Soru: 2014 yılı KPSS puanına göre önlisans öğrenimine dayalı olarak 17/06/2015 tarihinde 657 sayılı Kanuna tabi memur olarak atanmış olan bir personelimizin memuriyete atanmadan önce, 25/06/2015 tarihinde tamamlamış olduğu lisans eğitimi nedeniyle memuriyete giriş derece ve kademesinin üst öğrenimine göre belirlenmesi mümkün mü?
CEVAP: Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasında memurların öğrenim durumlarına göre memuriyete giriş derece ve kademeleri belirtilmiş olup, KPSS Lisansa son başvuru tarihi itibariyle lisans düzeyinden henüz mezun olmayan, dolayısıyla son öğrenim düzeyinden (ortaöğretim veya önlisans) KPSS'ye giren ancak KPSS puanının geçerlilik süresi içinde üst öğrenimden mezun olan adayların bu puanları ile tercih yapabilmeleri ve memuriyet kadrolarına atanmaları mümkün olduğundan, atama işlemine hazırlık safhasında istenilen belgeleri süresi içinde ibraz etmeleri halinde kamu kurum ve kuruluşlarının bu çerçevede ibraz edilen öğrenim durumuna dair belgeyi de göz önüne alarak ilgililerin memuriyete giriş derece ve kademesini tespit etmeleri mümkündür.
Diğer taraftan, 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümümün (A) fıkrasının on ikinci bendinin (d) alt bendinde yer alan "Memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87 nci maddeye tâbi kurumlarda çalışanlar dahil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitirdikten sonra memuriyete giren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademeyi aşmamak kaydıyla, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece ve kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe, her üç yıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilirler." hükmü uyarınca intibak yapılabilmesi için üst öğrenimin memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak bitirilmesinin gerektiği, memuriyetten önce bitirilen üst öğrenime göre anılan madde kapsamında işlem tesis edilmesinin mümkün bulunmadığı değerlendirilmekle birlikte, mevzuatımızda da memuriyete girişte bitirdiği son öğrenime dair belgeyi ibraz etmeyen memurların bitirdikleri üst öğrenimlere ilişkin intibak yapılmasına imkan tanıyan herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, idare hukuku doktrininde bahsedildiği üzere belirli koşulların varlığı halinde idare işlemini değiştirme yoluna gidebilmektedir. Bu durumda, esasen mevcut idari işlem geleceğe yönelik olarak ortadan kaldırılmakta ve yerine yeni bir idari işlem tesis edilmektedir. İdarenin "idari işlemin değiştirilmesi" şekildeki tasarrufları ile geleceğe yönelik sonuç doğurmak suretiyle hukuka ve mevzuata uygun bir düzeni sağlaması, kamu hizmetinin yürütülmesi ve yasalarla verilen görevlerin yerine getirilmesi ile ulaşılması amaçlanan kamu yararının da bir gereği olarak da karşımıza çıkmaktadır.
Nitekim, Danıştay 5 inci Dairesinin 19/04/2005 tarihli ve E:2001/1048, K:2005/2062 sayılı Kararında, "… Olayda, uyuşmazlığın kaynağı davacının yüksekokul mezunu olduğu halde memuriyete girişte başlangıç derece/kademesinin lise dengi mesleki öğrenimi bitirenlere göre
saptanmış olmasından kaynaklanmaktadır.
Davacının memuriyete başlangıç derece/kademesinin lise dengi mesleki öğrenimi bitirenlere göre saptanmış ise de, memuriyete girişten önce yüksekokul mezunu olduğu ve bu hususun da taraflararasında ihtilafsız olduğu görülmektedir. Hal böyle olunca; davacının memuriyete başlangıç derece/kademesinin yüksekokul mezuniyetine göre belirlenmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır. Dolayısıyla davacının terfisinin de bu husus
dikkate alınarak yapılması gerekmektedir…" denilmektedir.
Ayrıca, 657 sayılı Kanunun "Kademe ve kademe ilerlemesi" başlıklı 64 üncü maddesinde yer alan "Kademe; derece içinde, görevin önemi veya sorumluluğu artmadan, memurun aylığındaki ilerlemedir.
Memurun kademe ilerlemesinin yapılabilmesi için bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması ve bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması şartları aranır…" hükmü ile "Derece yükselmesinin usul ve şartları" başlıklı 68 inci maddesinin (A) fıkrasında yer alan
"Derece yükselmesi yapılabilmesi için:
a) Üst derecelerden boş bir kadronun bulunması,
b) Derecesi içinde en az 3 yıl ve bu derecenin 3 üncü kademesinde 1 yıl bulunmuş,
c) Kadronun tahsis edildiği görev için öngörülen nitelikleri elde etmiş olması şarttır." hükmü doğrultusunda memur olarak çalışılan sürelerin her yılı için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi öngörülmüş olup, yine aynı Kanunun 166 ncı maddesinde "Kademe ilerlemesinde Devlet Memuru, bu ilerlemeye müstehak olduğu tarihi takip eden ay başından itibaren aynı derecenin bir ileri kademesine ait aylığa hak kazanır. " hükmü ile 167'nci maddesinde "Derece yükselmesinde veya daha aşağı derecelere atamada memur, yükseldiği veya atandığı derecenin görevine başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren bu derecenin 161 inci maddeye göre kazandığı kademe aylığını alır.
Ancak, yürütülmekte olan görevin niteliğinde bir değişme olmaması halinde derece yükselmesine ilişkin onayın geçerlilik tarihini takip eden ay başından itibaren bu derecenin 161'inci maddeye göre kazandığı kademe aylığını alır." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; ön lisans düzeyinden girdiği 2014 yılı KPSS sonucuna göre geçerli bir puanla mevzuata uygun şekilde 17/06/2015 tarihinde 657 sayılı Kanuna tabi Devlet memuru statüsünde göreve başlayan ancak atama başvurusu esnasında bitirdiği üst öğrenimine ilişkin lisans diplomasını ibraz etmeyen Başkanlığınız personelinin memuriyete giriş derece ve kademesinin, öğrenim durumuna uygun hale getirilmesini teminen, lisans diplomasını ibraz etmek suretiyle talepte bulunduğu tarihten geçerli olmak üzere 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasında lisans öğrenimini bitirenler için belirlenen giriş derece ve kademe dikkate alınarak belirlenmesi ve memuriyette geçen hizmetlerinin de her yılı için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi uygulanarak giriş derece ve kademesi üzerine ilave edilmesi suretiyle gerekli değişikliğin yapılmasının mümkün olduğu değerlendirilmektedir.
