Türkan Dağoğlu'nun başarılı hayatı

0-1 aylık bebekler, yenidoğan kabul edilir ve onların problemleri, sağlık sorunları, büyük bebeklerden çok daha farklıdır.

AK Parti İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Türkan Dağoğlu, 1976'da tıp ihtisasını tamamladığı günden itibaren tek bir hayal peşinde koştu ve 80'li yıllarda tamamen kendisinin ve eşinin çabalarıyla İstanbul Tıp Fakültesi'nde bilimsel anlamda ilk yenidoğan servisini hayata geçirdi: "Tabii o günlerde ve hatta sonrasında siyasete girmek aklımın ucundan bile geçmiyordu. Ama yaşadıklarım, özveriyle çalışan ekip arkadaşlarımın uğradığı haksızlıkları görünce Başbakanımızla bir görüşmemiz sonucunda hem sağlık çalışanları hem de toplum için daha faydalı olabileceğimi düşündüm ve ailemle de konuşup, kararımı verdim" sözleriyle anlatıyor üniversitedeki odasını bırakıp Meclis'e gelişini. Dilerseniz Dağoğlu'nu Ankara'ya getiren nedenlerden önce, "neonatoloji" yani yenidoğan bilim dalının dahi bilinmediği günlerde ülkedeki ilk yenidoğan servisinin kuruluş hikayesini dinleyelim: "İhtisasımı bitirdiğimde hocam ABD'ye gitmemi ve yenidoğan bilim dalı üzerine uzmanlaşmamı nasihat etti. Ben de öyle yaptım ve ABD'nin bu konudaki en önde gelen uzmanı Dr. Rudolf ile çalıştım. Çalışmalarım sırasında gördüm ki bu konu Türkiye için çok büyük bir ihtiyaç. Çünkü o zamanlar bizim ülkemizde yenidoğan servisi diye bir şey bilinmezdi. Bebekler doğar, bebek odalarına gönderilirdi. Hayatta kalabilenler kalır; erken doğanlar, sağlık sorunları olanlar kaybedilirdi." Gerçekten de o yıllarda hatta 80'lerin ortasına kadar ülkede ancak zamanında doğan yani anne karnında 37'nci haftasını dolduran bebekler yaşatılabiliyordu. "Diğer taraftan, çocuklara nasıl yetişkin bir insanın küçüğü gibi muamele edemezsek, yenidoğan da bebeklerin küçüğü demek değildir" diyor Dağoğlu. "0-1 aylık bebekler, yenidoğan kabul edilir ve onların problemleri, sağlık sorunları, büyük bebeklerden çok daha farklıdır.

Örneğin bir haftalık bir bebek için ölümcül olabilecek sarılık, iki aylık bebekte böyle bir sıkıntı oluşturmaz." İşte Türkiye'de daha yenidoğan sarılığına bile tam çare bulunamazken, Dağoğlu ABD'de çalıştığı dönemin en son teknolojik cihazlarıyla donatılmış yenidoğan servislerini memleketinde kurmaya hevesleniyor. "ABD'deki ünitelere girdiğimde sanki fabrikadaymışım gibi sürekli bir ses olurdu; o elektronik aletlerin çalışması, hassas bir şekilde bebeklerin her türlü fonksiyonlarını kontrol edip, dışarı yansıtan cihazların sesiydi bu. İşte bu ses beni çok etkilerdi ve aynısını Türkiye'de de duymayı hep hayal ederdim." Destek de var köstek de… İhtisasını bitirir bitirmez cerrahi asistanı Dr. Temel Dağoğlu ile evlenen ve ilk bebeğini ABD'de dünyaya getiren Dağoğlu, oğulları beş buçuk aylıkken bu hayalle ülkesine dönüyor. Oğlu bir yaşına girerken tekrar bir hamilelik yaşayan uzman, ikiz kızlarını beklemeye başlıyor ve iki yıl mesleğine ara veriyor. Sonrasında yeniden İstanbul Tıp Fakültesi'ne dönen Türkan hanım, kurmak istediği yenidoğan servisi projesiyle hemen dönemin dekanına başvuruyor. Dekan iyi niyetli olsa da cevabı ümit kırıcı: "Elbette destek vermek isteriz ama daha yetişkinlere layıkıyla bakamıyoruz. Sizin el kadar çocuklarınıza bu kadar büyük bir maddi desteği nasıl sağlayalım?" Gerçekten de söz konusu proje çok maliyetli. Bugün bile bir prematüreyi yaşatmak için en az 100 milyon TL'lik yatırım yapıp, her gün de 2-3 bin TL tutarındaki bakımını sağlamak gerekiyor. Dağoğlu o günkü hayal kırıklığını şöyle dile getiriyor: "O günlerde ABD'deki sistem bizim 50 yıl ilerimizdeydi. Sistemi görmüştüm, yenidoğan bebekleri nasıl yaşatabileceğimizi biliyordum. Ama elimizde teknoloji ve ekip olmadığı için bebekler gözümün önünde yaşamlarını yitiriyordu. En sonunda eşime artık dayanamayacağımı, üniversiteden ayrılacağımı söyledim."

"Elbette biz bunları yaparken de itiraz eden, destek olmak istemeyen hocalar oldu. Örneğin merkezi oksijeni getirmek için kurul kararı gerekiyordu, orada bile sıkıntılar yaşandı. Oysa biz çok önemli iki başarıyı gerçekleştirdik: İlk olarak anne sütüne çok önem verdik, süt bankaları kurduk ve böylece bebek servislerinden enfeksiyonları kovduk.İkincisi de akciğer sorunuyla doğan prematürelerde yaşam kurtarıcı olan Sülfaktan isimli ilacı ilk kez biz kullandık." Altı buçuk aylık doğan bebeği bile kurtardılar Dağoğlu, bu ilacın kullanılmasına onay için öncelikle İngiltere'den bir ekibi Türkiye'ye davet ediyor ve ilacın ünitede ihtiyaç duyan bebeklere verilmesi kabul ediliyor. Ne var ki, ilacın maliyeti çok yüksek. Oysa çoğu prematüre olan bebek ailesinin ne sigortası var, ne de hastanenin bu ilacı karşılayacak maddi gücü. Ünite sayesinde artık erken doğan bebekler yaşatılabiliyorken ne yazık ki bu kez de akciğer problemleri nedeniyle bazı bebekler hayatını kaybediyor. "İşte o zaman yine derneği devreye koyduk ve bağışlarla bu ilacı almaya başladık." Elbette yeni kurulan yenidoğan ünitesinin başarıları duyuldukça da hastalar kadar yardımseverlerin sayısı da yükseliyor. Akciğer sorunuyla doğan bebeklerin yaşamını kurtaran Sülfaktan'ın da Türkiye'de ilk kez kullanılması aslında hem hasta hem de yardımsever bir aile sayesinde gerçekleşiyor:

Dağoğlu'nun yenidoğanları mutlu ve sağlıklı yaşatmaya adadığı mesleki ömrü, bu hizmetlerle de sınırlı kalmıyor. Kan uyumsuzluğu olan bebeklerin tedavisinde geliştirdiği yöntem, bugün tıbbın kutsal kitabı olarak bilinen Cochrane'de gerekli durumlarda uygulanacak birincil tedavi olarak geçiyor. Bu çalışmayla ABD'de yılın kadını ödülünü alan uzman aynı yıl, Oxford Üniversitesi'nde düzenlenen foruma davet ediliyor ve şeref madalyası ile onurlandırılıyor. Diğer taraftan Kral Faysal Ödülleri için de rektörlüğe davet geliyor ve aynı çalışma ile İstanbul Üniversitesi'nin bu ödüllere başvurabileceği belirtiliyor. Ne var ki bu durum yine üniversitede bazılarının huzurunu kaçırıyor ve isnatsız bahanelerle çalışmanın ödül için başvurusu engelleniyor. "Sonraki yıllarda Başbakanımızın da aldığı bu onur ödülü, belki de ilk kez üniversitemize verilecekti" diyor Prof. Dr. Dağoğlu "Bu da hem üniversitemiz hem de ekibimiz için büyük motivasyon olacaktı.

Dağoğlu her fırsatta yenidoğan ünitesinde teknoloji kadar ekibin de çok önemli olduğunu vurguluyor. "Neyse ki bu açıdan çok şanlıydım. Çok çalışkan, meraklı, özverili bir ekibimiz vardı." Zaten Prof. Dr. Dağoğlu'nu siyasete iten asıl sebepler arasında o dönemde birlikte çalıştığı iki bilim insanına yapılan haksızlıklar, önemli yer tutuyor. "Yenidoğan konusu bir meslek değil, bir yaşam tarzıdır. Tam da bu yaşam tarzını benimsemiş, çok çalışkan iki doçentim vardı. Öyle ki 1999 Depremi'nde hastaneye koştuğumda, onlar da hastaneydiler. İkisine de kadro verilmesi gerekiyordu. Zamanın rektörü Kemal Alemdaroğlu'ydu. Ekip arkadaşlarımdan birinin eşi de türbanlıydı, kurunun yanında yaş da yandı maalesef. Biz onların kadrosunun, o zamana kadar büyük emek verdikleri yenidoğan ünitesinden gösterileceğini ümit ederken, arkadaşlarımız medikososyal bölümüne gönderildi. Elbette kabul etmediler ve biri Afyon'da profesör kadrosunu alıp, orada yenidoğan servisi kurdu. Diğeri de yenidoğan servisi kurmak üzere Vakıf Gureba'ya gitti. İşte ben o zaman çok yalnız kaldım." Bir yandan haksızlıklar olsa da onun sayesinde yaşama bağlanan bebekler ve aileler tabii ki her zaman baskın geldi ve Prof. Dr. Dağoğlu yıllarca üniversitesine, ünitesine hizmet etmeye devam etti. Ta ki Başbakan'ın teklifine kadar. "Düşündüm, evle de tartıştım ve neredeyse bir günde kararımı verdim" diye anlatıyor siyaset serüveninin başladığı günü. "Daha faydalı olacağıma inanıyorum. Tam Gün Yasası ile yeni düzenlemeler konusunda çalışıyorum. Yakın zamanda intern çalışan tıp öğrencilerine de ücret ödenmesi için çok uğraştım. Tabii yenidoğanları da unutmadım. Hâlâ Türk Neonatoloji Derneği'nin başkanlığını yürütüyorum."

ABD'deki sistem bizim 50 yıl ilerimizdeydi. Elimizde teknoloji ve ekip olmadığı için bebekler gözümün önünde yaşamlarını yitiriyordu.

ASLI ORTAKMAÇ
Fotoğraflar:ERGUN CANDEMİR