Türk edebiyatının önemli şairlerinden bir tanesi Ahmet Haşim'dir. Bu önemli şairin en önemli eserlerinden biri olan Merdiven şiiri; insanı hüzne boğan ve oldukça duygu dolu bir şiirdir. Bu şiirde şair sözcükleri adeta notalar şeklinde kullanmış ve şiire destansı bir hava katmıştır. İşte Ahmet Haşim'in Merdiven şiiri sözleri, incelemesi ve açıklaması.
Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak
Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak
Sular sarardı yüzün perde perde solmakta
Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta
Eğilmiş arza kanar muttasıl kanar güller
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller
Sular mı yandı neden tunca benziyor mermer
Bu bir lisân-ı hafidir ki ruha dolmakta
Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta
1. bölüm: Bahsi geçen merdiven hayat merdivenidir. Eteklerinde bulunan güneş renkli yapraklar ise ömür ağacından dökülen yapraklardır. Bu da geçen günler anlamına gelir. Her bir geçen gün ömür ağacından dökülen bir yaprak niteliğindedir.
2. bölüm: "Sular sarardı" sözleriyle başlayan mısralar insan hayatının yaşlılık dönemi ve akşamüstü manzarası verilir. Suların sararması güneşin batması manasındadır. Güneş batarken insanın yüzü de perde perde solar.
3. Bölüm: Sembolizmin yanı sıra empresyonizmin örneği niteliğinde olan bu bölümde güneşin batış anında hissedilenler okura tablo çizer gibi aktarılmıştır. Akşamda güllerin duruşu, bülbüllerin o kırmızı havaların yansıması sebebiyle kanlı gözüktüğünü ve yine güneşin son ışıklarının suya yansıması resmedilmiştir.
4. Bölüm: 1. dizesinde şair, yaşadıklarını anlatamadığı için lisan-ı hafi tamamlamasını kullanmış ve ruhu dolmakta sözüyle empresyonizmi benimsediğini dile getirmiştir. 2. dizede ise bahsi geçen havadan etkilendiğini tekrar vurgulayarak şiiri bitirir.
Nazım şekli: Bu şiir "serbest nazım" şeklinde yazılmıştır. Mısra kümelenişi "3/2/3/2" şeklinde dört betten meydana gelir.
Ölçüsü: Şiirin ölçüsü "aruz ölçüsü" olarak karşımıza çıkar. "me fa i lün/ fe i la tün/ me fa ilün/ fe i lün" kalıbılya yazıldığı görülür.
Kelime tekrarları: "ağır ağır, perde perde, kanar… ...kanar"
Dize tekrarı: "kızıl havaları seyret ki akşam olmakta" iki defa tekrar edilmiştir.
