç kez tutuklanıp hapse atıldı. Buna rağmen özerk yönetim ileri gelenleriyle siyasi ihtilaflarını saklı tutmadan kişisel ilişkilerini korumaya çalıştı. 1997'de Ürdün'le işgalci siyonist devlet arasında gerçekleştirilen bir pazarlık neticesinde HAMAS lideri Şeyh Ahmed Yasin'in serbest bırakılmasından sonra Heniye onun yardımcılığı görevini yürütmeye başladı. Ağustos 2003'te Şeyh Yasin'le birlikte İsrail'in F-16 tipi jetlerinin füze saldırısına hedef oldu. Ancak füzelerin oturdukları dairenin bulunduğu kata isabet etmemesi sebebiyle kurtuldular. Şeyh Yasin'in 22 Mart 2004'te şehit edilmesinden sonra İsmail Heniye Gazze'de HAMAS'ın siyasi kanadının ileri gelenleri arasında faaliyetlerini yürütmeye devam etti. 25 Ocak 2006 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerde de bu hareketin Değişim ve Islah listesinden parlamentoya girdi. Filistin özerk yönetiminin yeni hükümetini oluşturmakla görevlendirilmiş olan İsmail Heniye Bakanlar Kurulu listesini başkan Mahmud Abbas'a sundu. HAMAS aslında Filistin'deki tüm direniş gruplarının iştirak edeceği bir ulusal ittifak hükümeti kurmayı ve böylece işgalin kuşatma planlarına karşı ortak cephe oluşturmayı amaçlıyordu. Fakat bu amaç ne yazık ki gerçekleşmedi. Halid Meş'al'in dile getirdiği ve birçok yorumcunun da dikkat çektiği üzere bundan ABD baskılarının önemli etkisi oldu. Bu etki yerine göre doğrudan yerine göre de dolaylı olmuştur. Doğrudan etki izlenen havuç sopa politikasıyla kendini göstermiştir ki bunun en çok el-Fetih'in kararını yönlendirdiğini düşünüyoruz. ABD daha önce özerk yönetime verdiği maddi desteği el-Fetih'e verme vaadinde bulundu ve bunun için HAMAS hükümetine girmemesini şart koştu. Hükümete girmesi durumunda bu vaadini gerçekleştirmeyeceği gibi doğrudan örgüte siyasi desteğini de tamamen keseceği tehdidinde bulundu. İsmail Heniye Şuanda Filistin Hükümetini Başkanı olarak Görev yapmakta ve bu onurlu görevini zorluklar içerisinde de olsa en iyi şekilde yerine getirmektedir. HALİD MEŞAL SÜRGÜNDEKİ HAMAS LİDERİ-SİYASİ BÜRO ŞEFİ Halit Meşal (1956), 2004'ten beri İslami Direniş Hareketi'nin (Hamas) siyasi lideri olan Filistinli siyasetçi. Batı Şeria'daki Kuzey Ramallah'ta doğdu. 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Batı Şeria'yı işgal etmesinden sonra ailesiyle beraber Kuveyt'e göç etti. Kuveyt Üniversitesi'nde fizik öğrenimi gördü. Öğrenciliği sırasında yürüttüğü öğrenci liderliği ile Yaser Arafat ve Filistin Kurtuluş Örgütü'nün Filistin Sorunu'ndaki üstünlüğüne karşı çıktı. Bu amaca yönelik olarak Filistinli Öğrenciler Birliği adlı öğrenci grubunun liderliği için El Fetih'le rekabet eden İslamcı Hak Bloğunu kurdu. 1980'de evlendi yedi çocuğu oldu. 1983'te Filistin İslami hareketinin bir Arap ülkesinde kapalı bir toplantı yaptı. Batı Şeria, Gazze Şeridi ve sürgünde yaşayan Filistinli mültecilerin katıldığı toplantı Hamas'ın kuruluşu yolunda bir kilometretaşı oldu. Meşal 1984'te eğitimini tamamladıktan sonra yaşamını tamamen Filistin İslami hareketinin oluşturulmasın atadı. 1987'de Hamas'ın kurulmasından sonra örgütün Kuveyt temsilciliğini üstlendi. 1991'de Kuveyt'ten Ürdün'e taşındı. Eylül 1997'de İsrail gizli servisi Mossad'ın düzenlediği bir suikast girişimini atlattı. Ürdün'ün 1999'da Hamas liderliğini ülkeden çıkarmasından beri Suriye'nin başkenti Şam'da yaşamaktadır. 2004'te Hamas lideri Şeyh Ahmed Yasin'nin İsrail tarafından düzenlenen bir füze saldırısında öldürülmesinden sonra yerini alan Abdülaziz El Rantisi'nin Meşal'ın halef olarak seçildiğini açıkladı.