Antalya’da 20. yüzyılın başında yapılan nüfus sayımına göre 235 kişiden oluşan Yahudi cemaatinden bugüne somut olarak yalnızca bir mezar taşı kaldı. Antalya Arkeoloji Müzesi Müdürü Mustafa Demirel, müze bahçesinde sergilenen mezar taşına ilişkin, “Yazıtın üzerinde yapılan bilimsel çalışmalarda bu parçanın 18 Kasım 1905 yılında vefat eden Haham Raphael Moshe’e ait olduğu anlaşıldı. Müzemizde bu türde başka örnek parça yok” dedi.
Geçmişten bugüne sayısız medeniyete ev sahipliği yapan Antalya, içerisinde farklı din, ırk ve birçok kültürü de barındırıyor. Bunlardan en dikkat çekeni ise yakın tarihe bakıldığında Antalya Yahudi cemaati. Antalya Arkeoloji Müzesi bahçesinde sergilenen İbranice yazılı mezar taşı, yakın dönem Antalya Yahudi tarihi açısından tek olması ile dikkat çekiyor. 2009 yılında Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü bahçesinde yer alan birkaç tarihi eser ile birlikte Antalya Arkeoloji Müzesi’ne taşınan mezar taşındaki İbranice yazılar Türkçe’ye çevrildi. Çeviri sonucu mezar taşının 18 Kasım 1905 yılında hayatını kaybeden Haham Raphael Moshe’ye ait olduğu ortaya çıktı. Kent tarihi açısından büyük önem taşıyan mezar taşı, getirildiği tarihten itibaren İbranice çalışmalara ve bilimsel makalelere konu oldu.
“Yazıt çalışan araştırmacıların ilgisini çekiyor”
Mezar taşı hakkında bilgi veren Antalya Müze Müdürü Mustafa Demirel, “Mezar taşı, İbranice yazıtlı. 2009 yılında Antalya Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü’nün bahçesinde yer alan birkaç tane mimari parça vardı. Onlarla birlikte alıp müzeye getirdik. Yazıtın üzerinde yapılan bilimsel çalışmalarda bu parçanın 18 Kasım 1905 yılında vefat eden Haham Raphael Moshe’e ait olduğu anlaşıldı. Müzemizde bu türde başka örnek parça yok. Mezar taşı, İbranice yazıt çalışan araştırmacılar tarafından ilgi çekiyor. O anlamda gelip yazıt üzerinde çalışan, bilimsel yayın yapan araştırmacılar mevcut. Herkese gelip mezar taşını ve müzede bulunan diğer parçaları görmelerini kesinlikle tavsiye ediyorum” diye konuştu.
İbranice yazıtlı mezar taşının Türkçe çevirisi ise şöyle:
“Gerçek yargıca selam olsun. Bedeni burada yatıyor fakat ruhu yükseklere çıktı. Raphael Moshe Şohami, mekanı cennet olsun. Musa, 20 Hişvan 5666 Şabat arifesinde vefat etti. Ölümü, günahlarına kefaret olsun.”
