Asrın felaketi olarak nitelenen Kahramanmaraş depremi sonrası harekete geçen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, OHAL bölgesinde çalışma hayatını düzenleyecek birtakım tedbirler aldı. Alınan önlemler kapsamında, deprem bölgesinde yer alan illerde İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği verilecek. Belirli şartları taşıyan çalışanlar İşsizlik Sigortası Fonundan günlük nakdi ücret desteği alabilecek. Ayrıca işten çıkartma yasağı uygulanacak. Tüm bu tedbirleri içeren OHAL Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmi Gazete'de yayımlandı. Peki, Kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği ne kadar, kimlere verilecek, şartları neler? İşte SGK açıklamasına göre nakdi ücret desteği başvuru şartları, ödeme tutarı ve ödenekten yararlanacak kişiler…
DEPREM BÖLGESİNDE UYGULANACAK TEDBİRLER!
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremlerin ardından Olağanüstü hal (OHAL) Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen ve OHAL ilan edilen illerde, İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği verilecek. İşsizlik Sigortası Fonundan nakdi ücret desteği sağlanacak ve işten çıkartma yasağı uygulanacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, doğal afet bölgesinde alınan önlemler kapsamında, OHAL süresince bölgesel kriz gerekçesiyle kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği sağlayacak.
Depremin yaşandığı 6 Şubat tarihi itibariyle iş akdi bulunan, deprem tarihi ve sonrasında depremin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması sebebiyle iş sözleşmesi sona eren ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan çalışanlara nakdi ücret desteği sağlanacak.
NAKDİ ÜCRET DESTEĞİNDEN KİMLER YARARLANACAK VE NE KADAR?
Kısa çalışma veya işsizlik ödeneğinden yararlanmayan ve işsiz kalanlar için de OHAL süresini aşmamak kaydıyla İşsizlik Sigortası Fonu'ndan günlük 133,44 TL nakdi ücret destek ödemesi yapılacak ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında sayılacak.
SGK'nın internet adresinden yapılan açıklamada şu detaylara yer verildi;
SGK'nın internet adresinden yapılan açıklamada şu detaylara yer verildi;
6/2/2023 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4447 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında depremin etkilerinden kaynaklı bölgesel kriz gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurusuna istinaden kısa çalışma başlama tarihi itibariyle 120 gün hizmet akdine tabi olma ve son 3 yıl içerisinde 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme şartını taşımadığı için yeni bir kısa çalışma ödeneği hak sahipliği oluşmayan işçiler,
6/2/2023 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işvereni tarafından 6/2/2023 tarihi ve sonrasında 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının e bendi kapsamında depremin etkilerinden kaynaklı işyerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen ve aynı Kanun kapsamında iş akdi fesih tarihinde son 120 gün hizmet akdine tabi olma ve son 3 yıl içerisinde 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme şartını taşımadığı için yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmayan işçiler,
herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve varsa daha önce başlatılabilecek durumda olan hak sahipliklerinden kalan süreler tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanan dönemde veya işsiz kaldıkları süre kadar her halükarda olağanüstü hal süresini geçmemek üzere kapsam dâhilindedir.
NAKDİ ÜCRET DESTEĞİNDEN HAK KAZANMA KOŞULLARI
İşveren tarafından yapılan kısa çalışma başvurusu kapsamında kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanlar bakımından;
6/2/2023 tarihi itibariyle 4447 sayılı Kanun kapsamında iş sözleşmesinin bulunduğu işvereni tarafından yapılan bölgesel kriz kapsamındaki kısa çalışma başvuru ekinde yer alan kısa çalışma uygulanacak işçi listesinde yer almak,
Kısa çalışma başlama tarihi itibariyle 120 gün hizmet akdine tabi olma ve/veya son 3 yıl içerisinde 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme şartını taşımadığı için yeni bir kısa çalışma ödeneği hak sahipliği oluşmamak,
Kısa çalışma başlama tarihi itibariyle yeni bir hak sahipliği oluşmamakla birlikte daha önceden başlatılabilecek durumunda olan bir hak sahipliği varsa söz konusu hak sahipliği süresini tamamlamış olmak,
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
koşullarını birlikte taşımaları halinde ilgililer kısa çalışma bitiş tarihini aşmamak kaydıyla OHAL süresi kadar kısa çalışma uygulanan süreler için nakdi ücret desteğine hak kazanır.
İşsizlik ödeneğine hak kazanamayanlar bakımından;
6/2/2023 tarihi ve sonrasında 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının e bendi kapsamında depremin etkilerinden kaynaklı iş yerinin kapanması veya kapatılması sebebiyle iş sözleşmesi feshedilen (SGK Fesih kodu olarak 17-İşyerinin Kapanması) ve aynı Kanun kapsamında iş akdi fesih tarihinde son 120 gün hizmet akdine tabi olma ve/veya son 3 yıl içerisinde 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme şartını taşımadığı için yeni bir işsizlik ödeneği hak sahipliği oluşmamak,
Başvuruya konu fesih tarihi itibariyle yeni bir hak sahipliği oluşmamakla birlikte daha önceden başlatılabilecek durumunda olan bir hak sahipliği varsa söz konusu hak sahipliği süresini tamamlamış olmak,
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
İşsiz olmak,
BAŞVURULAR NASIL YAPILIR?
Kısa çalışma kapsamında olanlar için;
OHAL ilan edilen illerdeki sigortalılar için kişilerin 6/2/2023 tarihi itibariyle iş sözleşmesi bulunan işvereni tarafından bölgesel kriz kapsamında kısa çalışma talebinde bulunulması gerekmektedir. Bu başvurular nakdi ücret desteği ödeme başvurusu yerine geçer.
Kısa çalışma başvurusu sırasında Kuruma bildirilecek Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesinde yer alan işçilerden yeni bir sahipliğine hak kazanamayan işçilerin işlemleri ayrıca başvuru yapmalarına gerek bulunmaksızın İŞKUR tarafından re'sen gerçekleştirilir.
İşsizlik sigortası kapsamında olanlar için;
OHAL ilan edilen illerde, 6/2/2023 tarihini ve sonrasında OHAL süresini geçmemek üzere iş akdi feshedilen sigortalı işsizlerin işsizlik ödeneği için yapmış oldukları başvurular aynı zamanda Nakdi Ücret desteği başvurusu yerine geçer. Nakdi Ücret Desteğine ilişkin işlemler için ilgililerin ayrıca başvuru yapmalarına gerek bulunmaksızın İŞKUR tarafından re'sen gerçekleştirilir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NEDİR?
Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) kısa çalışma ödeneğini şu şekilde tanımlıyor:
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulama.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ŞARTLARI NELER?
Resmi Gazete'de, 'OHAL Kapsamında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanına İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi' yayımlandı. Buna göre, OHAL kapsamında bulunan kentlerdeki işverenler, Türkiye İş Kurumu'na (İŞKUR) iş yerlerinin yıkık, acil yıkılacak, ağır ya da orta hasarlı olduğunu belgelemeleri durumunda, 'uygunluk tespiti' beklenmeksizin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilecek.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ KİMLERE VERİLİYOR?
Kısa çalışma ödeneği; 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün süreyle veriliyor. Normal koşullarda üç ay süreyle verilen kısa çalışma ödeneği İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödeniyor. Kısa çalışma ödeneği hesaplanırken, çalışanın son 12 aylık prime esas kazancı dikkate alınıyor, buna göre günlük ortalama kazancının yüzde 60'ı ödeniyor. Burada bir üst limit de bulunuyor. Bu üst limit şu an için 15 bin lirayı geçemiyor. Deprem bölgelerinde uygulanacak kısa çalışma ödeneğinde sürecin hızlanması için denetim yapılmadan, başvurular üzerinden ödemeler yapılacak.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NE ZAMAN VERİLECECEK?
Kısa çalışma ödeneği ödeme tarihleri ile ilgili açıklama henüz gelmedi. Konuyla ilgili bir gelişme yaşandığında haberlerimizde yer vereceğiz.
İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI GETİRİLDİ
Bakanlık tarafından OHAL süresince istihdamın korunmasına ilişkin alınan tedbirler kapsamında istisnai haller dışında işten çıkarmalar yasaklandı.
Tarafların hak kaybına uğramaması için toplu iş sözleşmesi süreci kapsamında; yetki tespitlerinin verilmesi, toplu iş sözleşmelerinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin hak düşürücü süreler uzatıldı.
Her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, OHAL süresince ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, iş yerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, yapılan hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından feshedilemeyecek.
İş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanacak.
