Bebeğin anne karnındaki gelișimi esnasında ihtiyaç duyduğu oksijeni ve besinleri taşıyan göbek kordonu aynı zamanda plasentayı bebeğe bağlıyor ve yaklaşık 50 cm uzunluğundadır. Plasenta içindeki kandan elde edilen kan yapıcı (hematopoetik) kök hücreler kan hastalıkları ve bazı metabolik hastalıklarda tercih edilirken, kordon dokusundan elde edilen mezenkimal kök hücreler, tıpta pek çok alanda halihazırda yürütülen pek çok klinik çalışmada kullanılıyor veya hekimler için alternatif çözümler üretebiliyor.
Geleceğin en önemli tıp olayları arasında yer alan bu kan hücrelerini yapan kök hücreler, kemik iliği nakline ihtiyaç duyulan birçok kan hastalığında kemik iliğinden elde edilen kök hücrelere alternatif tedavi seçeneği olabiliyor. Ayrıca kordon dokusundan elde edilen mezenkimal kök hücreler de ortopedi, romatoloji, oftalmoloji ve immünoloji gibi çeşitli branşlarda klinik çalışmalarda ve Sağlık Bakanlığının izinleri çerçevesinde tedavi amaçlı denemelerde tercih edilebiliyor. Sonuçları ise umut verici olarak değerlendiriliyor.
TARİHİN EN ÖNEMLİ 10 TIP OLAYI ARASINDA
Histoloji ve Embriyoloji Uzmanı Prof. Dr. Utku Ateş, dünyanın en saygın ve prestijli akademik dergilerinden Science'ın, kök hücrelerle ilgili gelişmeleri en önemli 10 tıp olayı arasında gösterdiğinin altını çiziyor. Ateş, şöyle devam ediyor: "Göbek kordon kanı 1988'den beri tedavi amaçlı kullanılıyor ama kamuoyunda hala bilinirliği az. Yoğun olarak sürdürülen araştırmalar neticesinde tedavide kullanılabilen insan hücre çeşitlerine ve kaynaklarına her gün bir yenisi ekleniyor ve yeni kullanım alanlarıyla gittikçe artan oranlarda bu hücre ve dokulara ilgi artıyor."
HASARI DÜZELTİYOR
Kök hücreler, çok sayıda bölünebilme ve kendilerini yenileyebilme yeteneğine sahiptir. Ayrıca kan, kas ve sinir hücresi gibi hücre çeşitlerine kaynaklık ediyorlar. Kök hücrelerin bu özellikleri açısından hasarlı dokuyu onarıp eski fonksiyonunu geri kazandırdıklarını belirten Ateş, "Hedeflenen dokunun veya hasarlı organın işlevlerini eski haline getirmeye büyük katkı sağlayan kök hücreler, yeterli sayıda ve kalitede nakledildiklerinde başarılı tedaviye imkan tanınmış oluyor" diyor.
HEM BEBEK HEM AİLESİ KULLANABİLİYOR
Doğum anında herhangi bir acı vermeden alınan kordon kanı ve dokusunun saklanmasındaki temel amacın, içeriğinde yer alan hematopoietik ve mezenkimal kök hücreler olduğunu belirten Ateş, bunların kolaylıkla toplanıp üst teknoloji ve özel çalışma prosedürleriyle işlenerek kalite kontrol testleri yapılarak kullanıma hazır kök hücreler haline getirildiğinin ve bankalama sistemi ile depolandığının bilgisini veriyor. "Böylece nakil için ihtiyaç duyulduğunda ilgili hekim tarafından hızla ulaşılabiliyor" diyen Ateş, şunları ekliyor: "Depolanan kök hücreler kordon kanını saklatan bebek ve ailesi için kullanılabileceği gibi, ebeveyn onay verdiğinde aile dışı (allojenik) başka hastalarda doku uyumu olması halinde kullanıma da imkan sağlayabilir. Kordon dokusundan elde edilen mezenkimal kök hücreler ise hem kordon dokusunu saklatan bebek ve ailesi hem de başkaları için doku uyumu şartı aranmadan kullanılabiliyor."
