Ülkemizde de her 100 yetişkinden yedisinde, her 100 çocuğun ise 15'inde astım rahatsızlığı görülüyor. Son yıllarda astım krizi ataklarını azaltabilen hatta astımdan koruyan besinlerin varlığının keşfedilmesiyle astım tedavisinde yiyeceklerin de önemli rolü olduğu bulundu. Diyet lifinden yetersiz tüketimin, fast food besinleri sık yemenin ve obezitenin astımın tetikleyicisi olduğu artık bilinen bir gerçek. Bugün sizlere astım hastalığı olup hem de kilo problemi yaşayan herkesin uygulayabileceği 5 günde 2 kg yağ yakan astım tedavisiyle uyumlu özel bir beslenme programımı da paylaşacağım. Ayrıca astım krizlerini azaltan tüyoları da bu satırlarda okuyabileceksiniz.
ASTIM HANGİ ŞİKAYETLERLE SEYREDER?:
Astım hastalarının hava yollarında iltihaplanma vardır. Bu nedenle de bu hastaların hava yollarını döşeyen mukoza adı verilen zar şiş ve ödemli olur. Bu durum da akciğerlerde çevresel uyaranlara karşı aşırı hassasiyete neden olur ve bu hastalarda toz, polen, duman, koku gibi uyarıcılar ile hava yollarını saran kaslar kasılır, ödem ile şişlik artar ve öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüste baskı hissi gibi yakınmalar ortaya çıkar. Bu belirtiler genellikle gece veya sabaha karşı ortaya çıkar, tekrarlayıcı seyreder ve nöbetler halinde gelir.
KALITSAL BİR HASTALIK MIDIR?
Hem genetik hem de çevresel faktörler astım hastalığının ortaya çıkmasında etkili. Anne ya da babadan birinin astım olması durumunda çocuğun astım hastası olma olasılığı 1/3'ken, her iki ebeveyn de astım ise çocukta bu oran 2/3'e yükseliyor. Toz, polen, küf mantarları, hayvan türleri gibi alerjenler, sigara dumanı, ilaçlar, hava kirliliği maruziyeti, sağlıksız beslenme gibi çevresel etmenler ise genetik yatkınlığı olan bireylerde astımın ortaya çıkmasında ve hastalığın ağırlığı üzerinde önemli rol oynuyor. Astımın özellikle alerjik ve sigara kullanan bireylerde ortaya çıkma riski ise daha fazla. Hamilelik döneminde sigara içen annelerin çocuklarında astım gelişme riski 4 kat artıyor.
TANISI NASIL KONUR?
Astım teşhisinden öncelikle hastanın şikayetleri ve astım belirtileri değerlendirilir. Bu süreci fiziki muayene, akciğer grafisi, solunum fonksiyon testleri, kanda alerji tetkikleri izler.
ASTIMDA TIBBİ TEDAVİ NEDİR?
Astımda kullanılan ilaçların çoğu inhalasyon ile verilip doğrudan hava yollarına giderek hızlı etki gösteriyor. Kortizon içeren ilaçlar, bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar ve anti Ig E gibi kontrol edici ilaçlar hava yollarındaki mikrobiyal olmayan iltihabı kontrol altına alıyor ve bu ilaçlar hemen rahatlatıcı etki göstermeyip uzun dönem kullanımda yarar sağlıyor.
ANNE SÜTÜ EN ÖNEMLİ KORUYUCU
Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar; annelerin hamilelik dönemlerindeki beslenme alışkanlıkları ve doğum sonrası çocukların yanlış beslenme biçimleri ile astım hastalığı arasında ilişki olduğu görüşü üzerine yoğunlaşıyor. Bebeğin anne karnında yetersiz beslenmesi ve düşük ağırlıkta olması, prematüre doğumlar, bebeğin yeterli süre anne sütü alamaması astıma yakalanma riskini ciddi ölçüde artırıyor.
YÜKSEK KARBONHİDRATLI BESLENME RİSKLİ
Küçük yaşlardan itibaren aşırı miktarda karbonhidratlı yiyeceklerin tüketilmesi ve kilo fazlalığı astım riskini artıran faktörlerden. Kalori fazlalığı ve aşırı kiloya neden olmaları sebebiyle fazla miktarda karbonhidrat ve şeker tüketiminden kaçınmak astımdan koruyor ve astım hastalarında da semptomları azaltıyor.
ANTİOKSİDANLAR ÖNLEYEBİLİR
Besinlerde bulunan en önemli antioksidanlar A vitamininin ön maddesi olan beta karoten, E ve C vitaminleri, selenyum, bağışıklığı artırıp inflamasyonu azaltarak astım hastalarında fayda sağlıyor. Havuç, ıspanak, marul, domates, patates, brokoli, kavun, portakal ve balkabağı en yüksek oranda beta karoten içeren besinler; C vitamini kaynakları turunçgiller, kivi, çilek, yeşil yapraklılar, yeşil biber, domates ve lahana; E vitamininden zengin yeşil yapraklı sebzeler, bitkisel yağlar, fındık, badem, ceviz gibi kuru yemişler, tam tahıllar ve kuru baklagillere mutlaka beslenmede yer verilmesi gerekiyor.
OMEGA 3 EN ÖNEMLİ BESİN ÖGESİ
Yapılan araştırmalar, omega 3'ten zengin besinlerin astımla ilişkili hücresel olayların baskılanmasında önemli rol aldığını göstermekte. Omega 3 yağ asitlerinin önemli kaynağı olan balıkları haftada iki kez tüketmeye özen göstermenizi, salatalarınıza, çorba, sebze ve baklagil yemeklerinize keten tohumu eklemenizi ve ara öğünlerde 1 avuç çiğ ceviz tercih etmenizi öneririm.
ASTIM HASTALARINDA D VİTAMİNİNE DİKKAT
D vitamininin; bağışıklık fonksiyonlarını iyileştirerek, inflamasyonu baskılayıcı etki gösterip kortizonlu ilaçlara karşı direnci azaltarak ve kortizon ilaçlarının etkilerini güçlendirerek astımlı hastalarda faydalı etkiler yaptığı biliniyor.
KATKI MADDELERİ TETİKLEYEBİLİR
Besinlere renk, koku ve tat vermek ya da koruyucu olması amacıyla eklenen bazı katkı maddeleri de astım hastalığını tetikliyor. Bu katkı maddelerinden astımla kuvvetli ilişkisi bulunanlar; sülfitler ve mono sodyum glutamat'tır. Bu nedenle astım hastalarının bu katkı maddelerinin sıkça kullanıldığı hardal, salamura turşu, meyve suları, mısır şurubu içeren besinlerin tüketiminden uzak durmaları gerekiyor.
TUZ KULLANIMINA DİKKAT!
Diyetle düşük tuz alan hastalarla kıyaslandığında, fazla tuz tüketen astımlılarda solunum fonksiyonlarının daha bozuk olduğu tespit ediliyor ve daha fazla dozda nefes yoluyla alınan kortizonlu ilaçlar kullandıkları belirleniyor. Bu nedenle astımlı hastalarda günlük tuz tüketimini sınırlandırmaları gerekiyor.
5 GÜNDE 2 KİLO KAYBETTİREN ASTIM DİYETİ
KAHVALTI:
2 yumurtalı bol maydanozlu omlet
5-6 adet siyah veya yeşil zeytin
1 ince dilim tam buğday ekmeği
Domates, salatalık, biber çeşitleri, maydanoz, taze nane ve kurutulmuş domates
ÖĞLE YEMEĞİ:
Beyaz peynirli antioksidan salatası, 1 ince dilim karpuz Beyaz peynirli antioksidan salatası Malzemeler: 2 dilim beyaz peynir, 1 kase marul, 2 adet dilimlenmiş salatalık, 1 avuç içi kadar ince kıyılmış maydanoz, 1 avuç içi kadar ince kıyılmış dereotu, yarım olgunlaşmış avokado, 1 yemek kaşığı keten tohumu, 1 yemek kaşığı zeytinyağı ve limon.
YAPILIŞI:
Tüm sebzeleri iyice yıkadıktan sonra ince ince doğrayın, geniş bir kaba alın, üzerine keten tohumu, avokado dilimleri, zeytinyağı ve peyniri ekleyin. Son olarak limonu sıkıp servis edin.
ARA ÖĞÜN:
3 adet gün kurusu kayısı, 3 tam ceviz
AKŞAM YEMEĞİ:
15 adet ızgara sardalya veya 150 gram kadar fırınlanmış somon fileto veya 160 gram ton balığı, bol zeytinyağlı ince kıyım roka domates salatası
