Tarihin her döneminde, medeniyetin gözde coğrafyası Anadolu toprakları; dört mevsimin bir arada yaşanan iklimi, sulak ovaları ve bereketleri toprakları ile Anadolu her zaman en gözde yer olmuş. Bu nedenle de Anadolu coğrafyası birçok köklü medeniyete ev sahipliği yapmış. Anadolu'nun beşiğinde sallanıp büyüyen medeniyetlerin geride bıraktığı tarihi eserler, insanlık tarihinin gelişimi hakkında büyük ipuçları veriyor. Arkeolojik kazıların çokluğu, Anadolu'nun zenginliğinin önemli kanıtı olarak her zaman dikkat çeker. Ancak bu kazılarda ortaya çıkan tarihi eserler, türlü yollarla Anadolu'dan kaçırılmış. Ancak bir süredir Anadolu'nun arkeolojik zenginliği, ait olduğu topraklara geri dönüyor. Tarihin en köklü medeniyetlerine ait kadim izleri bağrında taşıyan Anadolu coğrafyasının zenginliğini gösteren eserler, Batı devletleri tarafından çeşitli yollarla yurt dışına kaçırıldı. İnsanlık tarihine ışık tutan nice arkeolojik kalıntı ve tarihi eser, Batılı devletlerin müzelerinde, hiçbir etik değer gözetilmeden sergilendi. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bu kültürel talana son verdi. Anadolu topraklarına ait olan değerler, ata topraklarına getirilmeye başlandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın öncülüğünde yapılan girişimler sonrası binlerce eser ana yurda döndü. Sadece geçtiğimiz yıl 3 bin 59 eser ülkemize geri getirildi. ABD, İtalya, Bulgaristan ve Hollanda başta olmak üzere birçok ülkeyle yapılan diplomatik temaslar sonrası yurda getirilen eserler Türkiye'deki müzelerde sergilenmeye başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün sıkı takip ve çalışmaları sayesinde 2002 yılından bu yana toplam 12 bin 134 eser ülkemize getirildi. Geçtiğimiz haftalarda ise Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ABD ve İngiltere'den 42 eserin daha Türkiye'ye getirildiğini açıkladı.
Türkiye'ye getirilen eserlerimizden bazıları
ABD'den bronz kılıç
ABD'den iadesi sağlanan bronz kılıcın, MÖ 2000'in sonuna tarihlendiği tespit edildi. 60 cm uzunluğunda ve 7,5 cm genişliğindeki kılıç, Türkiye'ye getirildikten sonra Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde koruma altına alındı. ABD'den ayrıca; MÖ 6000'e ait ana tanrıça heykelciği, MÖ 6000'e ait ana tanrıça heykelciği, MÖ 5000'e ait Kiliya tipi bir idol, MÖ 2000'e ait vazo, MÖ 3000 sonu ve 2000 başına tarihlenen bir boğa arabası modeli, Türkiye'ye getirildi.
Toprak kandil
2023 yılında iadesi sağlanan ilk eserler, ABD'den geldi. İade edilen iki pişmiş toprak kandilin Roma dönemine ait olduğu tespit edildi. Eserler, Türkiye'ye getirildikten sonra Ankara'daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne gönderildi.
Pontus Krallığı'ndan günümüze...
Bulgaristan'dan 2 bin 940 adet sikke de 2023'te Türkiye'ye getirildi. Sikkelerin çok büyük bir bölümünün Pontus Kralı 6. Mithradates Eupator (MÖ 120-63) dönemine ait olduğu tespit edildi. Sikkeler, İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde muhafaza altına alındı.
Hollanda'dan gümüş sikkeler getirildi
Hollanda'da yaşayan bir Türk tarafından 23 adet gümüş Candaroğlu Beyliği sikkesi iade edildi. Sikkeler, Kastamonu Müzesi'nde koruma altına alındı.
Mermer yazıt
Türkiye'nin gayretleri sonrası Hollanda'dan bir eser daha ülkemize getirildi. Erken Roma dönemine ait mermer yazılı parça üzerinde Kayseri'nin o dönemdeki adı olan "EUSEB..." yazdığı belirlendi. Eser, Türkiye'ye getirildikten sonra Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde koruma altına alındı.
İtalya'dan ana vatana dönüş
İtalya'dan da ülkemize ait olan önemli eserler yapılan girişimler neticesinde getirildi. İtalya'dan Roma dönemi mezar steli Türkiye'ye iade edildi. MS 2'nci yüzyılın ortalarına ait olduğu sanılan stelin Zeugma kökenli olduğu tespit edildi. Eser Türkiye'ye getirildikten sonra Zeugma Müzesi'nde sergilenmeye başladı.
Urartu dönemine ait bronz kaplar
Türkiye, dünyanın dört bir bucağındaki eserlerinin izini sürdü. İsviçre'den getirilen eserler arasında Urartu dönemine ait olduğu tespit edilen eserler arasında bronz kaplar, at koşum takımı parçaları, kusura tipi idol bulunuyor. Yine iade edilen eserler arasında Roma dönemine ait bir geyik figürü ve gümüş vazo da yer alıyor. Türkiye'ye getirilen eserler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde de sergilenmeye başlandı.
42 eser daha...
ABD'de ve İngiltere'de ele geçirilen, Kültür ve Turizm Bakanlığının yürüttüğü çalışmalar sonucu mahkeme kararıyla Türkiye'ye iade edilen Anadolu kökenli 42 tarihi eser de, artık Antalya Arkeoloji Müzesi'nde... Müzede sergilenen eserlerin arasında Burdur Boubon Antik Kenti kökenli Roma İmparatoru Caracalla'nın genç ve yaşlı halini tasvir eden başlar, bronz kadın büstü ve erkek mask da bulunuyor. Ayrıca 6 bin yıl öncesine tarihlenen Kilia idolleri başları, İngiltere'den getirilen Boubon Antik Kenti kökenli MS 2. yüzyıla tarihlenen anıtsal imparator heykeli de yer alıyor.
Almanya'dan yazıt geldi
Almanya'dan ise Roma dönemine ait bir mermer yazıt getirildi. Roma dönemine ait olduğu tespit edilen mermer yazıtın, tamamlanmış diğer parçaları Side Müzesi'nde bulunuyor. Yerel bir yazıt olduğu tespit edilen eserin, onurlandırma yazıtı olduğu tahmin ediliyor.
