Geçtiğimiz gün İsrail'de de görülen ve böylece 13 ülkede tescilli olarak saptanan Maymun çiçeği virüsü belirtileri, Türkiye'de var olup olmadığı ve diğer birçok konuda gündeme taşındı. Vakaların artmasıyla beraber endemik olan bu virüs için DSÖ acil toplandı. Ülkemizde de son dönemin öne çıkan başlıkları arasında bulunan bu hastalıkla ilgili olarak "Maymun çiçeği virüsü nedir, Türkiye'de var mı, belirtileri nelerdir, nasıl bulaşır ve öldürücü mü?" soruları yanıt arıyor. İşte maymun çiçeği virüsü hakkında merak edilen o detaylar...
MAYMUN ÇİÇEĞİ TÜRKİYE'DE VAR MI?
İnsan vakalarının çoğunun, hastalığın endemik olduğu Orta ve Batı Afrika'da görüldüğü, hastalığın, temas ve solunan büyük damlacıklar yoluyla, damlacık maruziyeti ile bulaşabildiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Hastalık genellikle kendi kendini sınırlar, ve semptomlar genellikle 14 ila 21 gün içinde kendiliğinden düzelir. Monkeypox hastalığı ile ilgili gelişmeler, Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi bildirimleri ve Uluslararası Sağlık Tüzüğü kapsamında, diğer ülkelerin uluslararası odak noktaları ile bilgi alışverişinde bulundu.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Dairesi Başkanlığımız tarafından yakından takip edilmektedir. Ülkemizde bugüne kadar vaka görülmemiştir."
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Maymun çiçeği virüsü vakaları yayılmaya devam ediyor. Dün İsrail'de ilk maymun çiçeği vakasının tespit edildiği bildirildi. Açıklamada adı açıklanmayan otuz yaşlarında bir erkeğin, virüs belirtilerinin ortaya çıkması üzerine Tel Aviv'deki Ichilov Hastanesi'ne nakledildiği belirtildi.
Hastanın, ülke dışında maymun çiçeği bulaşmış başka bir kişiyle temasta bulunduğu, sağlık durumunun iyi olduğu kaydedildi. İsrail'deki vakanın ardından dünya genelinde maymun çiçeği virüsü görülen ülke sayısı 13'e yükseldi. Tüm ülkelerdeki toplam vakalar da 80'i buldu. 50 şüpheli vakanın da incelendiği bildirildi. Maymun çiçeği virüsü vakaları daha önce İngiltere, İspanya, Portekiz, ABD, İtalya, İsveç, Belçika, Avustralya ve Kanada gibi ülkelerde tespit edilmişti.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ ÖLDÜRÜCÜ MÜ?
Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor. Virüsün Kongo türünün yüzde 10'a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor. Genellikle hayvandan insana ve nadiren insandan insana yakın temasla bulaşan virüs, vücutta yüksek ateş ve kaşıntılı kabarcıklara yol açabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ
Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon dönemi 0-5 gün arasında sürer. Lenfadenopati, başlangıçta benzer görünebilen diğer hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü vakasının ayırt edici bir özelliğidir.
Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95'inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70'inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru değişiklik gösterir.
NASIL BULAŞIR?
Maymun çiçeği virüsü insanlara çoğunlukla kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşır, ancak insandan insana bulaşma da gerçekleşebilir.
Monkeypox virüsü bir kişiden diğerine lezyonlar , vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle temas yoluyla bulaşır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.
