Düzenli alkol kullanımı ve aşırı yağlı gıdaların tüketimi karaciğer yağlanması, hepatit ve siroz gibi karaciğer hastalıklarına yol açabilmektedir. Karaciğer sağlığında ilk adım, tüketilen gıdaların dikkatle seçildiği bir dengeli beslenme programı olmalıdır. Doğru yiyecekler antioksidan etkileri ile karaciğeri temizler ve korur.
Karaciğer Sağlığı İçin Önerilen Gıdalar
Sebzeler: Sülfür içeren besinler karaciğeri temizler ve gıdalar yoluyla, çevresel faktörler ya da ilaçlar nedeniyle vücuda giren kimyasallardan daha kısa sürede kurtulmamızı sağlar. Sülfür bakımından en zengin sebzeler soğan, sarımsak ve lahanadır. Ayrıca brokoli, Brüksel lahanası tüketerek karaciğeri temizleyecek oranda sülfür alabilirsiniz. Tabii sadece bu sebzelerle kendinizi sınırlamayın ve genel sağlığınız açısından günde 3-4 servis taze sebze tüketmeye çalışın.
Meyveler: Antioksidan bakımından zengin meyveler karaciğerin normal fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olurken zararlı toksinlere karşı koruma sağlar ve bu toksinlerin vücuttan atılma sürecini hızlandırarak genel sağlığımıza katkıda bulunur. Toksinleri temizleme görevi olan karaciğer, meyvelerden gelen antioksidanlarla birlikte çalışır ve karaciğerin üzerindeki yük bu sayede azaltılabilir. Kivi, çilek, yaban mersini ve kızılcık gibi meyveler antioksidan bakımından oldukça zengindir. Portakal, greyfurt gibi turunçgiller, erik, armut, elma gibi meyveler karaciğeri korur. Hali hazırda bir karaciğer rahatsızlığınız varsa karaciğer hasarını arttırabilecek A vitamini içeren (kavun gibi) meyveler tüketmeyin.
Tahıllar: Tam tahıllı gıdalar düşük yağ oranı ve kompleks karbonhidrat içeriği ile sağlıklı bir karaciğer için gerekli besinler arasında yer almaktadır. Ayrıca antioksidan görevi gören ve vücut için gerekli vitaminleri, mineralleri içeren tam tahıllı gıdalar arasında buğday ekmeği, kepek, ve yulaf gevreğini sayabiliriz.
Protein: Vücudun enerjisini sağlayan ve kas dokusu oluşumunu destekleyen protein sağlıklı bir karaciğer için gereklidir. Ancak fazla protein karaciğeri yorabileceğinden uzmanlar tarafından önerilen günlük dozlarda tüketilmesi gerekir. Proteini yağlı et gibi karaciğer için pek de yararlı olmayan besinler yerine az yağlı yoğurt, peynir, soya fasulyesi, ıspanak, bezelye gibi alternatif kaynaklardan alabilirsiniz. Karaciğer hastalıkları bulunanlara doktor tarafından protein tüketimini sınırlandırmaları önerilebilir. Böyle bir durumda doğru protein miktarını belirlemek için doktorunuza danışmalısınız.
Lif: Lif içeren gıdalar yemeklerle alınan fazla yağın vücuttan atılmasına yardımcı olur. Besin lifi aynı zamanda karaciğere destek olarak vücudun temizlenmesi işlemine katkı sağlar. Mercimek, ıspanak, yulaf ezmesi, kepek, siyah fasulye, kuru fasulye gibi gıdaları beslenmenize ekleyerek almanız gereken lif miktarını alabilirsiniz. Ahududu, armut, elma ve muz gibi meyveler de lif bakımından zengindir.
Kaçınılması Gereken Gıdalar
Bazı yiyecekler karaciğere iyi gelirken bazıları karaciğer sağlığını bozabilir. Alkol bu listenin ilk sırasında yer almaktadır. Eğer karaciğeriniz sağlıklıysa günde 2 bardaktan fazla alkol tüketmemelisiniz. Karaciğer hastalığınız bulunuyorsa alkolü tamamen bırakmanız önerilir. Yine karaciğer hastalarının A vitamini tüketimini kontrol altında tutmaları gerekmektedir. Normal olarak alınan A vitamininin genel olarak karaciğere bir zararı yoktur ancak aşırı A vitamini karaciğer hücrelerinde tahribata yol açabilir. Yüksek oranda A vitamini içeren gıdalar arasında havuç, yağlı süt, yumurtayı sayabiliriz.
Karaciğer hasarını önlemek için doymuş yağ tüketimini azaltmak gerekmektedir. Kırmızı et, margarin, kızartılmış gıdalar doymuş yağ içerir ve sadece karaciğer için değil kalp ve damar sağlığı açısından da zararlıdır. Yağlı et yerine tavuk, hindi eti veya balık tüketebilirsiniz. Yemeklerde doymuş yağ içeriğini azaltmak için zeytinyağı kullanabilirsiniz. Yumurta yerken kolesterolü düşürmek ve yağ birikimini engellemek için sarılarını ayırabilirsiniz.
Bazı karaciğer hastalıkları karaciğerin protein sentezini yapmasını önleyerek damarlardan sıvı sızmasına ve diğer dokularda sıvı birikmesine neden olabilir. Fazla tuz tüketimi vücudun tuttuğu su miktarını arttırdığından dokularda biriken sıvılar ödem oluşumuna yol açabilir. Tuz alımını (sodyum) kontrol altında tutarak sıvı birikimini ve şişliği azaltabilirsiniz. Yüksek oranda sodyum içeren gıdalar arasında konserve yiyecekler, fast food ürünleri, şarküteri ürünleri, işlenmiş etler, hazır çorbalar sayılabilir.
