Soru: Taşra teşkilatında görev yapan personele aday memur olduğu dönem içinde 2 yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verildi. İlgili hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 57 nci maddesi gereğince görevine son verildi.. İlgili idari dava sonucunda söz konusu disiplin cezasının yetkili disiplin kurulu kararı alınmadan verilmiş olması sebebiyle gerek disiplin cezasının gerekse göreve son verme işleminin iptal edildiği, mahkeme kararlarının uygulanması neticesinde ilgilinin yeniden memuriyete atandığı ve asaletinin onaylandığı, akabinde disiplin kurulu kararı alınması suretiyle mahkeme kararında belirtilen eksikliğin giderildiği ve 2 yıl süre ile kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının yeniden verildiğini belirterek, söz konusu cezanın verilmesine sebep olan fiilin aday memurluk döneminde işlenmiş olması nedeniyle ilgili hakkında 657 sayılı Kanunun 57 nci maddesine göre yeniden işlem tesis edilmesi mümkün mü?
Cevap: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 57 nci maddesinde, "Adaylık süresi içinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhâl …….. bildirilir." hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu hüküm çerçevesinde işlem tesis edilebilmesi için, aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının adaylık süresi içerisinde verilmiş olması gerekmektedir. Diğer taraftan, aynı Kanunun 124 üncü maddesinde, kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisinin verileceği hüküm altına alınmış; 132 nci maddesinde ise disiplin cezalarının verildiği tarihten itibaren hüküm ifade edeceği ve derhal uygulanacağı, aylıktan kesme cezasının ise cezanın veriliş tarihini takip eden aybaşında uygulanacağı ifade edilmiştir. Söz konusu hükümde her ne kadar disiplin cezalarının verildiği andan itibaren uygulanacağı ifade edilmişse de, "verildiği" ibaresinden disiplin cezasının idari yönden kesinleştiği tarihin anlaşılması gerekmektedir.
Bu çerçevede, süresi içerisinde itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmasına karşın itirazın reddedildiği disiplin cezaları idari yönden kesinleşmiş ve uygulanabilir nitelikteki disiplin cezalarıdır. Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 57 nci maddesi çerçevesinde aday memurun görevine son verilebilmesi için aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının adaylık süresi içerisinde verilerek kesinleşmiş olması gerektiği, aday memur iken işlenen fiiller nedeniyle asalet tasdikinden sonra verilen mezkûr cezalar sebebiyle adı geçen Kanunun 57 nci maddesine göre işlem tesis edilemeyeceği değerlendirilmektedir.