Bugün başlayacak olan düz ve standart paket uygulamasıyla paketlerin çeşitli renklerinden ve grafik tasarımlarından kaynaklanan çekiciliğinin ve yanıltıcı özelliğinin ortadan kaldırılması, sağlık uyarıları mesajlarının caydırıcı etkisinin artırılması hedefleniyor.
Düzenlemeyle tütün mamulleri paketlerin rengi, 'Pantone 448 C Mat' bitişli tek renk olarak belirlendi. Marka, ayırt edici ibare ve diğer zorunlu bilgilerin yazım şekli, rengi, konumu standart hale getirildi, markanın logosu, simgesi veya sair işaretleri kaldırıldı.
Tek tip ve tek renk olacak paketler üzerindeki birleşik (resimli) sağlık uyarıları alanı yüzde 65'ten yüzde 85'e çıkarıldı, resimli uyarı paketin ön yüzeyi yanı sıra arka yüzeyine de konuldu. 14 yeni birleşik (resimli) sağlık uyarısı belirlendi. Bütün paketlerde yer alacak ibarelerden biri de birleşik (resimli) sağlık uyarıları içerisinde yer alan "ALO 171 Sigara Bırakma Hattı" mesajı olacak.
Düzenlemeyle tütün mamulü çeşidini belirleyen ayırt edici ibare paketlerin ön yüzeyinde yer alacak. Nargilelik tütün mamulü paketlerinin iç ambalajı ile puro ve sigarillo paketlerinin varsa iç ambalajları üzerine marka ve ayırt edici ibare siyah renkle yazılacak. Üretim tarihi ve üretim kodlama bilgileri, siyah zemine beyaz renkte yazılacak.
Yeni paketlerde, yan yüzey alanlarının yüzde 50'sini kaplayan genel uyarı ve bilgi mesajı yer alıyor. Paketlerde, "Sigara içmek öldürür - hemen bırakın" genel uyarısı ile "Tütün dumanı, kansere yol açtığı bilinen 70'ten fazla madde içerir" bilgi mesajı bulunacak.
Halihazırda mevcut sigara paketlerinin yan yüzeyinin birinde yüzde 10'unu kaplayan zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakım değerlerine ilişkin bilgilendirme kaldırıldı, paketler üzerinde bulunan "18 yaşını doldurmayanlara satılamaz" şeklindeki uyarı, "18 yaşını doldurmayanlara satışının cezası hapistir" şeklinde değiştirildi.
14 YENİ MESAJ VE RESİMLE CAYDIRICILIK ARTIYOR
Paketlerde sigara içen insanlara ilişkin caydırıcı fotoğraflarla birlikte 14 yeni resimli uyarı mesajı da yer alacak.
Resimli uyarılarda yer alan ifadelerden bazıları şöyle:
- "Sigara içiyorsanız çocuğunuzun da sigara içme ihtimali iki kat fazladır. Yaşam boyu sigara içenlerde erken ölümlerin yarısı sigara içmekten kaynaklanmaktadır."
- "Sigara içmek kan akışını yavaşlatır ve cinsel iktidarsızlığa neden olur."
- "Sigara kullanımı gebelikte erken doğuma yol açarak bu bebeklerdeki ölüm, hastalık ve engellilik riskini artırır."
- "Sigara kullanımı her aldığınız nefesi zorlaştıran kronik bronşite neden olmaktadır."
- "Sigara en büyük inme nedenidir."
- "Sigara dumanında benzen, nitrozamin, formaldehit ve hidrojensiyanit gibi kanser yapıcı maddeler bulunur."
- "Sigara içmek ayakta kangrene neden olur."
- "Sigara içenler genç yaşta ölür."
Fransa, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya gibi ülkelerden sonra Türkiye de düz ve standart paket uygulamasına geçmiş olacak.
Türkiye, ilk olarak 2012'de Avustralya'da, 2017 ve 2018'de Fransa, İngiltere, Norveç, İrlanda ve Yeni Zelanda'da başlanan sigarada "düz paket" uygulamasını hayata geçiren 7'nci ülke oldu.
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Tütün Kontrolü Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bugün başlayan sigarada düz ve standart paket uygulamasına ilişkin değerlendirmede bulundu.
Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan düzenlemeyle sigara başta olmak üzere tütün mamullerinde düz ve standart paket uygulamasına geçildiğini belirten Bilir, bunun tütün ve tütün ürünlerinin kullanıma ilişkin yürütülen mücadelede çok önem taşıdığını vurguladı.
Bilir, zararlı etkileri 1950'li yıllardan itibaren ortaya konan sigara kullanımını azaltmaya yönelik çeşitli uygulamaların hayata geçirildiğini hatırlatarak, "Bu uygulamalar, önceleri tütün ürünlerinin reklamı ve tanıtımının, kapalı ortamlarda sigara kullanımının yasaklanması şeklinde olurken, geçtiğimiz yüzyılın sonlarına doğrudan tütün ürünleri paketleri üzerine uyarı mesajları ve resimler basılması şeklinde ilerledi." diye konuştu.
"SİGARA PAKETLERİ, TÜTÜN ENDÜSTRİSİNİN TANITIM VE REKLAM YAPTIĞI YERLER"
Sigara paketlerinin öteden beri tütün endüstrisinin tanıtım ve reklam yaptıkları yerler olduğuna dikkati çeken Bilir, şunları kaydetti:
"Endüstrinin tütün ürünleri paketlerini bu amaçla kullanmasının önüne geçebilmek amacı ile sigara paketleri ile ilgili son düzenleme olarak 'düz paket' uygulaması başlatıldı. İlk olarak Avustralya'da 2012 yılında uygulamaya giren düz paket, tütün endüstrisinin büyük tepkisini çekti ve endüstri tarafından yargı süreci başlatıldı. Yargı sürecinin sona ermesinden sonra diğer ülkelerde de uygulamaya geçildi. Bu kapsamda 2017 ve 2018 yıllarında Fransa, İngiltere, Norveç, İrlanda ve Yeni Zelanda'da tütün ürünlerinin düz paket içinde satılması uygulaması başladı.
Türkiye'de de 15 Kasım 2018 tarihinde 4207 sayılı Kanun'da yapılan değişiklikle tütün ürünlerinin satışında düz paket uygulamasına geçilmesi kararlaştırıldı. Konu ile ilgili olarak 1 Mart 2019 tarihinde yayınlanan Yönetmelik ile uygulamanın ayrıntısı belirtildi. Bu şekilde Türkiye, dünyada düz paket uygulamasını başlatan ülkeler sıralamasında 7'nci oldu."
"SAĞLIK VE EKONOMİK AÇIDAN KAZANIM SAĞLANACAK"
"Düz paket, tütün ürünlerinin reklamının önlenmesi ile ilgili en etkili uygulama olacaktır. " değerlendirmesinde bulunan Prof. Dr. Bilir, uygulama ile paketler üzerinde sadece ürünün markasının yer alacağını, ayrıca standart renkteki paket üzerine resimli ve yazılı uyarı mesajları ile tütün dumanının içeriği ile ilgili bilgilerin bulunacağını anımsattı.
Bilir, şunları kaydetti:
"Bu uygulama ile hem tütün endüstrisinin paketler aracılığı ile reklam ve tanıtım yapmasının hem de paketler üzerinde etkili, caydırıcı mesajların yer alması ile sigara kullananlar açısından paketlerin cazibe unsuru olmasının önüne geçilecek.
Tütün kontrolü konusunda etkili diğer yöntemler olan eğitim ve denetimlerin artırılması gibi uygulamalarla birlikte düz paket uygulamasının da başlaması ile ülkemizde son birkaç yıl içinde artma eğiliminde olan tütün ürünleri kullanımında azalma sağlanacağı ve ülkemizin 2008-2012 yılları döneminde ulaştığı başarıyı yakalayacağı beklenmektedir.
Bütün bu çabaların nihai amacı tütün ürünleri kullanımını azaltmaktır. Tütün ürünleri kullanımı dünyada yılda 7 milyon kişinin, ülkemizde de 120 bin kişinin ölümüne neden olmakta, ayrıca çok ciddi ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Sigara kullanımından yüzde 10 dolayında azalma sağlanması bile hem sağlık hem de ekonomik açıdan önemli kazanım sağlayacaktır."
AÇILIR KAPANIR ALANLAR DA ARTIK "KAPALI ALAN" SAYILACAK
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, tütün ürünlerinin kullanıldığı tavanı açılır kapanır alanların artık "kapalı alan" olarak kabul edileceğini, yönetmelikle bu tanımlarının yeniden belirleneceğini bildirdi.
Bakan Koca, uygulamaya geçirilen düz paket uygulamasına ilişkin, Özbekistan temasları kapsamında ziyaret ettiği Semerkand'da basın mensuplarına açıklamada bulundu.
Tütünle mücadeleyi kesintisiz devam ettirmek istediklerini vurgulayan Koca, "Vatandaşımızın temiz hava alma hakkını güvence altına almak gerektiğine inanıyoruz. Bu çerçevede bugün de gündeme giren tek paket uygulamasıyla markanın yüzde 5'i geçmediği ve cazibenin özellikle devre dışı kaldığı tek paket uygulamasına geçilmiş oldu." dedi.
Dünyada birçok ülkede düz paket uygulaması olduğuna işaret eden Koca, Türkiye'nin de 7'inci ülke olarak bu uygulamaya geçtiğini ifade etti. Fahrettin Koca, endüstrinin gençleri ve kadınları rol model olarak hedef aldığına dikkati çekerek, şunları söyledi:
"Bu çerçevede gençlere ve kadınlara yönelik daha etkili bir yaklaşım içinde olacağız. Kapalı ve açık alan tanımı vardı. Bu açık alan tanımının tavanı açılır, kapanır sistemlerin çok istismar edildiğini ve kapalı alan olarak kullanıldığını görüyoruz. Bununla ilgili önümüzdeki haftalar bir düzenlememiz olacak. Açık alanın daha net tanımlandığı 'açılır kapanır' tarzında olmadığı ve vatandaşın yüzde 70'inin sigarasız, dumansız ortamı aradığı bir ortamda genelde arka taraflara yönlendirildiğini önde daha manzaralı yerlerin sigara içen kesime ayrıldığını görüyoruz. Bunu daha net ayrıştıran açık alanı tanımlayan açılır-kapanır tavanların da kapalı alan olarak tanımlandığını gösteren bir yönetmelik düzenlemesi önümüzdeki haftalarda yapılacak. Bu anlamda ne kadar mücadele edersek sonucun o kadar başarılı olduğunu, bu anlamdaki denetimleri ne kadar gevşetirsek sigara içme oranlarının yükseldiğini biliyoruz. Daha yoğun bir şekilde önümüzdeki dönemde denetimleri, çapraz denetimler özelinde daha da yoğunlaştırmak istiyoruz. Tanımda çok sorun yoktu. Biz bunun sahada istismar edildiğini görüyoruz. Açılır kapanır tavanlı alanların kapalı alan olarak tanımlanacağı, tavanın tamamen açık alan olarak uygulandığı bir yönetmelik değişikliği olacak."
Tütün kullanımının erkeklerde yüzde 41'den 44'e yükseldiğinin altını çizen Koca, kadınlarda ise bu oranın yüzde 13'ten yüzde 19'a çıktığını, kadınlardaki artış oranının erkeklerden daha fazla olduğunu bildirdi.
Gençlerde tütün kullanımında düşüş yaşandığını ifade eden Sağlık Bakanı Koca, şunları kaydetti:
"Denetimlerin son dönem azalan denetimlerle oranın giderek arttığını da görüyoruz. Açılır, kapanır tavan alanların yeniden tanımlanmasıyla denetimlerimizi daha da yoğunlaştırarak tek tip uygulamayla mücadelemizi daha yoğun bir şekilde devam ettirmek istiyoruz. Yasal çerçevede uygulanan cezai müeyyideler var. Bu cezai müeyyideler ile birlikte aslında sigaranın ne kadar zararlı olduğunu bir şekilde endüstrinin hedef kitle olarak gençleri ve kadınları hedefledikleri biliyoruz. Bu çerçevede sigaranın zararlarını her geçen gün itici, bilinç altında tiksindirici bir yaklaşımı da bir bilinci de geliştirmek istiyoruz."
