Türkiye Cumhuriyeti Sanat Politikaları
Kültür politikası, “Bir ülkede kültürlerin ve kültür varlıklarının korunması ve geliştirilmesi için kültürle ilgilenen devlet kuruluşlarının, bakanlıkların, yerel yönetimlerin, sivil toplum örgütlerinin, vakıfların, derneklerin, üniversitelerin, kültür alanlarında gerçekleştirdikleri ve halkın kültürel yaşama katılabilmesi için elverişli koşulların yaratılmasını sağlayan çabalardır!”
Cumhuriyet döneminde ülkenin gerek toplumsal gerekse kültürel gelişimi için başlatılan önemli yeniliklerden bir tanesi de 1 Kasım 1928 tarih ve 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanunla yeni Türk harflerinin yürürlüğe girmesi olmuştu.
CHP'den Halk Evleri adımı
Bu dönemde halkın okuma yazma eğitiminin sürekliliğini ve düşünce gelişimini sağlayacak kurumlara gereksinim duyulmuş ve 19 Şubat 1932 tarihinden itibaren Halk Okuma Odaları ve Halk Evleri açılmıştır.
Bunun sonucu olarak 1928-1936 yılları arasında okur yazar kişi sayısı 1 milyon kişiden 2,5 milyon kişiye ulaşmıştır. Harf devrimi nedeniyle yeniden okuma yazma öğrenmek durumunda kalan Türk toplumunun dörtte biri sekiz yıl gibi kısa bir sürede okur yazar hale getirilmiştir
Dördüncü İnönü Hükümeti (01.11.1927 – 27.09.1930)
1929 yılında Millet Mekteplerinin kurulması ve kısa sürede edinilen başarılar bu dönemde gerçekleştirilen önemli olayların başında gelmektedir
Birinci Celal Bayar Hükümeti (01.11.1937 – 11.11.1938)
Birinci Celal Bayar hükümeti hazırladığı programda ayrıca, yakın zamanda Ankara Üniversitesinin kurulacağına, doğu bölgesinde bir kültür merkezinin açılacağına, dil ve tarih araştırmalarına devam edileceğine, araştırmacı yetiştirmek üzere yurtdışına eleman gönderileceğine, yurtdışından uzmanların davet edileceğine değinilmektedir.
Yine ilk kez bu programda yer alan konular arasında sporun ülke gelişimi için önemi ve spor okullarının kurulacağı, güzel sanatlar akademisi ile milli sahnenin oluşturulacağı bulunmaktadır.
Birinci Saydam Hükümeti (25.01.1939 – 03.04.1939)
Programda, İstanbul ve Ankara Üniversitelerinin yanı sıra diğer kentlerde de üniversitelerin kurulacağı, tarih ve dil devrimlerini gerçekleşeceği belirtilmiştir
Şemsettin Günaltay Hükümeti (16 Ocak 1949-22 Mayıs 1950)
Devlet Tiyatrosu, Devlet Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi’nin bir aşaması olarak, 1949 yılında, "Devlet Tiyatro ve Operası" adıyla kurulmuştur. Konservatuvar’ın kurulduğu 1936
yılından 1947 yılına kadar, Tiyatro Bölümü’nü Alman tiyatro sanatçı ve yöneticisi Carl Ebert yönetmişti. 1940 yılında, "Tiyatro ve Opera Tatbikat Sahnesi" kuruldu.
İkinci Menderes Hükümeti (09.03. 1951 – 17.05.1954)
Çok partili dönemin en uzun görev yapan hükümeti olan İkinci Menderes Hükümeti programında eğitimin geri kalmış bölgelerde geliştirilmesi ve kırsal kesimde yaygınlaştırılması konuları üzerinde durulmuştur. Bu dönemde Doğu bölgemizde bir üniversitenin kurulacağı belirtilmiş ve önceki Programda olduğu gibi manevi kültür öğelerinin önemine vurgu yapılmıştır. Böylece halka vatandaşlık bilincinin kazandırılması hedeflenmiştir.
Birinci Erim Hükümeti (26.03.1971 – 11.12.1971)
KÜLTÜR BAKANLIĞI KURULDU
26 Mart 1971 tarihinde göreve başlayan I. Erim Hükümeti’nin programı, kültürel faaliyetleri bünyesinde toplayan Kültür Bakanlığı’nın kurulduğu döneme denk gelmektedir. Kültür Bakanlığının kurulacağı bilgisi programda “Anayasa’nın öngördüğü kültürel kalkınmanın daha etkin biçimde gerçekleştirilmesi için eğitim ve kültür işlerinin birbirinden ayrılarak bir Kültür Bakanlığı’nın kurulması konusu önemle ele alınacaktır” ifadesiyle yer almıştır.
Talat Sait Halman ilk Kültür Bakanı olarak 13 Temmuz 1971 ve 13 Aralık 1971 tarihleri arasında bu görevi yürüttü.
Türk kültür- sanat tarihi kronolojik
Anadolu Ajansı'nın kurulması (6 Nisan 1920)
-
Kısaca A.A. olarak bilinen Anadolu Ajansı'nın görevi milli mücadele ile ilgili haberleri vermek ve savaşın seyrini etkileyecek propaganda ile yalan haberleri önlemekti.
Darülbedayi (1926)
T.C. Hükümeti (III. İnönü)
Istanbul şehir tiyatrolarının atası "Darülbedayi" kurumlaştı. 1934'te ismi "İstanbul Şehir Tiyatroları" olarak değişti.
Süreyya Opereti (15 Haziran 1928)
-T.C. Hükümeti (IV. İnönü)-
Dönemin en çok tutulan opereti sahneye kondu.
"Putları Yıkıyoruz" (1929)
-T.C. Hükümeti (IV. İnönü)-
Türk edebiyatında ilk kusak çatışmasi Resimli Ay dergisinde Nazim Hikmet tarafindan başlatıldı.
"Leblebici Horhor" (1934)
-T.C. Hükümeti (VI. İnönü)-
Bir Türk filmi ilk defa ödül aldı. Muhsin Ertugrul'un çektigi ve senaryosunu Mümtaz Osman takma adıyla Nazım Hikmet'in yazdığı "Leblebici Horhor" 1934 2.Venedik Film
Festivali'nde Türkiye'ye ilk uluslararasi ödülü getirdi.
"Bataklı Damın Kızı Aysel" (1935)
-T.C. Hükümeti (VII. İnönü)-
Türkiye'de ilk köy filmi sayılan "Bataklı Damın Kızı Aysel" çekildi ve gösterime girdi. Muhsin Ertuğrul'un yönettigi filmde Cahide Sonku ve Talat Artemel başrolleri oynadılar.
Afrodit'e Müstehcenlik Davası (10 Ocak 1940)
-T.C. Hükümeti (II. Saydam)-
Fransız yazar Pierre Louys'un "Afrodit" isimli romanına müstehcenlikten dava açıldı. Türkçe'ye Nasuhi Baydar'in çevirdigi ve Semih Lütfi Erciyas'in bastığı kitap uzun ve
münakaşalı duruşmalardan sonra aklandı.
Dünya Klasikleri Türkçe'de (1940)
-T.C. Hükümeti (II. Saydam)-
Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel'in teşviği ve tercüme bürosunun gayretleriyle bugüne kadar en büyük kültür olaylarindan kabul edilen "MEB Dünya Klasikleri" Türkçeye kazandırıldı.
İlk renkli film "Halıcı Kız" (1953)
-T.C. Hükümeti (II. Menderes)-
Türk sinema tarihinin ilk renkli filmi "Halıcı Kız" gösterime girdi. Film Yapı Kredi ve Doğan Kardes destegiyle, Muhsin Ertuğrul tarafından çekildi. Vedat Nedim Tör senaryosunu yazdı.
"Turist Ömer" tiplemesi (1964)
T.C. Hükümeti (III. Koalisyon Hükümeti-X. İnönü)
Türk sinemasinin en sevilen tiplemelerinden "Turist Ömer" karakteri doğdu. Sadri Alışık'in canlandırdığı "Turist Ömer" dizisinin ilk filmi çekildi.
"Sevmek Zamani" (1965)
T.C. Hükümeti (Ürgüplü)
Türk sinemasinda bir dönüm noktası olarak kabul edilen Metin Erksan'in "Sevmek Zamanı" gösterime girdi. Başrollerde Sema Özcan ve Müşfik Kenter oynuyordu.
Çizgi kahramanlar sinemasi (1966)
T.C. Hükümeti (I. Demirel)
Türk Sinemasinda çizgi roman kahramanları dönemi başladı. Bu türün en popüler örnegi Cüneyt Arkın'in oynadığı "Malkoçoglu" oldu. Onu Kartal Tibet'li "Tarkan" izledi.
Anadolu Pop/Rock dogdu (1967)
T.C. Hükümeti (I. Demirel)
Cem Karaca ve Apaşlar 1967 Altın Mikrofon şarkı yarışmasında "Emrah" adlı parçayı seslendirerek, Türk popunda bir akımın ilk öncülerinden oldular.
Arabesk doğuyor (1970)
T.C. Hükümeti (II. Demirel)
Orhan Gencebay'in "Bir Teselli Ver" plaği satış rekorları kırdı. Köyden kente göçün müzigi olarak kabul edilen "Arabesk" akımı böylelikle doğmuş oluyordu.
Sezen Aksu olayı (1975)
T.C. Hükümeti (Irmak)
Popta o güne değin adi hiç duyulmamıs bir isim seyirciyle buluştu. 1975'in yılbaşı gecesi ilk kez TRT'ye çıkan Sezen Aksu "Kusura Bakma", "Yaşanmamis Yıllar" isimli parçalarıyla
bir anda tanındı. "Minik Serçe" olarak popta kendi tarzını geliştirdi.
