ABD'de yapılan kapsamlı bir araştırma, 13-17 yaş arasındaki gençlerin yapay zeka destekli sohbet botlarıyla olan çarpıcı bağını ortaya koydu. Common Sense Media tarafından gerçekleştirilen ve 1060 gencin katıldığı bu çalışma, yapay zekanın gençlerin günlük hayatında ne denli hızlı ve derin bir şekilde yerleştiğini gözler önüne serdi.
13-17 yaş arasındaki gençler arasında yapılan kapsamlı bir ankete göre, her 10 gençten 7'si en az bir kez yapay zeka destekli sohbet botlarıyla iletişim kurdu. Daha da çarpıcı olanı, görüşülen gençlerin yarısının bu sistemlerle düzenli olarak sohbet ettiğini belirtmesi oldu.
Uzmanlar, bu dijital etkileşimin gençlerin sosyal ve duygusal gelişimi üzerindeki etkilerini yakından takip ediyor.
Geleneksel görev tabanlı sistemlerin ötesine geçen "yapay zeka arkadaşlar", artık sadece bir yazılım değil, gençlerin dijital dostu haline geldi. Replika, Character.AI ve Nomi gibi uygulamalar, kullanıcılarla duygusal bağ kurmak üzere özel olarak tasarlanıyor.
Bu yeni nesil sohbet botları; yalnızlık, stres, kaygı, hatta merak gibi duygulara doğrudan hitap ediyor. Özellikle 13-17 yaş grubundaki gençler arasında hızla yayılan bu dijital dostluklar, günümüzde psikolojik destek ya da sosyal etkileşim açığını kapatan bir sığınak gibi görülüyor.
Ancak uzmanlar uyarıyor: "Dijital yakınlık, gerçek sosyal bağların yerini tutamaz!"
Yapay zekayla kurulan duygusal ilişkilerin, uzun vadede gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkileri hâlâ belirsizliğini koruyor.
Yeni bir araştırma, gençlerin yapay zeka destekli sohbet botlarına sadece eğlenmek ya da merak gidermek için değil, duygusal destek arayışıyla da yöneldiğini ortaya koydu. Verilere göre gençlerin %30'u bu botları eğlence amaçlı kullanırken, %28'i teknolojik merakla etkileşime geçiyor. Ancak en dikkat çekici sonuç şu: Her üç gençten biri, kişisel ve duygusal sorunlarını bu dijital arkadaşlarla paylaşmayı tercih ediyor.
Araştırma, yapay zekaya duyulan bu güvenin zaman zaman riskli sonuçlar doğurabildiğine de işaret ediyor. Katılımcıların dörtte biri, sohbet sırasında isim ve adres gibi kişisel bilgilerini paylaştığını itiraf ederken, %34'lük bir kesim rahatsız edici ya da güvensiz deneyimler yaşadığını belirtti.
Uzmanlar, bu verilerin özellikle mahremiyet, güvenlik ve etik açıdan ciddi sorular doğurduğuna dikkat çekiyor: "Yapay zeka dostlukları, gerçek dostlukların yerini almamalı. Gençlerin kişisel verileri ve ruh sağlığı korunmalı."
Çocukların dijital güvenliğini izleyen Common Sense Media, gençlerle ilgili dikkat çeken raporunda sert bir uyarıda bulundu: "Yeterli güvenlik önlemleri alınmadan, yapay zeka sohbet botları 18 yaş altı için kesinlikle uygun değil."
Kurum, sosyal medyada geçmişte yaşanan denetimsizlik sorunlarının tekrar etmemesi gerektiğini vurgulayarak, hem yasal düzenlemelerin hem de teknolojik denetim mekanizmalarının bir an önce devreye alınması çağrısında bulundu.
