Hamilelik döneminde salgılanan hormonların ve içinde bir bebek büyütmenin etkisiyle, kadınlar annelik rolüne girmekte zorlanmıyor. Erkekler ise eşlerindeki değişimleri izleyip, babalık rolü için psikolojik bir hazırlık içine giriyorlar. Buna rağmen, doğum sonrası nasıl bir duygu yaşayacakları konusunda fazla fikirleri olmuyor. Ama bu sabırlı bekleyişte final anı gelip de bebeklerini kucaklarına aldıklarında; daha önce hiç yaşamadıkları ve tatmadıkları "Baba olma" duygusuyla tanışıyorlar. Küçücük bir bebeği büyütecek olmanın gururunu yaşıyorlar. Çocuklar açısından baktığımızda ise, onların kendilerini güvende hissetmeleri ve kişiliklerinin oluşumu açısından babaları, çok önemli… Babalar çocukları için her zaman çok değerli ve önemli. Haziran ayının 3. pazarı kutlanan "Babalar Günü" babalarımızın değerini ve sevgisini vurgulamak için bir bahane aslında... Baba olmanın yararları kadar, zor yanlarının da olduğunu belirten Uzman Psikolog Yüksel Artar, bu yolda yaşananları anlattı. Ayrıca bazı ünlü ve farklı meslek gruplarından babalar da "baba olmak"la ilgili duygularını bizlerle paylaştı. Hayatımızın en önemli kahramanları olan babalarımızın Babalar Günü kutlu olsun!
Bebeğe alışma süreci
18 aya kadar uzayabilir Baba olmak, anne olmakla kıyaslandığında çok daha zor uyum sağlanan bir duygudur. Babalık duygusu annelik gibi içgüdüsel ve hormonal değildir. Bu nedenle baba olmak için duygusal bir hazırlık gerekir. Anne adayları annelik, hamilelik ve bebek konularında düşünüp niyet ettikleri andan itibaren hormonlarının harekete geçmesiyle, babadan daha şanslı bir konumdadırlar. Hamilelik döneminde vücutta salgılanan hormonlar, kadınları anneliğe adım adım hazırlar. Babalar bu konuda annelere göre daha fazla çaba göstermek zorundadır. Mesela bebek 6 aylık olduğunda, anne ve bebek arasındaki iletişim bir düzene oturur. Oysa erkeklerde bu alışma sürecinin 18 aya kadar uzadığı görülür. Eşlerin planlayarak çocuk sahibi olmaları, anne ve babalığa duygusal bakımdan hazır olmaları açısından en etkili faktörlerden biridir.
Adım adım baba olmak...
Artık erkeklerin giderek artan bir şekilde eşlerinin hamilelik sürecine destek olmayı arzu ettikleri görülür. Hamilelik sırasında kadın, yaşadığı fiziksel ve hormonların yarattığı ruhsal değişimlerden dolayı çevresinden ve özellikle eşinden yoğun bir anlayış bekler. Hamilelik sürecinde baba adayı, neler olup bittiğini öğrenmek ve eşine destek olabilmek için doktor kontrollerine mutlaka gitmelidir. Özellikle ilk kalp atışını duyması, muayene gününde ya da ultrason görüntülerinde bebeği görmesi ve onun varlığına birlikte sevinç duyması, eşlerin birbirine olan bağlılığını artırır. Hamilelik döneminde bir kadının en büyük ihtiyacı, sevgi ve güven duygusunun karşılanmasıdır. Baba adayları, eşlerinin hormonlarının neden olduğu değişken duygulara karşı duyarlı olmalı ve anlayışlı davranmalıdır. Eğer imkan varsa anne ile birlikte doğuma hazırlık kurslarına katılmalıdır. Kurs sırasında babalar, eşini ve bebeğini daha yakından tanıma fırsatı bulabilir. Onların hissettikleri duyguları ve geçirdikleri değişimi daha iyi algılar. Aile olarak ortak bir dil konuşmaya ve birbirlerine destek olmaya başlayabilirler. Öğrendikleri teknikleri birlikte uygulayıp doğumun her aşamasını, eğer isterlerse birlikte yaşayabilirler. Bunu yapmaya imkan yoksa, anne ile birlikte hamilelik, doğum ve çocuk gelişimi konularında bilgilendirici yayınları okuyup izleyebilir. Yaşamlarının ritmini değiştirecek bu sürece birlikte hazırlanmaya çalışmalıdır. Bebeğin ilk ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan alışverişte annenin yanında olmalı ve onu yalnız bırakmamalıdır. Eşler bu dönemde duygularını daha sık birbirleriyle paylaşmalıdır. Doğacak çocuklarıyla ilgili birlikte hayal kurabildikleri, gibi yaşadıkları korku ve endişelerini de dile getirmelidirler. Bazen bu süreçte kendilerini dışarıda kalmış gibi hissedebilirler. Bu dışlanma ve yalnız kalma korkularını mutlaka eşleriyle paylaşmalıdırlar.
Babalık rolü erkeği daha güçlü kılar
Anne ve babasından başka hiçbir koruyucu ve yol göstereni olmadan hayat yolculuğuna başlayacak bir bebeğin sorumluluğu, hayat boyunca alınacak en büyük, en kutsal, en heyecan verici ve aynı zamanda en ağır sorumluluktur. Diğer yandan fiziksel, zihinsel ve duygusal tüm ihtiyaçları karşılanmış çocuklarla birlikte olmak müthiş bir keyif ve ayrıcalıktır. Ancak bebeğin ihtiyaçlarına yeterince yanıt verebilmesi için de anne-babanın kendi ihtiyaçlarını da asgari düzeyde karşılamış olması gerekir. Baba olma sorumluluğu erkeğin kendisini daha iyi tanıma, geliştirme ve ruhsal gücünü genişletme çabası içine iter. Erkeği zamanla daha olgun bir kişi olmaya yöneltir. Ayrıca bir bebeğin babası ve anne olan bir kadının eşi olma duygusu, erkeği yaşam içinde daha güçlü kılar ve duruşuna yeni anlamlar ekler.
Çocuk için baba güven sembolü
Aile üçgeninin bir bacağında anne, bir bacağında baba vardır. Çocuk bu üçgenin iki ayağının varlığıyla kendini güvende hisseder. Güven duygusu ise çocuğun kişiliğinin oluşması ve sağlıklı gelişmesinde çok etkilidir. Baba, çocuğun yaşamında yeterince etkin olmadığında üçgen bozulur ve çocuğun güven duygusu eksik kalır. İlk aylardan itibaren babalarının yakın ilgi ve bakımıyla büyüyen bebekler sevgi ve güven açısından doyum sağladıkları için çevreleriyle iletişim kurmakta daha istekli ve sorumluluk sahibi olurlar. Ayrıca çocukların zihinsel gelişimleri ve akademik başarılarında babanın ilgisinin önemli bir faktör olduğu da bilinir. Anne nasıl bir çocuğun iç dünyasını besliyor ve temsil ediyorsa, baba da çocuk için dış dünyanın temsilcisidir. Babanın toplumsal yaşam içindeki duruşu ve tavır alışı, çocuğun örnek aldığı tutumlardır.
Baba olmaya hazır mısınız?
Bir erkeğin baba olmaya hazır olması için öncelikle düzgün giden, uyumlu bir birlikteliği olması gerekir. Çünkü çocuk ciddi bir yük ve sorumluluk getirir. Böyle bir sorumluluğu sadece sağlam temeller üzerine kurulmuş bir beraberlik kaldırabilir. Baba olmaya, bebek henüz anne karnındayken hazırlanmaya başlanmalıdır. Annenin karnına dokunan ve bebekle konuşan baba, doğacak çocuğuna karşı bağını güçlendirirken bebek de babanın varlığını hisseder. Çünkü bebekler anne karnındayken bile farklı sesleri algılayıp cevap verebilirler. Doğumdan sonra ise tıpkı anne gibi babanın da çocukla duygusal ilişki kurabilmesi için onunla fiziksel temasa geçmesi gerekir. Bebeği zaman zaman kollarına alıp sevmeli, gazını çıkarıp rahatlamasına yardım etmeli ve onunla coşkulu konuşmalar yapabilmelidir. Her sıkıntısında güven veren ve onu yatıştıracak şefkatli sesiyle ona hitap etmelidir. Anneye de bebek bakımında moral ve destek vermelidir. Babalığa alışmanın en güzel yollarından biri de, hayal kurarak bebeğe zihninde ve kalbinde yer açmaktır. Kendilerini çocuğuyla oynarken, bisiklet kullanmayı öğretirken, tatile giderken ya da babasından öğrendiklerini anlatırken hayal etmek, ileride çocuklarıyla yapacaklarının bir provası olabilir. Bu hayallere eşinin de katılmasını sağlamak, bir aile olmanın sıcaklığını hissetmeyi kolaylaştırır.
İyi baba olmanın püf noktaları
- Baba olmak anne olmanın yanında genellikle daha az dile getirilir. Birçok kişi çocuğun yaşamını tamamen annenin etkileyeceğini düşünür. Çocukla kurulan ilişkide genelde anne ön planda iken baba geridedir. Oysa çocuğun hayatında babanın rolü en az anne kadar önemlidir. Babaların çocuklarıyla iletişim kurması onlara zaman ayırması, hayatı onlarla paylaşması çok önemlidir.
- Aile içi ilişkilerin sevgi içermesi gerekir. Baba çocuğuna sevgi verebilmelidir. Eşlerin birbirlerine karşı sergiledikleri tutum, sevgi paylaşımları ve mutluluk ilk adım olacaktır.
- Baba çocuğun zorlandığı her türlü durumda yanında olabilmeli, varlığını hissettirmelidir. Çocuk babasına kolayca ulaşabilmelidir.
- Çocukların yaş ve cinsiyetlerine göre farklı desteklere ihtiyaçları vardır. Baba çocuğuna bu anlamda destek verebilmelidir. Duygusal destek en çok gereksinim duyulan destek türüdür, maddi destek ise aileden aileye farklılıklar gösterebilir.
- Baba çocuğuna hoşgörülü olabilmelidir. Gerektiği zaman çocuğun neden olduğu eksiklik ve hataları anlayışla karşılayabilmelidir.
- İster kız ister erkek olsun bir babanın çocuğu ile paylaşabildiği, ona aktarabildiği kültürel ya da bireysel zevkler olabilmelidir. Beraber hoş ve keyifli zaman geçirebilmelidir.
- Baba çocuğunun yaşamını kolaylaştırıcı olabilmelidir. Çocuğun karşısına çıkacak her türlü sıkıntı ve zor durumlarda bunlarla baş edebilmesi için çaba göstermeli ve çözümler üretebilmelidir.
Hazırlayan: Şenay ÇELİK
