Maliye Bakanlığı bu yıl evini 5 yıldan önce satan 120 binin üzerinde vatandaşa mektup yazarken, Gelir İdaresi gayrimenkul alım satımında ince noktalara dikkat çeken bir broşür hazırladı. Tapuda gerçekleşen konut veya diğer gayrimenkul alım satım işlemleri Maliye açısından önem taşıyor.
Tapu harcı satış işlemi sırasında doğrudan devlet kasasına giriyor. Gelir vergisi için satıcının beyanı gerekiyor. Gayrimenkulün alım tarihinden itibaren 5 yıl geçtikten sonra satış yapıldıysa kazanç ne kadar yüksek olursa olsun vergi ödenmiyor.
Gayrimenkuller satın alma tarihinden itibaren 5 yıl içinde elden çıkarılmasından sağlanan değer artışı kazancı olarak Gelir Vergisi'ne tabi bulunuyor. Alınan tarihten itibaren 5 yıl içinde satışa gidilmesi durumunda tapudaki alış bedelini gerçek bedeli üzerinden göstermek gerekiyor.
GERÇEK DEĞERE DİKKAT
Tapu kayıtları ile kredi kullanıldıysa aradaki fark kolayca tespit edilebiliyor. Maliye, tapuda görünen satış değeri ile fiili gerçekleşen satış değeri arasındaki farkı tespit ettiğinde konut satıcısına yüklü cezalar kesiyor.
Örneğin, konutu 950 bin liraya aldığı halde tapuda 400 bin lira olarak gösterip, 500 bin lira kredi kullananın gerçek alım satım bedeli kolayca belirleniyor. Bu nedenle gerçek bedel üzerinden gösterilmesi gerekiyor.
Beyan edilmeyen kazanç için yüzde 35'i bulan "Gelir Vergisi", bir o kadar "vergi ziyanı cezası" ve ayrıca "gecikme faizi" isteniyor.
Bazı durumlarda alıcı konutun parasını satanın banka hesabına yatırıyor. Örneğin satış bedelinin 400 bin liraya, bankaya yatırılan tutarın da 750 bin lira olduğu durumda da gizlenen satış bedeli kolayca belirleniyor. Gayrimenkul satışından doğan değer artış kazancının 25 bin lirası bu yıl için gelir vergisinden istisna tutuluyor.
TİCARİ KAZANÇ SAYILIYOR
Gayrimenkul alım satımı organizasyon içinde yürütülüyorsa ticari kazanç sayılıyor. Bir bedeller ödeyerek elde edilen gayrimenkulün 5 yıl içinde elde edilmesi durumunda elde edilen kazanç ise değer artış kazancı sayılıyor.
Değer artışı kazancında vergilendirilecek kazanca "safi değer artışı" deniliyor. Gayrimenkulün 5 yıllık süre sonunda satılması durumunda elde edilen gelir vergiye tabi tutulmuyor. Gelir İdaresi'nce hazırlanan broşürde vergi uygulamaları örneklerle anlatıldı.
Örneğin 15 Kasım 2020 tarihinde 600 bin liraya satın aldığı gayrimenkulü 20 Mayıs 2021'de 750 bin liraya satan beş yıl geçmeden sattığı için değer artış kazancı olarak vergiye tabi olacak.
MİRASTA VERGİ YOK
Miras bağışla kalan gayrimenkuller kaça satılırsa satılsın değer artış kazancı kapsamında vergiye tabi tutulmuyor. Dört yıl önce miras yoluyla kalan apartman dairesini geçen yıl kasımda satan vatandaşın elde ettiği gelir değer artışı kazancı olarak vergilendirilmeyecek.
Gayrimenkullerin elden çıkarılmasından değer artışı kazancı elde eden mükelleflerin, gelirlerini elde ettikleri yılı izleyen mart ayında beyan etmeleri gerekiyor. Vergi de mart ve temmuz ayında iki taksitte ödenebiliyor.
DEĞER ARTIŞ KAZANCI ÖDEMEYENLER
Değer artış kazancı vergisi bildirimi zorunlu olup bildirmeyen kişilere vergi cezası tahakkuk ettiriliyor. Cezalı olarak ödenen tutarda aynı zamanda vergi istisna tutarının düşürülmesine de izin verilmiyor ve bu nedenle daha yüksek vergi ödemesi çıkıyor.
Gayrimenkulün satışından elde edilen değer artış kazancından ayrıca tapuda satıcının ödediği tapu harcı, DASK ve deprem sigortası prim tutarları ile alım-satıma ilişkin olarak emlak komisyoncusuna ödenen bedellerin de düşülebilme imkânı da bulunuyor.
