Afrodit: Güzellik ve aşk tanrıçası
Yunan mitolojisinde aşk ve güzellik tanrıçasıdır. Yunanlılar Afrodit'in Kıbrıs'tan geldiğini varsayarlar. Tanrılar kralı Zeus'un kızı olan Afrodit, bir başka inanışa göre de deniz köpüklerinden doğmuş ve bir deniz kabuğundan karaya çıkmıştır. Afrodit'e önceleri durgun denizlerin, başarılı yolculukların, bağ ve bahçelerin, gül ve mersin türünden nazlı bitkilerin tanrıçası olarak tapılırdı. Sonradan aşk ve güzellik tanrıçası olarak benimsendi. Tüm tanrıçaların en güzeliydi. Yalnız ölümlü erkekleri değil tanrıları bile baştan çıkarabilecek yetenekteydi. Hoşlandığı ölümlülerin isteklerini yerine getirir, nefret duyduklarına ve gücünü hafife alanlara çok acımasız davranırdı.
DERLEYEN: Marilla Erçik/SABAH İNTERNET
Apollo: Müziğin tanrısı
Apollo, Zeus ve Leto'nun oğlu, Artemis'in ikiz kardeşidir. Altın bir lir çalar; müziğin tanrısıdır. Gümüş bir yayı en uzağa o atabilir; okların tanrısıdır. Tıbbı insanlara o öğretmiştir; iyileştirici tanrıdır. Asla yalan söylemez; ışığın ve gerçeğin tanrısıdır. Apollo her sabah, 4 atlı arabasını gökyüzünü başından sonuna dolaşır ve güneş doğar. Delphi'de bir nasihatçı olrak tanınır. Yunanistanin dört bir yanından insanlar ondan nasihat almak için Delphi'ye gelirler. Kutsal ağacı defne, hayvanları yunus ve kargadır.
Ares: Savaş tanrısı
Ares, Zeus ve Hera'nın oğludur. Ne annesi ne de babası tarafından pek sevildiği söylenemez. Savaş tanrısıdır. Öldürücü ve kana susamış bir tanrıdır ama bir yandan da korkağın tekidir. Aphrodite'le yatakta yakalanınca, kocası Hephaestus tarafından herkesin içinde alay konusu edilmiştir. Akbaba ve köpek kutsal hayvanlarıdır.
Artemis:Av ve vahşi doğa tanrıçası
Zeus ile Leto’nun kızıdır. Phoebe olarak da bilinir. Apollon’un ikiz kız kardeşi, vahşi doğa tanrıçasıdır. Kardeşinden bir gün önce doğup Apollon’un doğumu sırasında annesine yardım etmiştir. Annesinin çektiği acıyı gören Artemis evlenmemeye ve bakire kalmaya yemin etmiştir.Fakat rivayete göre Nenflerden oluşan hizmetçileriyle ormanda avlandığı bir gün karşısına çıkan Orion'a aşık olmuştur ve onunla evlenmek istemiştir. Kardeşini kıskanan Apollon, bir gün Orion denizde yüzerken kıyıdan uzaklaşıp, kafasının bir nokta gibi göründüğü anda Artemis'i çağırıp o noktaya kadar ok atıp atamayacağını sormuş, Artemis oku fırlatmış ve bilmeden sevdiği adamı öldürmüştür. Bu olaydan sonra ışığını kaybeden Artemis babası Zeus'tan Orion'u bir takım yıldızı olarak gökyüzüne çıkarmasını istemiş, Zeus da kızının bu isteğini yerine getirmiştir.
Ate: Hata ve günah tanrıçası
Hafif bir Tanrıdır, ayaklarıyla ölümlülerin başına bastığı halde onların bundan hiç haberi olmaz. Zeus'un yemin ederek hakimiyeti Perseus soyundan doğacak ilk kişiye vermeyi vaat ettiği ve böylece Herakles'i Eurystheus'un hakimiyeti altına soktuğu zaman onu aldatan Ate oldu. Bunun üzerine Zeus, onu Olympos'un tepesinden aşağı atarak öcünü aldı. Ate, Phrygia'da, Hata Tepesi adını alan bir yere düştü. İlos, İlion Kalesini (Troya) burada kurdu. Zeus; Ate'yi gökyüzünden atarak, Olympus'da kalmasını ebediyen yasakladı. Mitolojiye göre 'hata'nın insanların kötü bir kaderi olması bu yüzdendir.
Athene: Zeka, sanat ve strateji tanrıçası
Yunan mitolojisinde akıl, sanat, strateji, barış ve savaşın tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Minerva diye anılır. Babası Tanrıların başı Zeus, annesi ise Zeus'un ilk karısı olan Hikmet Tanrıçası Metis' tir. Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Athena, Atina kentinin baş Tanrısı ve koruyucusudur, kent ismini de ondan almıştır. Athena ve sembolize ettiği karekterler birçok kültürde benzer formlarda bulunur. Temel özellikleri kentle ilgili olan Athena birçok bakımdan Kır Tanrıçası Artemis'in karşıtıdır. Athena'nın Yunan uygarlığı öncesinden gelen bir tanrıça olduğu ve daha sonra Yunanlılarca benimsendiği sanılır. Ama Yunan ekonomisi, Minos uygarlığından farklı olarak önemli ölçüde askerî temele dayandığı için, Athena başlangıçtaki evcil işlevlerini korumakla birlikte giderek bir Savaş Tanrıçası'na dönüşmüştür.
Bona Dea: Doğurganlık tanrıçası
Bona Dea bekaret ve doğurganlıkla ilgili bir tanrıçadır. Ayrıca hastalıkları iyileştirici bir tanrıça olduğundan tapınağının bahçesinde şifalı bitkiler bulunurdu. Romanın köleler gibi alt sınıftan insanlar ve çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar arasında oldukça saygı görürdü. Bona Dea sikkeler üzerinde, bir taht üzerinde otururken ve elinde bir cornucopia tutarken resmedilir. Yılan iyileştirici özelliği olduğu bilinir.
Demeter: Tarım ve bereket tanrıçası
Homesros'un destanlarında, "güzel saçlı kraliçe" ya da "güzel örgülü Demeter" diye geçer. İnsanlara toprağı ekip biçmesini öğreten bu tanrıçadır. Ekinleri, özellikle de buğdayı simgeler. Hesiodos’a göre Kronos’la Rheia’nın kızı, ikinci tanrı kuşagındandır. Tanrılar tanrısı Zeus'un dördüncü evliliğini onunla yaptığı söylenir. Bu evlilikten de yeryüzü ecesi Persephone doğmuştur. Demeter, heykellerinde baygın bakışlı, sarı saçları omzuna dökülen, güzel bir kadın olarak gösterilirdi. Sağ elinde bir buğday başağı, sol elinde de yanan bir meşale tutardı. Roma mitolojisinde ona Ceres denilirdi. Efsaneye göre, bir gün Persephone arkadasları ile tarlada çiçek toplarken çayır birden ikiye yarılır ve yeraltı tanrısı Hades, yeryüzüne çıkar. Aşık olduğu Persephone'u yeraltına kaçırır ve ona orada nar yedirir. İnanışa göre ölüler ülkesinde bir şey yiyen bir daha oradan çıkamaz. Demeter kızını aramak için yollara düşer ancak onu hiçbir yerde bulamaz. Üzüntüsü öyle büyük olur ki hayata küser. Sonunda her şeyi gören ve bilen güneş tanrı Helios ona kızının yer altına kaçırıldığını söyler. Bunun üzerine Demeter Olympos’tan kaçar, yüreği sızlayarak ıssız bir yere çekilir. Onun küsmesiyle toprağın bereketi kalmaz, insanlar kıtlık tehlikesine uğrarlar. Zeus onu barıştırmaya çalışır, Hades’ten kızı geri vermesine. Ancak Tanrı kadın yalvarmalara kulak vermez. Bütün yalvarmalarının boşa gittiğini gören Zeus, en sonunda Persephone’nin yılın üçte ikisini yani çiçek açma ve meyve zamanını, annesi Demeter’in, geri kalan üçte birini, yani kışı da kocası Hades’in yanında geçirmesini kararlaştırır. Böylelikle toprağa yeniden bereket gelir. Persephone her yeryüzüne çıktığında, Demeter, yeryüzüne baharı getirir.
Camenta (Egeria): Romalılarda doğum tanrıçası
Roma'nın kurucusu Romulus'un koruyucusudur.
Elpis: Umut tanrıçası
Elpis, Yunan mitolojisinde umudun tecessümü, vücut bulmuş hali ve tanrıçasıdır. Nyx'in çocuğu, Pheme'nin ise annesi olduğuna dair iddialar vardır. Genellikle genç bir kadın olarak resmedilir. Tasvirlerinde çoğunlukla çiçekler (özellikle de zambak) veya cornucopia (içinden meyveler saçılan boynuz - bereket simgesi) taşır. Roma mitolojisindeki karşılığı Spes'dir.
Aurora: Şafak tanrıçası
Eos olarak da bilinir. Gül renkli parmaklara sahip, güzel ve gönül alıcı bir bakireydi. Her sabah doğu tarafından göğün kapılarını açarak güneşe yol verirdi.
Eris: Nifak tanrıçası
Ares'in kardeşi ve arkadaşıdır. Peleus'la Thetis'in Olympos'ta kutlanan bir düğününe bütün tanrılar davet edilmiş ama Fesatlık Tanrıçası Eris davet edilmemiş. O da üzerinde ‘en güzel olana’ yazılı altın bir elmayı Hera, Afrodit ve Athena'nın oturduğu ziyafet sofrasına atmış. Tanrıçalar "en güzele" yazan elmayı sahiplenmeye kalkmışlar ve aralarında tartışma çıkmış. Bunun üzerine Tanrılar Tanrısı Zeus’un en güzeli seçmesi istenmiş. Ancak Zeus elmayı karısı Tanrıça Hera'ya verse diğer Tanrıçalar kıyameti koparacaklar başka bir tanrıçaya verse bu sefer de Hera 'nın gazabı var. Zeus işin içinden çıkamayınca Troya Kralı Priamos'un oğlu ölümlü Paris'i görevlendirmiş. Bunun üzerine üç tanrıça çeşitli vaatlerle Paris'i etkilemeye çalışmışlar. Athena; savaşta yenilmezlik gücü vereceğini vaat etmiş Hera; Paris'i Asya'nın hakimi yapacağını. Afrodit ise dünyanın en güzel kızını. Athena ve Hera en güzel elbiselerini giyip en süslü mücevherlerini takmışlar oysa güzellik örtü istemez güzellik onun örtüsü diyen Afrodit bunların hiçbirini yapmamış. Paris ise dünyanın en güzel kadınını elde etmek için Afrodit'i yarışmanın birincisi seçmiş ve üzerinde "en güzele" yazan altın elmayı Afrodit'e vermiş. Bu seçimi yüzünden Paris Hera’nın nefretini kazanmış Truva kenti de Yunanlıların. Afrodit'in Paris'e vaat ettiği bu güzel kadın Sparta Kralı Menelaos'un karısı Helen'dir. Paris Afrodit'in yardımıyla Sparta'ya gider Helen'i kaçırır prensi olduğu Truva şehrine geri döner. Menelaos Akha ordularını toplayarak Truva'ya savaş açar. Böylece 10 yıl sürecek Truva savaşı başlamış olur. Eris de Olympos'ta bir köşeden iki ulusun savaşçılarının on yıl süre ile birbirlerini kırmalarını seyreder.
Fama : Halkın sesi tanrıçası
Halkın sesinin sembolü olan Fama, Yer'in kızıdır. Sayısız gözü ve bir çok ağızı vardır. Çok hızlı uçardı.
Febris : Hararet ve sıtma tanrıçası
Telaş ve paniğe karşı koruyucu Tanrıça. Febris ("heyecan") antik Roma'da üç tapınağa sahipti. Bu tanınaklardan biri Palatine ve Velabrum arasında yer almıştı.
Feronia: Çeşmelerin ve ormanların tanrıçası
Roma'da ormanlar ve kaynaklar tanrıçasıdır. Kökenini Sabini ve Falisci halklarından alır. Soratte tepesinde, her yıl yapılan şenliklerde Feronia rahipleri kor halindeki kömür üzerinde çıplak ayakla yürürlerdi. Terracina'daki tapınağında köleler salıverildiği için Feronia bir özgürlük tanrıçası olarak da kabul edilir.
Flora: Yeşeren bitkilerin çiçeklerin tanrıçası
İlkbaharın taze çiçeklerinin tanrıçasıdır. Quirinalis yakınında tapınağı vardı. Dördüncü yüzyılda bu Tanrıçanın şerefine, 28 Nisan - 1 Mayıs tarihleri arasında Floralia festivali kutlanırdı. Flora Yunanların Chloris'i ile özdeşleştirilmiştir. Çiçek açan her bitkinin yönetimi onun elindedir. Söylenceye göre, Zeus'a (Jüpiter) kızan luno, erkek araya girmeden çocuk doğurmak istemiş. Ona, dokunduğu kadını gebe bırakan bir çiçek veren Flora, Mars'ı (Ares) doğurmasını sağlamış. Flora Romalılar takvimlerinin ilk ayma baharın başlangıcı olan Mars (Mart) adını vermişlerdir.
Fraude : Hile tanrıçası
Yunan Mitolojisinde Fraude, yarı insan yarı yılandı.
Gaia: Yaratıcı tanrıça ( Tellus / Romalılarda)
Gaia, Yunan mitolojisinde yeryüzünü simgeleyen tanrıçadır. Hesiodos'a göre Gaia her şeyin yaratıcısı, her şeyin kendisinden meydana geldiği "toprak ana"dır. Tüm tanrıların ve titanların annesidir. Khaos'tan sonra ortaya çıkan Gaia ilk önce gökyüzü Uranos'u daha sonra Pontos'u kendisinden çıkarır bir başka tabirle doğurur. Daha sonra Uranos'dan Titanları doğurdu. Ancak Uranos kendi çocukları olan titanları doğar doğmaz Gaia'nın bağrına gömmekteydi. Artık bu ağırlığı taşıyamayan Gaia, Uranos'tan olan oğlu Kronos'un yardımıyla Uranos'u öldürdü ve çocuklarını özgürlüğüne kavuşturdu. Daha sonra Kronos da kendi oğlu Zeus tarafından öldürülerek aynı kaderi paylaşacaktı.
Hades: Yer altı tanrısı
Hades, Zeus'un kardeşidir. Ölülere hükmeden yeraltı tanrısıdır. Kullarının sayısını artırmak için delice uğraşan, açgözlü bir tanrıdır. Erynyes'ler onun değerli misafirleridir. Onu ziyarete gelenlerin yeraltı dünyasını terketmeleri konusunda da oldukça isteksizdir. Aynı zamanda, yerden çıkan değerli metaller onu bolluk çokluk ve servet tanrısı yapmıştır. Onu görünmez yapan bir miğferi vardır. Yeraltı dünyasından pek ayrılmazdı. Acımasız ve hatta korkunçtu ama sözünden dönmezdi ve kaprisli bir tanrı değildir. Zorla kaçırdığı Persephone ile evlidir.
Harmonia: Anlaşma ve uyum tanrıçası
Harmonia, Yunan mitolojisindeki çift soylu karakterlerden birisidir. İlk efsanede Afrodit ve Ares'in, ikincisinde ise Zeus ve Elektra'nın kızı olarak gösterilir, yani ilk efsanede Thebai krallığından, ikincisinde ise Dardanos soyundan gelmektedir. Ama her ikisinde de değişmeyen şey, Kadmos'un eşi olmasıdır. Thebai efsanesinde bu güzeller güzeli kıza verilen üstün hediyelerden bahsedilir; birisi kharitlerin dokuduğu elbise, ötekisi ise zarif bir kolyedir. Yasak bir aşkın meyvesi olan Harmonia ile kimsenin paylaşamadığı bu armağanlarının Thebai şehrine felaket getirdiği söylenir. Ayrıca, kadmosdan doğan beş çocuğunun da kaderleri özeldir. Diğer efsanede ise, Dardanos ve İasion'un kızkardeşi olarak gösterilen Harmonia, Zeus'un kaçırdığı kızkardeşini arayan Kadmos'la Semendirek'te tanışır ve evlenirler. Bu arada, Kadmos'un eşi olan Harmonia'dan başka, bir de kharitlerin arasında bulunan, uyum ve dengeyi temsil eden harmonia vardır ki bu ikisi sıkça karıştırılır.
Hebe: Gençlik ve canlılık tanrıçası
Hebe, Yunan mitolojisinde gençlik tanrıçasıdır. Zeus ve Hera'nın kızı olan Hebe, Tanrılara onların ölümsüzlüğünü sağlayan ambrosia ve nektar getirir. Herakles Olimpos'a gelip Hera ile barıştıktan sonra Hebe ile evlenir.
Hephaestus: Demirin ve ateşin tanrısı
Hephaestus, Zeus ve Hera'nın oğludur. Fiziksel olarak son derece çirkin ve topal olan tek tanrıdır. Ateşin ve demirin tanrısıdır. Tüm tanrıların zırhlarını ve silahlarını o yapar. Demir işlemek için bir volkanı kullanır. Kibar ve barıştan hoşlanan bir tanrıdır. Aphrodite ile evlidir.
Hera: Evlilik tanrıçası
Zeus'un karısı ve kız kardeşi, Kronos ve Rheia'nın kızlarıdır. O, aile ve evliliğin tanrıçası kabul edilmiştir. Mitolojide Hera çok kıskanç ve zalim bir kadın olarak tanımlanır. Hera, Zeus'un ikincil ilahelere ve ölümlü kadınlara ilgi duymasını bir türlü içine sindiremez ve onları sürekli tehdit altında tutar. Paris evrende Hera'dan daha güzel bir kadın bulunduğunu söylediği için ona hakaret etmiş ve Hera Troya'nın düşmanı olmuştur. Zeus ve Hera'nın İlithya ve Hebe adında kızları, sanayi Tanrısı Hephaistos ve savaş Tanrısı olan Ares oğulları olmuştur. Hera savaş tanrıçası olmamasına rağmen bazen savaşçı kişiliğini ortaya koyar. Kutsal hayvanları, inek ile tavus kuşunu sever ve korur, şehri de Argos'dur.
Hermes: Ticaret tanrısı
Hermes, Zeus ve Maia'nın oğludur. Zeus'un habercisidir. Tanrıların en hızlısıdır. Kanatlı sandaletleri ve şapkası vardır, bir de büyülü değnek taşır. Hırsızların ve ticaretin tanrısıdır. Yeraltı dünyasına ölüleri o götürür. Liri, kavalı, notaları, astronomiyi, ölçü birimlerini ve sporu icat etmiştir.
Hestia: Ocak ateşi tanrıçası
Rhea ile Kronos'un kızı olan Hestia, Zeus'un en büyük kız kardeşidir. Olemp'deki tanrıların en kibarı olarak bilinen Hestia, ocak ateşi tanrıçasıdır, bu yüzden de günlük ev hayatında önemli bir yere sahiptir. Hiçbir mitolojik anlatımda yer almadığı gibi, Antik Yunan'da ona adanan tapınakları da olmamıştır. Ama, Olemp'de yanan kutsal ateş ve dünyadaki yanan her ocak onun kutsal mekanı sayılır. Hestia aynı zamanda "metropolis"i simgelerdi. Bu nedendir ki kolonilerde kurulan yeni şehirlere metropolisde yanan ateşten getirilir, böylece metropolisin bir parçası koloni şehirlerinde yanmaya devam eder. Roma mitolojisinde Hestia'ya Vesta denirdi.
