Hayatımızda en çok güvendiğimiz insanlar, en kolay yara aldığımız kişilerdir. Onlarla gülüp ağlar, sır paylaşır, dostluk kurarız. Ancak ihanet, en çok inandığımız yerden gelir ve insanı yalnız hayattan değil, insanlıktan da soğutabilir. Alexandre Dumas'nın ölümsüz eseri Monte Cristo Kontu, işte tam da bu kırılma anını, masum bir adamın adaleti kendi elleriyle sağlama çabasını anlatır. İş Bankası Kültür Yayınları'nın Hasan Ali Yücel Klasikleri seçkisinde yer alan roman, genç bir denizci olan Edmond Dantes'in dost bildiği kişiler tarafından ihanete uğramasıyla başlar. Hayatının en güzel döneminde hapse atılan Dantes'in özgürlüğü, hayalleri ve itibarı elinden alınır. Ancak zindan, onun için bir son değil; bir yeniden doğuşun başlangıcıdır. Hapishane arkadaşı Abbe Faria sayesinde hem bilgiyle donanır hem de büyük bir servetin yerini öğrenir. Bu bilgi ve mirasla yıllar sonra Monte Cristo Kontu kimliğiyle geri döner ve ihanetin hesabını sormak için yola koyulur. Dumas'nın kaleminden çıkan bu eser yalnızca bir intikam romanı değil; aynı zamanda bir adalet, vicdan ve dönüşüm hikâyesidir. Dantes'in adalet anlayışı zamanla bir sorgulamaya dönüşür. Kendi kurduğu mahkemede suçlulara ceza keserken, merhameti reddeder. Onun için adalet, yalnızca suçun cezasını çekmek değil, acı çekmektir. Bu noktada Dumas, okuru önemli bir soruyla baş başa bırakır: Kişisel olarak sağlanan adalet, gerçekten adalet midir? Roman ilerledikçe Monte Cristo'nun planlarının masumları da etkilediği görülür. Bu farkındalık, karakterin içsel dönüşümünü başlatır. Hikâyenin sonunda Dantes, affetmenin ve merhametin de adaletin bir parçası olduğunu kavrar. İntikamdan umuda uzanan bu yolculuk, yalnızca bir karakterin değil, insan ruhunun da derinlerine yapılan bir yolculuktur. Monte Cristo Kontu, dönemin siyasi atmosferine de ışık tutar. Napolyon sonrası Fransa'sında geçen roman, bireylerin sınıf farkları ve siyasi oyunlar nedeniyle nasıl ezildiğini gösterir. Bu yönüyle eser, bireysel bir hesaplaşmanın ötesinde tarihsel bir yüzleşmeyi de temsil eder. İki ciltten oluşan bu sürükleyici roman, sabır, bilgi, intikam ve affetme temalarını ustalıkla işler. Monte Cristo'nun karanlıktan aydınlığa uzanan yolculuğu, Dumas'nın "bekle ve ümit et" sözüyle anlam bulur. Bu cümle, yalnızca romanın değil, hayatın da temel felsefesidir. Dantes'in öyküsü, ülkemizde de büyük ilgi görmüş ve Ezel dizisine ilham olmuştur. Dizideki Ömer karakteri Dantes'i, Ezel ise Monte Cristo Kontu'nu simgeler. Benzer şekilde, Savaş ve Barış'taki karakterlerin yaşadığı dönüşümler de bu romanla örtüşen temalar taşır. Her iki eser de, okuyucuyu hem bireysel hem de toplumsal düzlemde derin bir sorgulamaya davet eder. Adalet, intikam, dönüşüm ve umut... Monte Cristo Kontu, tüm bu kavramları bir araya getirerek unutulmaz bir edebi serüvene dönüşür. Masum bir adamın konta dönüşen hikâyesi, her okuyucuda farklı bir iz bırakır.
CEYDA CENGİZ DÜŞKÜN
