İşçisine ev yapan da var kâr payı veren de

Kazancını işçileriyle, çalışanlarıyla paylaşan bir iş adamı İbrahim Erdemoğlu. Türkiye'de insan odaklı şirketlerden Erdemoğlu Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Erdemoğlu, bu görgüyü babası, şirketin kurucusu merhum Mehmet Erdemoğlu'ndan öğrendiğini, babasının öğrettiği ilkelerle hareket ederek, çalışanları aileden biri olarak gördüklerini söylüyor. Yıllık 3 milyar liralık cirosuyla dünyanın halı üretiminde lider şirketi olan holding, çalışanlarına ev yaptırıyor, yıllık kârının yüzde 10-15'ini de ikramiye olarak yıl sonunda dağıtıyor. Kâr, her yıl iki bayramda çalışanlara ikramiye olarak veriliyor. Kâr yüksekse bu ikramiye dört maaş tutarında oluyor. İbrahim Erdemoğlu çalışanlarının piyasa şartlarının üzerinde ücret aldığını söylüyor. Ayrıca onlara yapılan sosyal yardımlarla çalışanlarının hayat kalitesinin yüksek olduğunu sözlerine ekliyor.

HER ŞEY İKİ TEZGAHLA BAŞLADI
Şirketin kurucusu Mehmet Erdemoğlu'nun iki dokuma tezgahıyla temelini attığı Erdemoğlu Holding'de 7 bin işçi çalışıyor. Erdemoğlu'na göre işçiye yapılan yatırım şirket gelirlerine de olumlu yansıyor. Son olarak Sasa şirketinin yüzde 51'ini Sabancı Holding'ten 102 milyon dolara satın alarak adından söz ettiren Erdemoğlu Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Erdemoğlu, kazancını neden çalışanlarla paylaştığını ve bunun nasıl işe yaradığını Pazar SABAH'a anlattı.

- Nedir Erdemoğlu Holding'in kuruluş hikayesi?
- Babamız ve kurucumuz Mehmet Erdemoğlu, 1931 yılında o zaman Malatya'ya bağlı Besni ilçesinde doğdu. O dönemin geleneklerine uygun olarak daha ilkokul çağında, bir dokuma ustasının yanında çıraklık yapmaya başlamış. Aza kanaat etme, tevazu, komşusunu gözetme, ticarete hile karıştırmama, sözünde durma gibi ilkelerin öne çıktığı Ahilik kültürü ile yoğrulmuş çok özel bir insandı. Ticaret hayatına 1970'de ailesiyle birlikte göç ettiği Gaziantep'te iki kilim tezgahı ile başladı. 1983 yılı halı üretiminin başlangıç yılı. 'Besnili Bilge' olarak anılan babamızı 2006'da kaybettik. Kimseyi kırmadı, kimseyi eleştirmedi. Bizzat yaşayarak, derviş halini bizlere gösterdi. Ne şart olursa olsun, şükrederdi.

- Yani çalışanlarına karşı paylaşımcı olmanız babanızın sayesinde?
- Bizim çalışanlarımıza yaptığımız katkılar hep babamızın bize öğrettiği ilkelerden kaynaklanıyor.

- Peki çalışanlarınıza yaptığınız katkılar onların iş verimliliğini artırıyor mu?
- 2001 krizinin ardından, 2002 yılında çalışanlarımız için konut projesi gerçekleştirdik. O dönemde faizler yüzde 60'lardaydı. Biz öyle bir dönemde bu işe başladık. Krizde insanlar işçi atarken, biz çalışanlara konut vermek için harekete geçtik. Bizde insan ayrımı yok, herkes becerisine göre ücret alır ancak insani açıdan kimse farklı değildir. Herkes aynı yemeği yer, başta ben olmak üzere, müdürlere farklı, işçiye farklı yemek verilmez. Biz hangi hastaneye gidiyorsak, tüm çalışanlarımızı aynı hastaneye göndeririz. Tüm masrafları şirketimiz öder.

800 İŞ ÇİMİZ EV SAHİBİ OLDU

- Konut projesi nasıl başladı?
- 1983 yılına kadar kirada oturuyorduk. O dönem bir halı tezgahımız var. 1983'te ailece kendi evimize çıktık. Ev sahibi olduğumuz zaman annemin yaşadığı sevinci hiçbir zaman unutamam. 1990'da evlendim. 130 metrekarelik bir ev aldım. 2000'li yıllarda Gaziantep'te 43 villalık bir site yapılıyordu, sitenin geliri de Gaziantepspor'a verilecekti, o zaman biz de villaya üye olalım dedik. Bir gün inşaatı gezmeye gittik. Benim oturduğum ev 130 metrekare, 650 metrekarelik villanın salonu benim ev kadar. Bunları görünce, "Sen burada nasıl oturacaksın, burada oturmak için ne yaptın?" diye sordum kendi kendime. Buna cevabım, "Tüm çalışan arkadaşlarımızın sayesinde, onların emeği karşılığı ben bu evi alabiliyorum. Keramet bende değil" oldu. Ben de onlar gecekonduda yaşarken, benim burada oturmam doğru değil diye düşünerek, hemen müdürümü aradım ve "Belediyeden bedeli karşılığı bir arsa alalım" diye talimat verdim. 40 dönümlük bir yer bulduk. Burayı satın aldık. Önce 250 konuta başladık. En kıdemlilerden başlayarak işçilerimize ev vermeye başladık. Şu anda 812 konutumuzu çalışanlara teslim ettik. Son partiyi 2014'te verdik. 132 metrekarelik bu evlerin bugünkü değeri 200 bin TL civarında. İlk etap 18 bin, ikinciler 30 bin ve son etaptakiler de 70 bin lira ödeyerek evlerin sahibi oldular. Toplam harcama miktarımız 107 milyon lirayı buldu.

YARDIMDA KARŞILIK BEKLENMEZ

- İşçilerinize yaptığınız bu sosyal yardımlar, şirkette verimliliği artırıyor. İşçiye yapılan katkıların karşılığını kurumsal olarak alıyor musunuz?
- Karşılık bekleyerek yardım yapmaya başlarsanız, oluşacak küçük olumsuzluklardan demoralize olursunuz. Kesinlikle böyle bir şey beklemeyeceksiniz. Ama doğru olan bir şey var, nerede olursanız olun, ne yaparsanız yapın, yaptığınız iyiliğin karşılığı er ya da geç gelir sizi bulur. Hiç kimse aptal değildir. Yapılan iyiliği de kötülüğü de anlar. O sırada sesinin çıkmaması zannetmeyin kandırıldığı anlamına gelir. Yani dönecek diye yaparsanız, yanlış olur. Ama bu yapılanlar bize katkı sağladı mı diye bakacak olursanız, şöyle anlatayım: 1983 yılında iki dokuma tezgahı olan bir şirket olarak başladık. Daha arabamız bile yoktu. Oralardan bu seviyeye geldik. Bu sorunun cevabı budur.

BAŞARIYI PAŞLAŞMAK ÖNEMLİ

- Peki 7 bin işçiniz var, proje burada duracak mı?
- Gaziantep'teki 800 işçimize ev verdik. Yeni arsa talebimiz oldu. Çünkü daha ev sahibi olmayan çalışanlarımız var. Dinarsu fabrikamızın olduğu Çerkezköy'de belediyeden arsa talep ettik. Torbalı'da mobilya fabrikamız var. Orada da arsa talep ettik. Arazilerin 30-40 dönüm olmasını istiyoruz. Projeler en az 200 konutla başlayacak. Devamı gelecek. Çalışanlardan, ödeyebilecekleri seviyede bir katkı payı alıyoruz. İşçilerimizin eve yaptığı ödemeler, onların kira miktarlarını aşmayacak. Biz bu işi hayır yapmak olarak değil, elde edilen kârın paylaşımı olarak görüyoruz. Zaten kâr etmesek, bunları yapamayız. Kârı da işçilerimiz sayesinde yaptığımız için bu başarıyı onlara paylaşmak istiyoruz. Çalışanlarımızın büyük kısmı bizden ev sahibi olacak. Çünkü, annebabamızın bize öğrettiği bir şey var. Bu dünyada hiçbir şey bizim değil. Sadece sorumluluğumuz var. Bu da herkese karşı... Zaten benim derseniz, sizin olan bir şeyi paylaşamazsınız.

2016'DA 700 KİŞİ ALINACAK
Üretime 1970'de iki kilim dokuma tezgâhı ile başlayan Erdemoğlu Ailesi, 1998 yılında Merinos Halı San. ve Tic. A.Ş. olarak aile şirketi adını değiştirdi. Bünyesine daha sonra Dinarsu, Padişah markalarını da katan, halının yanı sıra mobilya, ev tekstili ve iplik sektörlerinde de büyük yatırımlar yapan firma, 2010'da tüm şirketlerini tek bir çatı altında toplayarak Erdemoğlu Holding'i kurdu. Şirket bugün Merinos, Dinarsu, Padişah, Efsane, İmparator ve Boğaziçi markaları ile parça halıda dünya lideri. Holding, gelecek yıl yüzde 20-25 oranında büyümeyi hedefliyor. Bu da 700 kişiye istihdam sağlayacak.

OKUL DA CAMİ DE YAPTIRIYOR

"Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın, paylaşım konusunu gündeme getirmesini çok olumlu görüyorum. İnşallah bunu başka patronlar da yapar. Biz aynı zamanda okul yaparak devlete veriyoruz. Şu anda özel, devlet okulları üniversiteler de dahil, Türkiye çapındaki 2 bin öğrenciden biri bizim yaptırdığımız okullarda okuyor. Adıyaman Besni'de bir fakülte yapıyoruz. Hatta orada 5-6 fakülteli Besni Üniversitesi yapmak istiyoruz. Mimarlık Fakültesi bitmek üzere... Yeni hükümetten onay alırsak diğerlerine de hemen başlayacağız. 500'e yakın üniversite öğrencisine aylık 200 bin lira civarında burs veriyoruz. Burs verirken tek kriterimiz o çocuk bursu alamazsa okuyamayacak olması. Gaziantep'te annemiz Selvi Erdemoğlu adına 5 bin kişilik cami yapılıyor. Babamızın adına da yaptırmıştık. Ayrıca üst düzey çalışanlarımızı şirketlerimizin kârına ya da direkt hisseden ortak etme projesi üzerinde çalışıyoruz. Üst düzey yöneticilerimizi de çalıştığı firmalara ortak yapacağız. Bunu da babamızdan öğrendik."

HULUSİ KENTMEN RUHUNU YAŞATAN PATRONLAR

G-20 Antalya Zirvesi'nde mühim iş adamlarımızdan Ali Koç "Eşitsizliğin ortadan kalkması için kapitalizmin ortadan kalkması gerekir. Ben en azından eşitsizliğin minimum seviyeye indirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Gerçek sorun kapitalizmdir" diyerek sürpriz ve şaşırtıcı bir çıkış yaptı. Koç'un söylediklerinin üzerinden birkaç gün sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yine G-20 Antalya Zirvesi'nde küresel sermayedarlara ve iş adamlarına seslenerek"Toplumun tümü refah artışından pay almalı. Paralar ölenle beraber gitmiyor. O halde gel bunun bir kısmını işçinle paylaş. Ben işverenlere şunu tavsiye ediyorum. Biraz az kazanın ve kazandıklarınızı dar gelirlilerle paylaşın. Fakiri tahrik etmeyelim" dedi. İş adamlarının çalışanlarıyla kazancını paylaşması hiç de alışıla geldik bir durum değil. Hani Hulusi Kentmen gibi babacan patronlar filmlerde olur diyebilirsiniz. Çünkü günümüzde bırakın kazanç paylaşımını çalışanların hak ettiği ücreti alabilmesi bile lüks hale geldi. Ama G-20 Antalya Zirvesi gösterdi ki patronların daha fazla kazanç hırsına artık Ali Koç gibi büyük sermayedarlar bile eşitsizliği körüklediği için itiraz ediyor. Bunun için Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 'paylaşın' öğüdü önemliydi.

ÇALIŞANLARA MİLYON DOLAR
Peki kazancını çalışanlarıyla paylaşan iş adamı var mı? Şaşıracaksınız ama var! İlk akla gelen isim de online yemek siparişi verilebilen yemeksepeti.com kurucularından Nevzat Aydın. Onun hemen akla düşmesinin nedeni olayın sıcaklığı ve bu kazanç paylaşım vakasının çok fazla haberleştirilmesi. Bilindiği üzere Aydın 15 yıl önce dört ortak kurdukları yemeksepeti.com'u bu yıl Almanlar'a 589 milyon dolara sattı. Paranın 27 milyon dolarını da 114 çalışanına paylaştırdı. Aydın bildik iş adamlarından değil. O yeni nesil girişimcilerden. Ne kendi ne de ortakları namlı ailelerin çocukları. Aydın, Yemeksepeti'ni kurarken ve büyütürken çalışanlarının çok çaba harcadığını her fırsatta söylüyordu. Bu çabanın bu şekilde ödüllendirmesini kamuoyuna net bir cümleyle açıkladı: "Hak ettiler."

KOMBİ BAŞINA 80 TL
Kazancını paylaşan, onları teşvik eden yeni örneklerden biri de Baymak. Şirket 'kombi satışı yapan bayi ve tesisatçılarına bireysel emeklilik sigortası (BES) hesabı açarak kombi başına katkı payı ödeme' projesiyle bu paylaşımı yapıyor. Proje şöyle işliyor: Bayi ve tesisatçılar kombi sattıkça Baymak, onların BES hesabına kombi başına 80 TL katkı payı yatırıyor. Nisan ayında başlayan projeye yoğun ilgi oldu, binin üzerinde bayi ve tesisatçı aileleriyle BES'e katıldı. Baymak'ın yıl sonu hedefi 2 bin. Kampanya yoğun ilgi görünce uzun vadede hedef de büyütüldü. Yeni hedef 2017 yılında 10 bin bayi ve tesisatçının BES sistemine katılmasını sağlamak. Baymak'ın bayi ve tesisatçılarını BES'e yönlendirmesinin sebebi genel müdürünün geçmiş kariyerini bilenler için şaşırtıcı değil. Baymak Genel Müdürü Ender Çolak, Serbest Piyasa Kurulu Başkan Yardımcılığı yapmış, BES projesini yürüten ekipte çalışmış bir yönetici. Yenilikçi, bunu da "Ana ilkem, her zaman yenilikler peşinden koşmak ve çiğnenmemiş çimenden yürümektir" diyerek dile getiriyor.

BURSLA OKUDU BURS VERİYOR
Çalışanına değer veren bir başka iş adamı ise Isımsan Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Güner. Yeni Asır'da çıkan 'Bu patron kazancını işçilerine harcıyor' başlıklı haberden dolayı kendisinden haberdarız. İşçilerine hayat sigortası yaptırıp ikinci bir gelir elde etmelerini sağladıktan sonra onların ev sahibi olması için arsa satıp alıp binalar dikti. Yaklaşık 50 çalışanını ev sahibi yaptı. Güner'in bu paylaşımı yapmasının sebebi aslında kendi yaşamında gizli. O bir çiftçi çocuğu, üniversiteyi bir profesörün verdiği bursla tamamlayıp makine mühendisi olmuş. Mesleğe başladığında profesörün yanına gidip "Size olan borcumu nasıl ödeyebilirim?" diye sorduğunda profesör ona "Bana borcun yok, sen de benim gibi okumak isteyen dar gelirli kişilere burs sağlarsan beni çok mutlu edersin' demiş. Güner profesörün ricasını hiç unutmamış. Ve şimdilerde elden geldiğince çalışanların hayatına dokunmaya çalışıyor. Ayrıca işçilerinin çocuklarına burs veriyor. Güner'e göre insan çevresindekileri mutlu edemedikten sonra kendi mutluluğunun bir anlamı yok.

HER İŞÇİYE 9'AR BİN LİRA
Güner gibi işçilerinin hayatına dokunan bir başka babacan 'patron' da İzmirli iş adamı İbrahim Kadrıçalı. 1997'de Dekpax adlı bir vida fabrikası açan iş adamı 2011'de fabrikayı İsviçreli bir firmaya devredip emekli hayatına geçiş yapıyor. Yıllar sonra 1997-2011 arasında bu fabrikada çalışan 61 işçi, hesaplarına 9'ar bin lira yattığını görüyor. Önce yanlışlık olduğunu düşünüyorlar. Sonra bu paranın Kadrıçalı tarafından yatırıldığı öğreniyorlar. Kadrıçalı öyle ki işçilerinden birinin vefat ettiğini öğrenip onun hakkı olan parayı da işçinin eşinin hesabına yatırmış. Kadrıçalı zaten fabrikanın satışından önce de işçilerinin maaşlarına zam yapmış, ayrıca satışın hemen ardından her işçisinin hesabına fazladan para da yatırmış. Ama geçen ay işçilerine toplam 546 bin TL'yi yatırması ve olayın SABAH'ta haber olmasıyla bunları öğrenebildik. Kadrıçalı tüm bunlarla ilgili "Bu durum işçilerimle aramdaki hukukla ilgili. Yorum yapmam" diyordu haberde. Lakin tüm bu örneklere rağmen hafta için TÜGİAD Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Ali Yücelen'den bir açıklama geldi. Patronların yeterince kâr ettiği ve artık kazandıklarını çalışanlarıyla paylaşması gerektiği yolundaki tartışmalara karşın Yücelen, Türkiye'de reel sektörün kârlılığının azaldığını; pek çok şirketin çalışanların maaşlarını ödeyebilmek için büyük sıkıntı çektiğini söyledi. Yücelen "Bu çağrı, KOBİ'lerden çok; büyük şirketler, özellikle gayrimenkul ve finans sektöründekiler için geçerli olabilir" dedi.

USTASINA EV ALDI
Gerçekten öyle mi? Ümraniye'de otomotiv tamir işletmesi bulunan bir küçük girişimcinin yaptıklarını anlatalım. İsminin bilinmesini istemeyen bu beyefendi yanında çalışan işçisine ev alıp verdi. Yıllarca her sabah saat 06.00'da işyerini açan, işinin ehli işçisinin işletmesine yaptığı katkıyı fedakarca bulan bu beyefendi işçisi evlenirken banka kredisi ile bir ev alıyor ve evin anahtarını düğün günü ustasına uzatıyor. Onun da bunu yaparken duygusu Nevzat Aydın ile aynı "Hak etti"!