Hıdırellez tarihi 2023 ile bahar ayı için hazırlanıldı. Birçok Türk bölgesinde kutlanan Hıdırellez kısaca baharın gelişi olarak biliniyor. Bugünün ritüelleri ve gelenekleri ile kutlanan bayram niteliğindeki bu özel günde Hızır ve İlyas peygamberlerin birleştiği gibi bir inanç da bulunuyor. Dilek tutmanın bir gelenek olduğu güne yaklaşırken detaylar şimdiden araştırılmaya başlandı. Peki, 2023 Hıdırellez ne zaman, hangi gün, ayın kaçında? Hıdırellez nedir, neden kutlanır, nasıl kutlanır? İşte Hıdırellez duası ve dilekleri…
HIDIRELLEZ NE ZAMAN KUTLANIR?
UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne eklediği Hıdırellez, yüzlerce yıllık geleneklerden biridir ve her yıl 5-6 Mayıs tarihleri arasında kutlanır.
2023 HIDIRELLEZ HANGİ GÜNE DENK GELİYOR?
Doğanın canlanması ve bolluk, bereket anlamına gelen Hıdırellez tarihleri bu yıl Cuma ve Cumartesi günlerine denk geliyor.
Buna göre 2023 Hıdırellez kutlamaları bu yıl cuma günü başlayıp cumartesi gününe kadar devam edecek.
HIDIRELLEZ NEDİR? İŞTE ANLAMI VE ÖNEMİ
Hıdırellez ya da Hıdrellez, Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir.
Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak da bilinen Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.
Doğanın canlandığı gün olarak bilinen Hıdırellez Bayramı baharın gelişi anlamını da taşır.
Hızır Günleri 6 Mayıs'ta başlar ve 7 Kasım'a kadar sürer. Hristiyanlar da Aziz George gününü aynı gün kutlar. Aziz George da baharın gelişini temsil eder.
HIDIRELLEZ RİTÜELLERİ: HIDIRELLEZ'DE NASIL DİLEK DİLENİR?
Hıdırellez gelenekleri arasında en yaygın olanı gül ağacı altına dilek dilemektir. Bu gelenek Hıdırellez akşamında gerçekleştirilir. Dilekler bir kağıda yazılıp asılabileceği gibi şekil olarak da gül ağacının altına çizilebilir.
Ev isteyen ev resmi, araba isteyen araba resmi çizebilir. Hıdırellez sabahı da ilk iş gül ağacının dibine gidilir ve o notlar alınıp suya bırakılır.
Anadolu'da halk tercihen beyaz elbiseler giyerek gün doğmadan önce yeşil ve bol sulu kırlara gidilip eğlenilir.
Kutlamalar yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu gibi yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur.
Hızır'ın gezdiği kabul edilen yeşil yerlerde dolaşıp çiçek toplanır, oyunlar oynanır, baharın ilk kuzusu kesilerek yenilir. Toplanan çiçekler kaynatılıp içilirse hastalıklara iyi geleceğin; bu su ile kırk gün yıkanan kişinin gençleşip güzelleşeceğine inanılır.
"Hızır Hakkı" için kuzu kesmek, Hızır geleneğinin yayıldığı her yerde görülen genel bir adettir. Diyarbakır'da Ciğaret adıyla ayrı bir tören yapılır. Baharın bu taze kuzusunu yemekle bedenlerin sağlık ve canlılık kazanacağı inanışı vardır.
Hızır'ın eli değen şeylerin dolup taştığı rivayeti nedeniyle Hızır günü arifesinde yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağzı açık bırakılır.
Ev, bağ, bahçe isteyenler herhangi bir yere istediklerinin küçük bir modelini yaparak; altın ve benzeri ziynet eşyası isteyenler ağaç yapraklarını kollarına veya boyunlarına takarak isteklerine kavuşacaklarına inanır.
Anadolu'nun bazı yerlerinde Hıdrellez Günü yapılan duaların ve isteklerin kabul olması için sadaka verme, oruç tutma ve kurban kesme adeti vardır. Kurban ve adaklar "Hızır hakkı" için olmalıdır çünkü tüm bu hazırlıklar Hızır'a rastlamaya yöneliktir.
HIDIRELLEZ DUASI
Bin bir adım bir adım /Allah bir adım adım / Kerim kerem Allah /Başımda bir duman var yardım eyle ya Allah / La ilaha illallah Muhammeden Resullullah yetiş imdadıma hızır ile Allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır deryada erdim murada amin.
YOĞURT MAYALAMA GELENEĞİ
Kütahya'nın Tavşanlı ilçesine bağlı Yörük köylerinde bir yıllık yoğurt mayası, Hıdırellez ve bu günü takip eden 2 gün süresince sabah ezanı ile tan ağarması arasındaki sürede doğadaki bitkilerin üzerinden toplanan çiy tanelerinden sağlanır.
Trabzon-Şalpazarı İlçesi'nde maya katılmadan yoğurt yapılır. Mayalama sıcaklığındaki sütün içine besmeleyle bir tahta kaşık konur. Bu şekilde elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir.
