- Sizi nasıl tanınmak mutlu ediyor? Mimar, tarihçi, akademisyen, yazar?
- Ben insanların mutluluğunu amaçlayan bir düşünürüm. Unvanlarla anılmaktan hoşlanmam. Yaptıklarımla bilinmek isterim. Kaldı ki Türkiye'de profesör unvanı çok ucuzladı. Teknik Üniversite'den 1959'da mezun oldum, 50 yıl ders verdim. ABD'de üniversitelerde hocalık yaptım. Dünyanın her köşesinde konferans verdim. Akademisyen denen adamlardan biriyim.
- Mimar Sinan'dan öncesi için Evliya Çelebi'nin Seyahathamesi'nden başka kaynak yok gibi... Bu durumda mimarlık tarihçilerinin, eski dönemlerdeki mimarların eserlerindeki şifreleri çözmeye çalıştıklarını söyleyebilir miyiz?
- Bu şifre çözücülüğüne yanlış diyemeyiz. Osmanlı mimarlık sanatı, Osmanlı yazınına konu olmamış. Fakat vakfiyeler pek çok sayısal bilgi içerir. Sinan da hakkında en çok belge olan mimar. Mevcut bilgiler Sinan'ın tekniğini anlatmaz. Ve fiziksel çevre, mimari sanat İslam yazınında pek yoktur. Bizim tarihçiler insanların yaptıklarını yazar, çevre ve doğadan söz etmez. İnsanlar, olaylar var, güzelden, şaraptan bahsedilir ama vücuttan bahsedilmez. O yüzden resim gelişmemiş, heykel yok. Onlar olmayınca, tabiat gözlemi yok, bilim de çok sınırlı. Doğa gözlemi olmadan bilim gelişmiyor.
'İSTANBUL'U KORUYAMADIK'
- Son 50 yılda evinizden Boğaz'a bakarken, nasıl bir İstanbul silueti geçti gözünüzün önünden? Neler bozuldu? Neleri koruyabildik?
- İstanbul, dünyanın en güzel şehri. 1970'te İstanbul'un koruma planı için bir rapor yazmıştım. O zaman Suriçi, Galata, Boğaz, Üsküdar ve Kadıköy'ün korunacak bütün yapılarını saptamıştık. Bu o zamanki kurulda da onaylanmıştı. Ama İstanbul' u koruyamadık. Belediyede o planlar bile bulunmuyor. Benim korunsun dediğim her mahalle, her yapı yok oldu. Türkiye'deki en büyük sorun da bu. Uzman, hiçbir şeyin başında değil. Politikanın tek söz sahibi olduğu bir dönemdeyiz.
- Tek bir yer bile korunamadı mı?
- Sadece eski Safranbolu korundu.
- O nasıl başarıldı?
- Safranbolu okumuş bir yer, Karadeniz ile İç Anadolu arasındaki ticaret yolu üzerinde bir kent; oldukça zengin. Karabük kurulunca o yönde gelişti, eski kent üzerinde baskı olmadı. Bilinçli bir belediye ve halkın yardımıyla kurtuldu.