Tarih, 27 Aralık'ı gösterdiğinde meydana gelen Erzincan depremi, Türkiye tarihinin en büyük ve yıkıcı depremlerinden biri olarak biliniyor. 52 saniye süren ve birçok ili etkileyen depremde ölü ve yaralı sayısı da oldukça fazlaydı. Bu noktada ise "1939 Erzincan depreminde kaç kişi öldü, kaç şiddetindeydi?" soruları yanıt aramaya başladı. İşte Tarihin en büyük depremlerinden olan Erzincan depremi ölü, yaralı sayısı ve şiddeti gibi detaylar.
MERKEZ ÜSSÜ NERESİ?
1939 Erzincan depremi veya Büyük Erzincan Depremi, 27 Aralık 1939 tarihinde merkez üssü Erzincan olan 7.9 Mw (± 0.1) büyüklüğünde meydana gelen deprem.
39 80 kuzey enlemi ve 39 51 doğu boylamı, odak derinliği 20 km olan depremin etkilediği alan doğuda Erzincan Ovası'ndan batıda Kelkit Vadisi'ne kadar uzanır. Hasara uğramış bölgelerin uzunluğu 400 km(Erzincan'ın doğusundan Amasya'ya kadar), genişliği ise (güneyde Sivas'tan kuzeyde Karadeniz'e kadar) 200 km'dir.
Bu depremde Erzincan'dan Kelkit Vadisi'ni izleyerek Niksar'a kadar uzanan yaklaşık 350 km'lik bir kırık sistemi oluşmuştur. Kırıklar boyunca 1 m'lik düşey (atım) ve 4 m'lik yatay hareketler görülmüştür. Bu geniş alanı sarmış olan 35 deprem merkezi yaklaşık doğu-batı doğrultusunda dizilmiş başlıca dört sarsıntı çizgisi üzerinde etkinlik göstermiştir. Bunlar; Yukarı Yeşilırmak çizgisi, Kelkit-Deliçay çizgisi, Yaylalar ve Orta Yeşilırmak çizgisi ve kıyı çizgisidir. Bu çizgilerin hepsi de kırıklara karşılık gelmektedir.
Kelkit Irmağı kırığı, Reşadiye'de doğu-güneydoğu ve batı-kuzeybatı doğrultusunda alçalmış ve yükselmiş ve böylece iki blok arasında 380 cm'lik bir düzey farkı doğmuştur. Deprem sırasında kıyı çizgisi Çarşamba ilçesinin kuzeyi ile Giresun arasında 15–100 m kadar geri çekilmiş ve Fatsa'da da bir deprem dalgası oluşmuştur.
KAÇ KİŞİ ÖLDÜ?
Deprem sonucunda resmî rakamlara göre 32 bin 968 kişi hayatını kaybetti, 100 binden fazla insan ise yaralandı. Mercalli şiddet ölçeğine göre depremin şiddeti XII (Afetsel) olarak tespit edilirken, 116 bin 720 bina tamamen yıkıldı. 50 saniye süren deprem, yerin 20 km derinliğinde gerçekleşti.
Ölüm oranlarının yüksek olmasının ana nedenleri arasında zorlu kış şartlarının olması, yardımların ve arama-kurtarma faaliyetlerinin güç koşullar altında yürütülmesi gösterildi.
KUZEY ANADOLU FAY HATTI BATIYA DOĞRU YÖNELEN DEPREMLERİN İLKİ
Deprem, 1939 ile 1999 yılları arasında Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana gelen ve batıya doğru göç eden bir dizi büyük depremin ilki olarak kabul edildi. Büyüklüğü itibariyle dünyanın sayılı mega depremleri arasında gösterilen Erzincan depremi, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde kaydedilen en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. Bunun yanı sıra 20. ve 21. yüzyılda Türkiye coğrafyasında gerçekleşmiş depremler arasında en çok can kaybı ile sonuçlanan deprem olmuştur.
