Ülkelerin gelişmişlik düzeyini ölçen en önemli göstergelerden bir tanesi, milli gelirden araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ayrılan paranın miktarı. Avrupa Birliği'nde bu oran, milli gelirin yüzde 2'si, ABD'de yüzde 2.5'i, İsrail'de yüzde 4.5'i ve Güney Kore'de ise yüzde 4'ü. Peki Türkiye'de durum ne? En son kullanılan gösterge olan 2002 yılına göre bu oran bu binde 7! Yani 70 milyonluk Türkiye'de teknolojiye, araştırmageliştirme çalışmalarına topu topu 2.1 milyar dolarlık bir para harcanıyor. İşte TÜBİTAK Başkan Vekili Nükhet Yetiş'in masasının üzerindeki en büyük proje, bu rakamı 2010 yılına kadar yüzde 2'ye çıkartmak...
* Araştırma-geliştirme çalışmalarına daha fazla kaynak aktarılması için çalışmalar var. 2004'te bütçeden 450 milyon YTL'lik bir kaynağın TÜBİTAK'a aktarıldığını biliyoruz. 2006'da da bunun devamı geldi, değil mi?
En önemlisi de bu zaten. Kaynak aktarımı bir yıllık olabilirdi. Hayır, öyle olmadı. 2006 yılında da bunu yüzde 20 artırarak koydular. Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu, bizzat Başbakan tarafından yönetiliyor. Sürdürülebilir ve sağlam bir yapıya oturdu.
KAYNAK BİZİ YORDU!
* Aktarılan kaynakla TÜBİTAK'ta neler değişti?
Böyle bir kaynağın aktarılması bizi soluklandırmaktan ziyade aşırı derecede yormaya başladı. Çünkü önceden sorun kaynaktı. Bize dediler ki; 'Alın, kaynak'. Eskiden bilim dünyamız rahattı. 'Para yok, destek verilmiyor, bu memlekette zaten bilime önem verilmiyor' diyorduk. Oysa şimdi Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu düzenli toplanıyor. Bütün paydaşlar bu işin arkasında. 'Bu para harcanacak mı' diye bir endişe olduğunu biliyoruz. Evet, harcadık.
* Bu para nerelerde kullanılıyor şu anda?
Bu parayla birçok dalda projelere destek veriyoruz. Sanayideki araştırma ve yenilik çalışmalarını destekliyoruz. Projesi onaylanan sanayicilerin harcama sonrası yaptığı masrafların yüzde 50 ya da 60'ını hibe olarak veriyoruz.
* Sanayiye giden para ne kadar olmuştur peki?
Şöyle söyleyeyim; 2002'de 25 milyon dolar civarında olan sanayi desteklerimiz 2005'te 100 milyon dolara çıktı. Bu yılki hedefimiz bunu yüzde 100 artırmak.
ÖĞRENCİLERE BURSLAR ARTTI
* Gelen kaynakla başka neler yapıyorsunuz?
Akademik araştırmaları destekliyoruz. Vakıf ya da devlet üniversitesi diye de ayırmıyoruz. Üniversitedeki öğretim üyeleri projelerini getiriyor. Burada değerlendiriliyor. 2003'te TÜBİTAK'a gelen başvuru sayısı 850 idi ve bunun yaklaşık 450'si desteklenebilmişti. 2005'te ulaştığımız başvuru sayısı 4 bin! Bilim insanı geliştirme programımız var. Yurtdışına doktora ya da araştırma yapmak için giden bilim insanlarını da destekliyoruz. Eskiden 30-40 kişi gidebilirdi, şimdi bu rakam binlere çıktı. Önemli bir yenilik daha var. Eğer siz; fizik, kimya, moleküler biyoloji, sosyoloji, psikoloji, tarih gibi alanlarda üniversite sınavında ilk 5 bine giriyorsanız, bursunuz hazır. Ayda 250 YTL. Buna erken kariyer diyoruz. Dört yılda bu bölümleri bitirir ve aynı dalda yüksek lisans yaparsanız da bin 250 YTL burs veriyoruz. Geçen yıl, 500 öğrenci bu bursu aldı.
